میومتر هموژن چیست؟ معنی هموژن در سونوگرافی و اکوی میومتر

سوال مخاطب نی‌نی‌بان: من سونوگرافی شکمی دادم. ابعاد رحم رو زده ۴۰*۳۰*۶۷ میلی متر می‌باشد، اکوی میومتر هموژن است. ضخامت اندومتر ۴ میلی متر است و توده فضا گیر دیده نشده.

«میومتر هموژن است» یعنی چی؟ یعنی توده‌ای هست؟ طبیعیه؟ چیه؟

پاسخ دکتر فریبا الماسی، متخصص زنان، استاد دانشگاه و فلوشیپ جراحی لاپاراسکوپی:

دوست عزیز سونوگرافی شما نرمال است. میومتر نرمال باید هموژن باشد. اگر فیبروم یا ضایعه ی دیگری در رحم وجود داشته باشد میومتر هموژن نخواهد بود.

میومتر هموژن چیست؟ (معنی هموژن در سونوگرافی چیست؟)

در حالت کلی، میومتر هموژن یعنی «طبیعی»، بدون هرگونه توده یا فضای خالی. هموژن در سونوگرافی به بافتی گفته می‌شود که در تصویر، ساختاری یکنواخت و بدون نواحی غیرطبیعی دارد. این یکنواختی نشان می‌دهد که بافت مورد بررسی از نظر چگالی، ترکیب و انعکاس امواج صوتی تفاوت بارزی در بخش‌های مختلف ندارد. در ارزیابی رحم، هموژن بودن میومتر معمولاً نشانه سلامت بافت عضلانی و نبود توده، فیبروئید یا تغییرات غیرطبیعی است. بنابراین مشاهده اکوی هموژن در سونوگرافی اغلب به‌عنوان یک یافته طبیعی و اطمینان‌بخش در بررسی‌های زنان و زایمان تلقی می‌شود.

اکوی میومتر هموژن چیست؟

اکوی میومتر هموژن به این معناست که لایه عضلانی رحم (میومتر) در سونوگرافی ظاهر یکنواخت و هم‌سطحی دارد و هیچ الگوی گره‌ای، حفره‌ای یا بخش‌هایی با بازتاب متفاوت دیده نمی‌شود. این وضعیت نشان می‌دهد که بافت میومتر فاقد ضایعات مشخصی مانند فیبروئید، آدنومیوز یا التهاب است. در سونوگرافی ترانس‌واژینال یا شکمی، یکنواختی اکو در میومتر یکی از معیارهای ارزیابی سلامت ساختاری رحم محسوب می‌شود و معمولاً با عملکرد طبیعی رحم و باروری سالم همراه است.

اکوژنیسیته میومتر رحم چیست؟

اکوژنیسیته میومتر رحم به میزان و نحوه بازتاب امواج صوتی از بافت عضلانی رحم گفته می‌شود. در سونوگرافی، هر بافت بسته به ترکیب، تراکم سلولی و میزان آب موجود در آن، الگوی متفاوتی از بازتاب یا جذب امواج دارد. میومتر سالم معمولاً اکوژنیسیته متوسط و یکنواخت دارد زیرا از عضلات صاف و بافت همبند منظم تشکیل شده است. تغییر در اکوژنیسیته می‌تواند نشان‌دهنده وجود ضایعاتی مانند فیبروئیدها، آدنومیوز یا التهاب باشد و به همین دلیل ارزیابی دقیق آن برای تشخیص اختلالات رحمی اهمیت زیادی دارد.

میومتر هتروژن چیست؟ (معنی هتروژن در سونوگرافی چیست؟)

اصطلاح «میومتر هتروژن» یا «میومتر هتروژن منتشر» زمانی به کار می‌رود که در ارزیابی سونوگرافی، لایه عضلانی رحم، الگوهای نامنظم یا گره‌ مانند نشان می‌دهد، بدون آن‌که ضایعه مشخصی عامل این تغییر باشد. برخی از اختلالات مرتبط با رحم، به‌ویژه در لایه میومتر، می‌توانند بر باروری تاثیر بگذارند.

هتروژن در سونوگرافی به بافتی گفته می‌شود که بازتاب امواج صوتی در آن یکنواخت نیست و تصویر آن شامل نواحی دانه‌دانه، تیره و روشن یا با الگوهای نامنظم است. در ارزیابی رحم، هتروژن بودن می‌تواند با شرایطی مانند آدنومیوز، فیبروئیدها، التهاب یا تغییرات هورمونی مرتبط باشد.

بیشتر بخوانید: بعد از پاره شدن کیست تخمدان چه باید کرد؟ ۶ علائم و درمان

عملکرد میومتر رحم چیست؟

میومتر لایه میانی رحم است و بخش عمده این اندام را تشکیل می‌دهد. این لایه به‌طور قابل ‌توجهی محکم است زیرا بیشتر از رشته‌های عضلانی فشرده تشکیل شده، هرچند بافت همبند و رگ‌های خونی نیز در آن وجود دارد. در واقع، درون میومتر رگ‌های خونی، رگ‌های لنفی و اعصاب قرار گرفته‌اند. علاوه بر این، میومتر از سه لایه تشکیل شده است:

• لایه بیرونی که از عضلات صاف و رشته‌های طولی ساخته شده است.

• لایه میانی که از رشته‌های عضلانی متقاطع تشکیل شده است.

• لایه درونی که «لایه پیوندی» یا junctional  هم نامیده می‌شود و از رشته‌های حلقه‌ای ساخته شده است.

از دیدگاه فیزیولوژیک، میومتر انعطاف‌پذیرترین بافت در بدن زن است زیرا می‌تواند در دوران بارداری به شکل چشمگیری گسترش یابد تا رشد یک یا چند جنین ممکن شود. البته این عملکرد کاملاً ضروری است. وظیفه مهم دیگر میومتر در فرآیند تولیدمثل، انقباض در زمان زایمان برای خارج‌کردن جنین و جفت است.

همچنین پس از زایمان، رشته‌های عضلانی در میومتر همچنان منقبض می‌شوند تا رحم را به حالت طبیعی خود بازگردانند، رگ‌های خونی را تحت فشار قرار دهند و خطر خونریزی پس از زایمان و از دست دادن خون را به حداقل برسانند.

اندومتر و میومتر چگونه بر باروری تاثیر می‌گذارند؟

اندومتر و میومتر لایه‌های عملکردی رحم هستند و نقش مهمی در تولیدمثل ایفا می‌کنند. در واقع، تغییرات و بیماری‌های این دو لایه در زنانی که در سن باروری قرار دارند، نسبتاً شایع است و می‌تواند باعث ناباروری، سقط مکرر یا زایمان زودرس شود. بیماری‌های اصلی مرتبط با میومتر عبارتند از:

آدنومیوز

این بیماری رحمی، ارتباط نزدیکی با اندومتریوز دارد و پیوند میان اندومتر و میومتر را برجسته می‌کند. آدنومیوز زمانی رخ می‌دهد که بافت اندومتر که معمولاً سطح داخلی رحم را می‌پوشاند، به درون دیواره عضلانی یعنی میومتر گسترش می‌یابد. علت دقیق این وضعیت هنوز ناشناخته است اما با تولید استروژن ارتباط دارد و معمولاً با نزدیک ‌شدن به یائسگی، کاهش می‌یابد؛ به‌ویژه در سال‌های پایانی دوره باروری (۴۰ تا ۵۰ سالگی).

نقل قول از:

verywellhealth

A 2020 study reports that 47% of people diagnosed with adenomyosis were also diagnosed with uterine fibroids, for example. Both conditions can cause an enlarged uterus.

ترجمه:

یک مطالعه در سال ۲۰۲۰ گزارش کرده است که ۴۷٪ افرادی که مبتلا به آدنومیوز تشخیص داده شده بودند، هم‌زمان فیبروئیدهای رحمی نیز دارند. هر دو وضعیت می‌توانند باعث بزرگ‌ شدن رحم شوند.

بیشتر بخوانید: اندومتریوز چیست و چگونه درمان می‌شود؟ | ۷ نشانه مهم + بهترین روش‌های درمان

علائم اصلی آدنومیوز عبارتند از:

• درد قاعدگی

• خونریزی شدید و طولانی ‌مدت قاعدگی

• خونریزی خارج از زمان قاعدگی

• درد هنگام رابطه جنسی

برخی زنان ممکن است به دلیل خونریزی زیاد دچار کم‌خونی شوند.

در مورد درمان آدنومیوز، این موضوع به سن زن و اینکه آیا فرزندآوری‌اش کامل شده یا نه بستگی دارد. پس از تشخیص تصویربرداری و با توجه به شدت بیماری، گزینه‌هایی مانند درمان ناباروری (IVF با تمرکز ویژه بر انتقال جنین برای بهبود لانه‌گزینی) یا جراحی برای خارج‌کردن بافت‌های آدنومیوز و بازسازی دیواره رحم مطرح می‌شود. درمان قطعی برای زنانی که قصد بارداری ندارند یا علائم آن‌ها بسیار شدید است، هیسترکتومی است.

آتونی رحم

این وضعیت زمانی رخ می‌دهد که عضلات میومتر، کشش طبیعی خود را از دست می‌دهند. این مشکل مستقیماً بر باروری تاثیر ندارد اما روند زایمان را تحت‌ تاثیر قرار می‌دهد زیرا احتمال انقباضات ناکافی وجود دارد و خطر خونریزی پس از زایمان افزایش می‌یابد. دلایل اصلی آتونی رحم عبارتند از: کشیدگی بیش از حد رحم (مثلاً در بارداری‌های چندقلویی)، دستکاری طولانی ‌مدت در حین زایمان یا داشتن بارداری‌های متعدد قبلی.

فیبروئیدها

فیبروئیدها یا میوم‌های رحمی در زنان سن باروری بسیار شایع‌اند. این تومورها خوش‌خیم هستند و اگرچه اغلب بدون علامت‌اند (مخصوصاً وقتی کوچک باشند)، می‌توانند باعث درد قاعدگی شوند یا با بزرگ‌شدن، لوله‌های فالوپ را مسدود کنند و در لانه‌گزینی جنین اختلال ایجاد کنند. معمولاً فیبروئیدها با جراحی برداشته می‌شوند و فقط در موارد شدید، هیسترکتومی توصیه می‌شود.

سارکوم رحم

سارکوم رحم یک تومور بدخیم است که در میومتر ایجاد می‌شود و زنان سن باروری را نیز تحت ‌تاثیر قرار می‌دهد. در بسیاری از موارد، برای حفظ باروری در آینده، لازم است از روش‌هایی مانند فریز تخمک استفاده شود. این نوع تومور نادر است زیرا بیشتر سرطان‌های رحمی در اندومتر ایجاد می‌شوند و مانند سایر تومورهای زنان، تشخیص زودهنگام برای درمان موفق با جراحی، شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی ضروری است.

سخن پایانی

میومتر هموژن نشانه سلامت بافت عضلانی رحم و عملکرد طبیعی آن در تولید مثل است، در حالی که تغییرات در اکوی میومتر یا هتروژنیسیته آن می‌تواند به اختلالاتی مانند آدنومیوز، فیبروئیدها یا التهاب اشاره داشته باشد. بررسی دقیق میومتر با سونوگرافی، علاوه بر ارزیابی سلامت ساختاری رحم، در پیشگیری و مدیریت مشکلات باروری و برنامه‌ریزی درمان‌های ناباروری اهمیت دارد.