شب ادراری کودکان را چگونه درمان کنیم؟

اغلب خردسالان، از حدود چهار سالگی می‌توانند عمل دفع خود را طی شبانه روز مهار کنند اما برخی از آنان، هنوز رختخواب خود را خیس می‌کنند.

روزنامه جام جم: ا غلب خردسالان بویژه پسر بچه ها، از حدود چهار سالگی می توانند عمل دفع خود را طی شبانه روز مهار کنند اما برخی از آنان، به دلایلی هنوز نامعلوم رختخواب خود را خیس می‌کنند و در پنج سالگی، وقتی شب ادراری آنها عملی تکراری شود ، هم خود ضربات روانی می‌خورند هم والدینشان را به مشکل و درد سر می‌اندازد. بین ۱۰ تا ۱۲ درصد کودکان بالای شش سال نیز این مشکل وجود دارد .

غیر از دلایل عاطفی یا روانی، و نیز صرف نظر از مقدار و بویژه نوع خورد و خوراک، بویژه نوشیدن مایعات در شب، از عواملی که معلوم شده در شب ادراری کود کان د خیل است می توان از کمبود هورمون کنترل ادرار، بروز عفونت، اندازه کوچک مثانه، ناتوانی در منقبض کردن آن، بیش فعالی مثانه و اختلالات تأخیری رشد نام برد .

به بیان دیگر، متخصصان معتقد ند که شب ادراری بیشتر به سبب عوامل جسمی و ژنتیک رخ می د هد .

برای درمان این مشکلات چه باید کرد؟ آیا بلافاصله باید به دارو و درمان از این طریق پناه برد؟ نه لزوماً. معاینات پزشکان متخصص و درخواست مشاوره از آنان اولویت دارد اما پزشکان مسوولیت پذیر بویژه وقتی بیمارشان کودک و خردسال است، فقط تجویز دارو و درمان تنها از این طریق را راه حل رفع بیماری نمی د انند .

چه باید کرد؟

اولین راهی که در پی شب ادراری های متوالی به ذهن برخی والدین می رسد پوشک کردن فرزندشان برای جلوگیری از درد سرهای روز بعد و پس از بیداری اوست. باید دانست که اولین راه، بهترین راه نیست.

در کودکی که پوشک شده، شب ادراری درمان نشده است، فقط از خیس شدن رختخواب جلوگیری شده تا مادر و پدر محترم به زحمت نیفتند ! والدینی که با این تصورات به پوشک کردن کودکشان طی شب روی می آورند در واقع دارند از بیحوصلگی و همچنین ناکافی بودن توجه خود به اطلاعاتی پرده برداری می کنند که پیش از تولد کودک باید سراغش می رفتند تا به عنوان والدینی مسئول فرزندی تربیت شده بار آورند .

نه تنها نوشیدن مایعات در ساعات پیش از خواب، بلکه حتی اصرار ماد رانی که برای جلوگیری از بروز شب اد راری، کود ک خود را به د ستشویی برده در حالی که مثانه وی خالی ست وی را به تلاش یا به اصطلاح زور زدن برای تخلیه مثانه وامی د ارند نیز می تواند بر شدت این اختلالات بیفزاید بنابراین، در صورتی که متوجه شدید مثانه کودک پیش از خواب و در دستشویی همچنان خالی است، اصرار را کنار بگذارید ؛ می توان نیمه شب او را بیدار کرد و به دستشویی برد .

از جمله راه های مفید دیگر برای د رمان شب ادراری، آموزش تقویت اراده و کنترل اد رار طی روز است. هنگامی که او از لزوم رفتن به د ستشویی آگاهتان می کند، در توالت و پیش از ادرار، بهترین موقع برای آموختن عمل منقبض کردن مثانه و نگه داشتن اد رار یا مدیریت رها کردن محتویات مثانه به اوست.

ابتدا فقط به او روش خود را بگویید تا بداند چطور چنین کاری را انجام دهد البته چه دختر چه پسر این کار نباید با استفاده از دست انجام گیرد که زمینه ساز بیماری های دیگری در آینده و در مجاری ادرار شود .

به مرور زمان و انجام تمرین های بیشتر کودکتان خواهد آموخت که به چه طریقی می توان فرآیند زمان دستشویی رفتن را در اختیار گرفت.

شب ادراری کودکان از آن نوع بیماری هاست که به شرط در نظر گرفتن رژیم خاص غذایی بویژه پرهیز از خوردن مایعات در ساعات نزدیک به خواب و رفع عوامل شدت دهنده به ترس و اضطراب در ذهن کودک، آرام آرام و با افزایش سن وی درمان می شود .

هرچند در برخی کودکان این نقیصه ممکن است به سن بلوغ و حتی ۱۸ سالگی هم ادامه یابد اما در واقع نیازی نیست که والدین با بروز نگرانی بیش از حد، عوارض و خطرات مصرف داروهای شیمیایی را برای خردسالان نادیده بگیرند (حتی درمان های گیاهی هم با افزایش سطح و مقدار عناصر شیمیایی بدن خالی از عارضه نیستند) و بلافاصله به سمت درمان با دارو گام بردارند .

در موارد زیادی گزارش شده که درمان دارویی بویژه در این زمینه احتمال بازگشت شب ادراری را پس از قطع مصرف دارو به دنبال د اشته است.

معاینه کودک از سوی پزشکی متخصص می تواند شما را مطمئن کند که زمینه این عادات، جسمی است یا روانی. در برخی کودکان کافی ست زمینه های روانی، عاطفی یا ترس به حداقل رسد تا دفعات خیس کردن رختخواب هم کاهش یابد .

مثلا برای درمان کودکی که ترس از تاریکی باعث شب اد راری او می شود بهتر است چراغ دستشویی روشن بماند یا او مطمئن شود با کمک خواستن از برادر و خواهر بزرگ تر یا صدا کردن یکی از والدین می تواند براحتی به دستشویی رفته و با خیال راحت و بد ون نگرانی پس از ادرار به رختخواب خود باز گردد .

گاهی ممکن است حساسیت به خوردن غذایی خاص مسبب بروز چنین مشکلی باشد . مثلا بعضی کودکان با خوردن شیر گاو دچار شب ادراری می شوند .

می توان با در نظر گرفتن نوع غذا دریافت که او به چه خوردنی ها و نوشیدنی هایی حساسیت و آلرژی دارد و با کاهش یا تغییر ساعت مصرف آنها به این اختلال خاتمه داد .

برخی والدین هم به دلایل گوناگون اعم از آموزش ناکافی یا حتی بی اطلاعی به روش های تنبیهی با امید به ایجاد حساسیت در کودک روی می آورند تا به خیال خود این نقیصه را در آنها درمان کنند غافل از این که سرزنش و دعوا کردن وی می تواند سبب افزایش یا حتی زمینه ساز تداوم شب ادراری برای سال های طولانی تر و تکرار آن حتی در دوران فاصله گرفتن از خردسالی و آغاز سنین نوجوانی شود .

در این حالت نیز اگرچه کوتاهی اصلی از سوی والدین بوده است، همچنان کودک اکنون بزرگ تر شده است که نگاه ها و حرف های سرزنش آمیز را تحمل می کند و عامل روانی تقویت شده، ممکن است شب ادراری او را تا سال های جوانی یا حتی بعد از آن هم بکشاند .

بنابراین لازم است والدین با آرامش، پرهیز از تضعیف روحیه و افزایش اعتماد به نفس با استفاده از راه های تشویقی مثل جایزه دادن، آگاهانه و دلسوزانه جلوی ماندگار شدن شب ادراری را در مراحل بالاتر رشد فرزندشان بگیرند .

باید به یادداشت که در این مواقع حوصله و گذشت زمان، گزینه بهتری است زیرا افراط در راه های تشویقی نیز اگرچه نه به اندازه روش های تنبیهی، ولی در حد خود می تواند همانند افتادن از سوی دیگر بام تلقی شود .