حذف کامل قند از رژیم غذایی؛ درست یا غلط؟

در سال‌های اخیر گسترش فعالیت بلاگرها در فضای مجازی و به ویژه اینستاگرام سبب شده تا حجم عظیمی از اطلاعات نادرست به ویژه در حوزه سلامت در این فضا تبادل شود. این امر تبدیل به رویه خطرناکی شده که باعث می‌شود توجه کاربران فضای مجازی از پزشکان و متخصصان واقعی عرصه سلامت به سمت متخصص نماها در فضای مجازی منحرف شود که این امر می‌تواند تبعات بی‌شماری برای سلامت عمومی افراد داشته باشد. یکی از مواردی که اخیرا بلاگرهای اینستاگرامی روی آن انگشت گذاشته‌اند موضوع حذف کامل قند با هدف کاهش وزن و رسیدن به وضعیت جسمانی بهتر است. این مساله واکنش کارشناسان عرصه تغذیه را در پی داشته چرا که حذف کامل قند از رژیم غذایی موضوعی غیر اصولی و خطرآفرین است.

دکتر جلال الدین میرزای رزاز، عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و رئیس انجمن تغذیه ایران درباره خطرات حذف قند از رژیم غذایی و فعالیت غیرقانونی بلاگرها در حوزه سلامت چند نکته مهم را مطرح می‌کند.

به گفته او حذف کربوهیدرات به صورت کلی توصیه نمی‌شود چون در هرم غذایی توصیه شده که از هر گروه غذایی باید به نسبت استفاده شود. واژه‌ای در این باره به کار می‌بریم به نام تنوع و تعادل. یک گروه اصلی این هرم کربوهیدرات‌ها هستند. گروه اصلی دیگر پروتئین‌ها، یک گروه اصلی دیگر نیز چربی‌ها و میوه و سبزیجات به همراه شیر و لبنیات گروه‌های دیگر این هرم را تشکیل می‌دهند. 

بیشتر بخوانید: برای فرار از دیابت در این ساعت ها ورزش کنید 

میرزای رزار با بیان این که همه این گروه‌های غذایی باید به یک درصدی در رژیم غذایی روزانه استفاده شوند، حذف هیچکدام از این‌ها در هیچ رژیم علمی توصیه نمی‌شود، تاکید کرد: تنها در صورتی تناسب مصرف مواد خوراکی در رژیم غذایی فرد تغییر داده می‌شود که وی دارای شرایط خاصی باشد. از جمله این که فرد بیمار -به عنوان مثال مبتلا به بیمار کلیوی و دیابتی- و نیاز به رژیم غذایی خاصی داشته باشد. بر این اساس میزان مصرف گروه‌های غذایی در رژیم غذایی او تعدیل می‌شوند. کمتر اتفاق می‌افتد که گروهی از هرم غذایی به طور کامل حذف شود.

رئیس انجمن تغذیه ایران با اشاره به رژیم‌های تک غذایی به آسیب آنها اشاره کرد و گفت: از جمله آنها رژیم پروتئین که فقط در آن پروتئین مصرف می‌شود. این نوع رژیم را می‌توان یک تا دو هفته ادامه داد اما در نهایت بار کبد سنگین شده و به بدن آسیب وارد می‌شود. پس تنوع و تعادل در هر جا و همه شرایط و همیشه باید با در نظر گرفتن اصل کفایت رعایت شود. یعنی رژیم غذایی باید نیازهای تغذیه‌ای ما را کفایت کند.

او درباره میزان قند مورد نیاز در رژیم غذایی روزانه بیان کرد: میزان قند دریافتی هر کسی بنا به شرایط جسمی وی که ما شاخص توده بدنی یا BMI می‌گوئیم تعیین می‌شود. به عنوان مثال برای یک فرد با وزن ۷۰ کیلوگرم که ۱.۷۰ نیز قد دارد به طور متوسط روزی ۲۰۰۰ کیلوکالری انرژی مورد نیاز است که ۳۰ تا ۳۵ درصد این میزان باید از گروه کربوهیدرات‌ها تامین شود. زمانی که می‌گوئیم کربوهیدرات نباید تنها تصور قند و شکر در ذهن شکل بگیرد، منظور گروهی از مواد غذایی حاوی کربوهیدرات است.

این پزشک نسبت به فعالیت بلاگردها و توصیه‌های غیرعلمی آنها درباره رژیم‌ها عنوان کرد: افرادی که در اینستاگرام یا شبکه‌های مجازی از جمله سلبریتی‌ها، مربیان ورزشی و سایر بلاگرهایی که توصیه‌های پزشکی می‌کنند، به هیچ وجه مورد تائید نیستند و در یک بازه زمانی نزدیک تحت پیگرد قانونی قرار خواهند گرفت. در آینده نزدیک با افرادی که واجد صلاحیت دخالت در امور سلامت مردم نیستند، طبق قانون برخورد خواهد شد چرا که کار آن‌ها دخالت در امور پزشکی محسوب می‌شود. به همین دلیل فعالیت همه این‌ها (بلاگرهایی که در فضای مجازی و در عرصه سلامت فعالیت می‌کنند) چه از طریق انجمن تغذیه ایران و چه از طریق نهادهای دیگر در حال حاضر رصد می‌شود.

آسیب‌های حذف کامل قند

بررسی‌ها نشان می‌دهد حذف کامل قند از رژیم غذایی قطعا عوارضی در پی دارد. با کنار گذاشتن کامل مصرف قند و شکر، قند خون دچار افت می‌شود. افت قند خون نه تنها سبب می‌شود شما به خوردن خوراکی‌های شیرین تمایل پیدا کنید، بلکه باعث ایجاد یک چرخه معیوب می‌شود که می‌تواند منجر به افزایش وزن شود. در واقع حذف کامل قند باعث بهم خوردن تعادل طبیعی بدن می‌شود.

به گفته دکتر ساندرا آروالو، متخصص تغذیه، ترک کامل شکر به معنای کنار گذاشتن کربوهیدرات‌های مفیدی است که بدن برای به دست آوردن انرژی از آن‌ها استفاده می کند. او در توضیح بیشتر گفته همه انواع شکر را نباید مضر تلقی کرد، مشکل اصلی میزان شکر مصرفی است و بهتر است در مصرف شکر تعادل رعایت شود.