پازل برای کودکان، مناسب است؟
پازل‌ها از جمله اسباب‌بازی‌های مورد علاقه ی اکثر کودکان و حتی بزرگسالان است که علاوه بر جنبه ی سرگرم‌کننده‌ی آن، بر روی رشد کودک تأثیرهایی مثبت و سازنده دارد.
تبیان: پازل‌ها از جمله اسباب‌بازی‌های مورد علاقه ی اکثر کودکان و حتی بزرگسالان است که علاوه بر جنبه ی سرگرم کننده‌ی آن، بر روی رشد کودک تأثیرهایی مثبت و سازنده دارد.
پازل ها از جمله اسباب بازی های مورد علاقه ی اکثر کودکان و حتی بزرگسالان است که علاوه بر جنبه ی سرگرم کننده ی آن، بر روی رشد کودک تأثیرهایی مثبت و سازنده دارد. پازل، قطعات بریده یا جدا از هم یک تصویر است که با قرار دادن آنها در محل خود، تصویر اصلی به دست می آید.
انواع پازل ها :
پازل ها، با توجه به نوع آموزش، موضوع، فرم و شکل به صورت های گوناگونی ساخته می شود که عبارت اند از:
۱ پازل مکعبی
برای ساختن پازل مکعبی به ۹ یا ۱۲ یا ۱۵ مکعب چوبی یا پلاستیکی نیاز است. هر مکعب دارای شش سطح است، بنابراین می توان شش تصویر را بر روی هر سطح چسباند، به این ترتیب که ابتدا مکعب ها را پهلوی هم قرار دهید، سپس تصویر مورد نظر را که به تعداد مکعب ها بریده اید بر روی آنها بچسبانید و یا این که بر روی آن نقاشی کنید.
سپس سطوح دیگر را به همین شکل کامل کنید. پس از آن مکعب ها را که با یکدیگر ترتیب منطقی ندارد، جلوی کودک می گذاریم و از او می خواهیم با پهلوی هم قرار دادن مکعب ها شکل را کامل کند. کودکان، زمانی که می خواهند سطوح دیگر را هم کامل کنند، دچار مشکل می شوند، ولی کودکان چهار و پنج و شش ساله می توانند این کار را انجام دهند.
۲ پازل جور کردنی
این پازل معمولاً به این ترتیب ساخته می شود که یک شکل را بر روی صفحه ای مقوایی یا چوبی می چسبانیم بعد آن را از قسمتهای مختلف می بریم. برای مثال، اگر بخواهیم پازل جغرافیا برای کودک درست کنیم، یک نقشه ی جغرافی که استان های مختلف یا شهرستان های کشوری را نشان می دهد، انتخاب می کنیم و پس از این که آن را بر روی مقوا یا چوب چسباندیم، استان ها یا شهرهای مختلف را از یکدیگر جدا می کنیم.
در هنگام بازی قسمت های بریده شده را جلوی کودک می گذاریم؛ او باید قطعات را پیدا و به یکدیگر وصل کند. البته می توانیم تصویر انسان، حیوان، گل و گیاه، میوه ها مثل سیب، انار، گلابی و ... را روی پازل بچسبانیم و یا نقاشی کنیم.
اگر تعداد قطعات پازل زیاد باشد، می توانیم از و تصویر همانند استفاده کنیم. یک تصویر را ببریم و دیگری را برای نمونه جلوی کودک قرار دهیم که از روی آن قطعات بریده شده را به صورت اول در آورد.
۳ پازل جاگذاردنی
روی یک صفحه ی چوبی یا مقوایی ضخیم، جای شکل های معینی را با دستگاه های پازل بری ، یا با اره مویی و مقواهایی را با تیغ موکت بری برش می دهیم و جدا می کنیم. برای جذابیت و تحریک کودکان، می توانیم قطعات بریده شده را با رنگ های شاد و ملایم رنگ آمیزی کنیم و به هنگام بازی قطعات بریده شده را در اختیار کودک قرار دهیم و از او بخواهیم هر یک از شکل ها را در جای مناسب خود بگذارد.
این نوع از پازل ها را می توان به صورت دگمه دار ساخت؛ پازل های دگمه دار که بر روی هر شکل قطعه ای خیلی کوچک وصل شده است که کودک به آسانی می تواند پازل را بر دارد و در جای مناسب خودش قرار دهد. ولی پازل های بدون دگمه در جابه جایی برای کودکان کمی دشوار است.
پازل ها از نظر موضوع
پازل ها، از نظر موضوع، می تواند شامل همه موضوعاتی باشد که در دنیا وجود دارد، ولی کارشناسان برای سهولت در یادگیری و طبقه بندی، آنها را به سه دسته تقسیم کرده اند:
۱ـ پازل فصل
در این نوع پازل تصویری که از تکمیل قطعات به دست می آید، یکی از فصول (بهار، تابستان، پاییز، زمستان) است. این پازل ها غالباً طرح کلی یک فصل را نشان می دهد. هنگامی که می خواهیم پازل را در اختیار کودک بگذاریم، او را به صحبت کردن درباره ی موضوع پازل تشویق می کنیم و در مورد موضوع پازل پرسش هایی از او به عمل می آوریم.
مثلاً، می پرسیم: «این تصویر مربوط به چه فصلی است؟ فصل قبل و بعد از این فصل چه فصلی است؟ در این فصل چه میوه هایی هست؟ از نظر دما چطور است؟ درختان چه شکلی را دارند؟ پرندگان چه کار می کنند؟ چه لباس هایی باید بپوشیم؟ و....»
۲ـ پازل موضوعی
در این پازل، تصویر اصلی شامل منظره ای از روستا، خیابان، منزل، مدرسه، باغ وحش و غیره است. همان طور که گفته شد، همراه با عرضه ی پازل، می توانیم پرسش هایی در خصوص موضوع پازل از کودک بکنیم و یا این که از او بخواهیم درباره ی آن داستانی بیان کند.
برای مثال، در پازلی با تصویر روستا، از کودک می پرسیم: «در روستا چه حیواناتی بیشتر دیده می شوند؟ گوسفندان چه فوایدی دارند؟ خانه های روستا از چه ساخته شده اند؟ شغل اصلی مردم روستا چیست؟» و یا در مورد پازل با تصویر منزل از او سؤال می کنیم: «وظیفه ی هر کدام از اعضای خانواده چیست؟ چه وسایلی در منزل وجود دارند؟ زباله و دیگر وسایل کثیف را باید در کجا بریزیم؟ چه کسی نان از نانوایی تهیه می کند؟ آشپزی در منزل به عهده ی کیست؟ خرید بیرون از منزل را چه کسی انجام می دهد، و ...» افزون بر اینها ، موضوعات دیگری می تواند محور بحث و گفت و گو با بزرگسالان یا همسالان قرار بگیرد.
۳ـ پازل فرم و اندازه
این نوع از پازل ها قطعاتی کم و بسیار ساده دارند که در مراحل اولیه که کودکان هنوز آمادگی کافی برای بازی با پازل های دیگر را ندارند، در اختیارشان قرار می گیرد و معمولاً به اندازه های مختلف و متشابه هستند؛ مثلا، سه مرغابی یا ماهی و ... در اندازه های کوچک، متوسط و بزرگ که کودک باید هر یک را در جای خود قرار دهد.
اهداف و فواید پازل ها
۱ـ موجب پرورش دقت در بینایی و حس بساوایی کودک می شود.
۲ـ تشخیص فرم، رنگ، اندازه و شکل.
۳ـ پرورش قوه ی تکلم و افزایش دامنه واژگان جدید.
۴ـ موجب پرورش دقت و حافظه کودک می گردد.
۵ـ کودک یاد می گیرد اجزا هستند که شکل اصلی را تشکیل می دهند.
۶ـ کودک ضمن بازی یاد می گیرد که هر یک از قطعات پازل جزئی از تصویر است و با نبودن هر قطعه تصویر ناقص خواهد بود.
۷ـ کودک، برای کامل کردن طرح، مجبور است رنگ ها و طرح اصلی پازل را در خاطر داشته باشد و جهت خطوط را دنبال کند. مهارت در این کار به یادگیری خواندن و نوشتن کمک می کند.
۸ـ مهارت در این مرحله به قوای ذهنی کودک برای ارتباط اجزای یک موضوع و پروراندن آن برای یافتن کل موضوع کمک می کند.
۹ـ برای یادگیری مفاهیم مکان، اندازه و اشکال هندسی مؤثر و مفید است.
۱۰ـ تقویت حرکات ظریف و تطابق چشم و دست.
۱۱ـ تقویت و پروش حافظه و استدلال دیداری.
۱۲ـ ذوق هنری کودک با دیدن پازل های فصول مختلف رشد و پرورش می یابد.
۱۳ـ کودک از طریق تفاوت و تشابه اشکال هندسی و غیرهندسی، آنها را به همدیگر مقایسه می کند و قعطات مناسب را در کنار یکدیگر قرار می دهد.
۱۴ـ توجه کودک را جلب می کند و باعث رشد مهارت های شناختی او می شود.
۱۵ـ اعتماد به نفس و احساس رضایت درونی کودک پس از تکمیل یک پازل (به شرطی که پازل متناسب با سن کودک باشد) پرورش داده می شود.
۱۶ـ به وسیله این بازی، کودک مفهوم نظم را درک می کند و تفکر منطقی در او ایجاد می شود.
۱۷ـ حس کنجکاوی کودک را تحریک می کند و او را وادار می سازد تا قوای ذهنی خود را در جهت رسیدن به هدف به کار گیرد.
۱۸ـ این بازی به کودک می آموزد که چگونه از راه منطقی به حل مسایل بپردازد.
۱۹ـ کودک، با استفاده از پازل های مکعبی، مفهوم سطح و حجم و ارتفاع را یاد می گیرد.
برای ارسال نظر کلیک کنید
▼