درد تخمک گذاری از علت تا روشهای درمان
درد تخمک گذاری یکی از تجربههای شایع در میان بسیاری از زنان در سنین باروری است که معمولا در میانه چرخه قاعدگی و همزمان با آزاد شدن تخمک از تخمدان رخ میدهد. این درد که اغلب به صورت احساس تیر کشیدن یا گرفتگی در یک سمت پایین شکم بروز میکند، میتواند برای برخی نگرانکننده باشد و با دردهای قاعدگی یا مشکلات زنانگی اشتباه گرفته شود. آشنایی با ماهیت درد تخمک گذاری، علل بروز آن و تفاوتش با دردهای غیرطبیعی، به زنان کمک میکند تا درک بهتری از تغییرات طبیعی بدن خود داشته باشند و در صورت نیاز، زمان مناسب مراجعه به پزشک را تشخیص دهند.
فهرست مطالب
- درد تخمک گذاری چیست و چرا اتفاق میافتد؟
- درد تخمک گذاری چه زمانی رخ میدهد؟
- علت درد تخمک گذاری چیست؟
- درد تخمک گذاری قبل یا بعد از تخمک گذاری اتفاق میافتد؟
- چه مدت بعد از درد، تخمک گذاری انجام میشود؟
- علت طولانی شدن درد تخمک گذاری
- علائم درد تخمک گذاری
- تفاوت درد تخمک گذاری با درد قاعدگی
- تفاوت درد تخمک گذاری و لانه گزینی
- آیا درد تخمک گذاری خطرناک است؟
- چه کسانی بیشتر دچار درد تخمک گذاری میشوند؟
- روشهای کاهش و درمان درد تخمک گذاری
- درد تخمک گذاری و بارداری
- چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
- سوالات متداول
درد تخمک گذاری چیست و چرا اتفاق میافتد؟
درد تخمک گذاری که در منابع پزشکی با عنوان Mittelschmerz شناخته میشود، نوعی درد شکمی است که در اواسط چرخه قاعدگی و همزمان با آزاد شدن تخمک از تخمدان رخ میدهد. این درد معمولا در یک سمت پایین شکم احساس میشود و بسته به فرد میتواند از چند دقیقه تا چند ساعت و در برخی موارد تا یک یا دو روز ادامه داشته باشد. درد تخمک گذاری یک پدیده فیزیولوژیک طبیعی محسوب میشود و در اغلب موارد نشانه بیماری نیست.
درد تخمک گذاری چه زمانی رخ میدهد؟
درد تخمک گذاری معمولا حدود روز چهاردهم چرخه قاعدگی در زنانی که سیکل ۲۸ روزه دارند اتفاق میافتد. در افرادی با سیکلهای کوتاهتر یا بلندتر، زمان تخمک گذاری و در نتیجه زمان درد نیز متفاوت خواهد بود. این درد معمولا بین پایان قاعدگی و شروع پریود بعدی ظاهر میشود و میتواند نشانهای از نزدیک بودن زمان باروری باشد.
علت درد تخمک گذاری چیست؟
علت دقیق درد تخمک گذاری هنوز بهطور قطعی مشخص نیست، اما چند مکانیسم اصلی برای آن مطرح شده است. هنگام تخمک گذاری، فولیکول حاوی تخمک پاره میشود و تخمک آزاد میگردد. این فرآیند میتواند باعث تحریک صفاق شکمی شود. همچنین خروج مقدار کمی مایع یا خون از فولیکول پارهشده ممکن است اعصاب اطراف تخمدان را تحریک کرده و منجر به درد شود. در برخی زنان، انقباضات خفیف لولههای فالوپ نیز میتواند عامل ایجاد درد باشد.
درد تخمک گذاری قبل یا بعد از تخمک گذاری اتفاق میافتد؟
درد تخمک گذاری میتواند کمی قبل، حین یا بلافاصله بعد از آزاد شدن تخمک احساس شود، اما در اغلب زنان همزمان با تخمک گذاری یا اندکی پس از آن رخ میدهد. این موضوع به زمان پاره شدن فولیکول و میزان تحریک بافتهای اطراف تخمدان بستگی دارد. به همین دلیل، برخی زنان درد را پیش از آزاد شدن تخمک تجربه میکنند و برخی دیگر آن را پس از انجام تخمک گذاری احساس میکنند، که هر دو حالت طبیعی محسوب میشود.
چه مدت بعد از درد، تخمک گذاری انجام میشود؟
در اغلب موارد، درد تخمک گذاری همزمان با فرآیند تخمک گذاری یا حداکثر چند ساعت قبل از آزاد شدن تخمک رخ میدهد. این درد معمولا زمانی احساس میشود که فولیکول در حال پاره شدن است یا بهتازگی پاره شده و تخمک آزاد شده است. به همین دلیل، تخمک گذاری معمولا در همان روز بروز درد یا حداکثر تا ۱۲ ساعت بعد از شروع آن اتفاق میافتد و این بازه زمانی به عنوان یکی از دورههای اوج باروری در نظر گرفته میشود.
علت طولانی شدن درد تخمک گذاری
طولانی شدن درد تخمک گذاری میتواند به دلایل مختلفی رخ دهد. آزاد شدن مقدار بیشتری مایع یا خون از فولیکول پارهشده ممکن است باعث تحریک بیشتر پرده صفاق و افزایش مدت درد شود. همچنین وجود کیستهای عملکردی تخمدان، حساسیت بالای اعصاب لگنی، یا سابقه التهابهای خفیف لگن میتواند باعث شود درد به جای چند ساعت، یک تا دو روز ادامه پیدا کند. اگر این درد بیش از حد طول بکشد یا شدت آن افزایش یابد، بررسی پزشکی برای رد سایر علل ضروری است.
علائم درد تخمک گذاری
درد تخمک گذاری چگونه است؟
به نقل از my.clevelandclinic.org
The pain may feel like a mild twinge, or you might have sudden, sharp pain. It usually hurts on just one side of your lower abdomen (the side that releases the egg). Some people feel pain for a few minutes, while others experience pain for the entire day.
این درد ممکن است مانند یک تیر کشیدن خفیف احساس شود، یا ممکن است درد ناگهانی و شدیدی داشته باشید. معمولاً فقط در یک طرف پایین شکم (طرفی که تخمک آزاد میکند) درد میکند. برخی افراد برای چند دقیقه احساس درد میکنند، در حالی که برخی دیگر تمام روز درد را تجربه میکنند.
به جز این ممکن است علائم زیر نیز به همراه درد تخمک گذاری مشاهده شود:
- احساس فشار یا سنگینی در ناحیه لگن
- ترشحات شفاف و کشدار واژن
- حساسیت خفیف سینهها
- افزایش مختصر دمای پایه بدن
شدت علائم در افراد مختلف متفاوت است و برخی زنان ممکن است هیچ دردی احساس نکنند.
تفاوت درد تخمک گذاری با درد قاعدگی
درد تخمک گذاری و درد قاعدگی از نظر زمان، محل و مکانیسم ایجاد با یکدیگر تفاوت دارند. درد تخمک گذاری در اواسط سیکل رخ میدهد و اغلب یکطرفه است، در حالی که درد قاعدگی معمولا در ابتدای پریود ظاهر میشود و اغلب کل ناحیه زیر شکم و کمر را درگیر میکند. درد پریود بیشتر ناشی از انقباضات رحم است، اما درد تخمک گذاری به فعالیت تخمدانها مربوط میشود.
تفاوت درد تخمک گذاری و لانه گزینی
درد تخمک گذاری در اواسط چرخه قاعدگی و پیش از بارداری رخ میدهد، در حالی که درد لانه گزینی معمولا ۶ تا ۱۰ روز پس از تخمک گذاری و پس از لقاح احساس میشود. درد تخمک گذاری اغلب یکطرفه و در ناحیه پایین شکم است، اما درد لانه گزینی معمولا خفیفتر، کوتاهمدتتر و بیشتر به صورت گرفتگی ملایم در مرکز زیر شکم توصیف میشود. همچنین درد لانه گزینی ممکن است با لکهبینی خفیف همراه باشد، در حالی که درد تخمک گذاری معمولا چنین علامتی ندارد.
آیا درد تخمک گذاری خطرناک است؟
در اغلب موارد، درد تخمک گذاری کاملا طبیعی و بیخطر است و نیاز به درمان خاصی ندارد. با این حال، اگر درد بسیار شدید، طولانیمدت یا همراه با علائمی مانند تب، تهوع شدید، خونریزی غیرطبیعی یا درد ناگهانی و غیرقابل تحمل باشد، لازم است بررسی پزشکی انجام شود. در برخی موارد نادر، بیماریهایی مانند کیست تخمدان، اندومتریوز یا عفونتهای لگنی میتوانند با درد تخمک گذاری اشتباه گرفته شوند.
چه کسانی بیشتر دچار درد تخمک گذاری میشوند؟
درد تخمک گذاری بیشتر در زنانی مشاهده میشود که:
- به تغییرات هورمونی حساستر هستند
- سابقه کیستهای عملکردی تخمدان دارند
- چرخههای قاعدگی منظم و قابل پیشبینی دارند
- شاخص توده بدنی پایینتری دارند
البته بروز یا عدم بروز این درد لزوما نشاندهنده سلامت یا عدم سلامت باروری نیست.
روشهای کاهش و درمان درد تخمک گذاری
برای کاهش درد تخمک گذاری معمولا از روشهای ساده و غیرتهاجمی استفاده میشود. استراحت، استفاده از کیسه آب گرم روی شکم، مصرف مایعات کافی و انجام حرکات کششی ملایم میتواند موثر باشد. در صورت نیاز، مسکنهای ساده مانند استامینوفن یا ایبوپروفن نیز میتوانند درد را کاهش دهند. در زنانی که درد شدید و مکرر دارند، پزشک ممکن است قرصهای جلوگیری از بارداری را برای مهار تخمک گذاری تجویز کند.
درد تخمک گذاری و بارداری
درد تخمک گذاری میتواند نشانهای از نزدیک بودن زمان باروری باشد و بسیاری از زنان از آن برای تعیین بهترین زمان اقدام به بارداری استفاده میکنند. رابطه جنسی در ۲۴ تا ۳۶ ساعت پس از شروع این درد شانس بارداری را افزایش میدهد. البته نبود درد به معنای عدم تخمک گذاری نیست و این نشانه در همه زنان دیده نمیشود.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
در صورت مشاهده شرایط زیر، مراجعه به پزشک توصیه میشود:
- درد بسیار شدید یا غیرقابل تحمل
- تداوم درد بیش از دو روز
- همراهی درد با تب، استفراغ یا ضعف شدید
- خونریزی غیرطبیعی واژینال
- سابقه بیماریهای تخمدان یا لگن
تشخیص دقیق در این موارد نیازمند معاینه و گاهی سونوگرافی است.
سخن پایانی
درد تخمک گذاری یک پدیده شایع و معمولا طبیعی در چرخه قاعدگی زنان است که در اواسط سیکل رخ میدهد و اغلب جای نگرانی ندارد. شناخت این درد و تفاوت آن با سایر دردهای لگنی به زنان کمک میکند وضعیت بدن خود را بهتر درک کنند و در صورت مشاهده علائم غیرطبیعی، بهموقع اقدام پزشکی انجام دهند. این آگاهی نقش مهمی در سلامت باروری و برنامهریزی بارداری ایفا میکند.
