انحراف چشم کودکان، چه دلیلی دارد؟

سوال مخاطب نی‌نی‌بان: پسرم سه ساله است و گاهی وقت ها وقتی به جایی با دقت نگاه می کند احساس می کنم که چشم هایش کمی به سمت داخل انحراف دارد. در باقی مواقع انحرافی ندیدم. آیا این انحراف نشانه تنبلی چشم است و باید از عینک استفاده کند یا ممکن است چشمش ضعیف باشد؟

پاسخ دکتر مصطفی نادری، فوق تخصص قرنیه و استاد دانشگاه:

این کودک حتما باید توسط چشم پزشک معاینه و بررسی شود، اما احتمال دارد که چشمش ضعیف باشد که در این حالت باید از عینک استفاده کند. اما انحراف چشم در این سن علل دیگری هم می تواند داشته باشد. سه سالگی سنی است که کودک حتما باید مورد معاینه چشم قرار بگیرد که اگر خدای نکرده تنبلی چشم داشته باشد بتوانیم با عینک و انجام اقدامات بعدی تنبلی چشم را برطرف کنیم. تنبلی چشم معمولا علامت و نشانه خاصی ندارد و متاسفانه در اکثر اوقات ما در سنین بالاتری متوجه می شویم که بیمار یکی از چشمهایش نمی بیند و از کودکی به تنبلی چشم دچار بوده است. مهمترین کار در مبارزه با تنبلی چشم معاینه کودک توسط چشم پزشک است. اولین معاینه در بدو تولد توسط پزشک اطفال انجام می شود. در واقع همان معاینه کلی است که پزشک اطفال برای نخستین بار انجام می دهد. معاینه بعدی در ۳ سالگی است، به شرط اینکه تا ۳ سالگی کودک هیچ مشکل و نشانه ای نداشته باشد ولی اگر قبل از سه سالگی هم علامتی بود که والدین مشکوک شدند حتما زودتر به پزشک مراجعه کنند. اگر در ۳ سالگی هم کودک معاینه شد و مشکلی نبود در مرحله بعدی یعنی در زمان پیش دبستانی باید دوباره مورد معاینه و بررسی قرار بگیرد. الان هم که می بینیم در مهدکودک ها این معاینات چشم اجباری شده به این خاطر است که اگر تنبلی را در این سن تشخیص بدهیم، می توانیم در بیشتر موارد بیماری را برطرف کنیم. متاسفانه بعد از ۱۰-۹ سالگی تنبلی حتی با درمان علت اصلی هم برطرف نمی شود. به طور کلی اساس تنبلی در مرکزی است در مغز که برای هر چشمی فعال نیست و اگر تا ۹ سالگی ما بتوانیم کار کنیم که تصاویری که از چشم به مغز می رسد، کاملی باشند تنبلی برطرف می شود ولی بعد از ۱۰-۹ سالگی حتی اگر چشم تصاویر کاملا درستی را هم به مغز ببرد، چون آن مرکزی که در مغز است دیگر نمی تواند رشد و توسعه پیدا کند، تنبلی هم از میان نمی رود. بنابراین تنبلی چشم بعد از ۱۰ سالگی نه ایجاد می شود و نه می توان آن را درمان کرد.