انواع واژن و شکل ظاهری مهبل _ خروسک یا ناز زن کجاست؟ + بیماری‌ها
واژن بخشی از دستگاه تناسلی زنانه است که نقش مهمی در قاعدگی، رابطه جنسی و زایمان دارد. شناخت بخش‌های مختلف آن به درک بهتر سلامت جنسی و مراقبت‌های بهداشتی کمک می‌کند. یک واژن سالم از ساختارها و لایه‌های گوناگون تشکیل شده است که هر کدام وظایف مشخصی دارند. در ادامه قصد داریم با بخش‌های مختلف یک واژن و نکات مهم بهداشت عمومی آن بیشتر آشنا شویم.
فهرست مطالب
- واژن از چه بخش‌هایی تشکیل شده است؟
- انواع واژن از نظر شکل
- طول و عرض واژن
- رنگ طبیعی دستگاه تناسلی زن
- ترشحات سالم و غیرعادی واژن
- خروسک زن کجا است؟
- ناز زن کجا است؟
- تشخیص اندازه واژن از روی چهره یا مچ پا
- علت گوشتی بودن واژن
- ویژگی‌های یک واژن سالم
- نشانه‌های خطر ظاهری در یک واژن ناسالم
- رایج‌ترین بیماری‌های مربوط به واژن
- نکات بهداشت عمومی واژن
واژن از چه بخش‌هایی تشکیل شده است؟
شکل و ظاهر واژن در زنان مختلف، متفاوت است و تحت تاثیر چندین عامل طبیعی و محیطی قرار دارد. مهم‌ترین فاکتورهای تاثیرگذار عبارتند از:
- ژنتیک: مهم‌ترین عامل تعیین‌کننده شکل لابیاها، ضخامت و چین‌های واژن است. ویژگی‌های ارثی از والدین منتقل می‌شوند.
- هورمون‌ها: تغییرات هورمونی در دوران بلوغ، بارداری یا یائسگی می‌تواند باعث تغییر رنگ، حجم و حالت بافت واژن شود.
- سن: با افزایش سن، به‌ویژه پس از یائسگی، بافت واژن نازک‌تر و انعطاف‌پذیری آن کاهش می‌یابد.
- بارداری و زایمان: فشار و کشش بافت‌ها در دوران بارداری و زایمان باعث تغییر شکل لابیاها و کشسانی واژن میشود.
- سطح چربی و بافت همبند: میزان چربی و بافت همبند ناحیه تناسلی بر برجستگی و ضخامت لابیاها تاثیر دارد.
- فعالیت‌های فیزیکی و اصطکاک: ورزش‌های سنگین یا فعالیت‌های با اصطکاک زیاد ممکن است به شکل ظاهری لابیاها تاثیر موقت بگذارند.
- تغذیه و سبک زندگی: سلامت کلی بدن، تغذیه مناسب و هیدراتاسیون می‌توانند بر بافت و کشسانی واژن اثرگذار باشند.
شکل واژن نتیجه ترکیبی از عوامل ژنتیکی، هورمونی، محیطی و سبک زندگی است. این تنوع کاملاً طبیعی بوده و اکثر تفاوت‌ها از نظر پزشکی مشکلی ایجاد نمی‌کنند. تنها در صورت ایجاد درد، ناراحتی یا اختلال عملکردی ممکن است نیاز به بررسی پزشکی باشد.
بیشتر بخوانید: واژن سالم؛ نشانه‌ها، مراقبت‌ها + عکس رحم سالم دختر
با این حال هر واژن سالم از بخش‌های زیر تشکیل شده است:
دهانه واژن (ورودی واژن)
دهانه واژن بخشی است که به بیرون از بدن باز میشود و بین مجرای ادرار و مقعد قرار دارد. این قسمت با پرده بکارت (در دختران قبل از مقاربت یا پارگی طبیعی) پوشیده میشود و وظیفه ورود و خروج خون قاعدگی، ترشحات و همچنین برقراری رابطه جنسی را دارد.
بیشتر بخوانید: چگونه بکارت پاره میشود؟
دیواره‌های واژن
دیواره واژن از بافتی عضلانی و الاستیک ساخته شده که قابلیت انقباض و انبساط بالایی دارد. این ویژگی باعث میشود واژن هنگام زایمان یا رابطه جنسی تغییر اندازه دهد. دیواره‌ها پوشیده از غشاهای مخاطی هستند که ترشحات طبیعی تولید می‌کنند و رطوبت و تعادل pH را حفظ می‌کنند.
بیشتر بخوانید: انواع هایمن زنان، چیست؟
لابیا (لب‌های تناسلی)
لابیا ماژور (لب‌های بزرگ): چین‌های پوستی بیرونی که وظیفه محافظت از ساختارهای داخلی‌تر مانند کلیتوریس و دهانه واژن را برعهده دارند.
به نقل از verywellhealth.com
They can vary in color, size, and texture that can change over time. Your outer lips may or may not hide the inner lips. It is also possible for the outer lips to be so large they interfere with your comfort, even though they're considered normal
آن‌ها معمولاً گوشتی و پوشیده از موهای شرمگاهی هستند. آن‌ها می‌توانند از نظر رنگ، اندازه و بافت متفاوت باشند که با گذشت زمان تغییر می‌کنند. لب‌های بیرونی شما ممکن است لب‌های داخلی را بپوشانند یا نپوشانند. همچنین ممکن است لب‌های بیرونی آنقدر بزرگ باشند که در راحتی شما اختلال ایجاد کنند، حتی اگر طبیعی تلقی شوند.
لابیا مینور (لب‌های کوچک): چین‌های پوستی داخلی‌تر که حساسیت بیشتری داشته و نقش مهمی در تحریک جنسی ایفا می‌کنند.
کلیتوریس
کلیتوریس یکی از حساس‌ترین بخش‌های دستگاه تناسلی زنانه است که حاوی پایانه‌های عصبی فراوان است. این عضو کوچک اما مهم نقش اساسی در لذت جنسی دارد و تنها وظیفه‌اش تحریک جنسی است.
مجرای ادرار
درست بالای دهانه واژن، دهانه مجرای ادرار قرار دارد که ادرار را از مثانه به بیرون هدایت می‌کند. هرچند جزو خود واژن محسوب نمی‌شود، ولی به دلیل نزدیکی محل آن به دهانه واژن، معمولاً در توضیحات آن گنجانده میشود.
غدد بارتولن
این غدد کوچک در دو طرف ورودی واژن قرار دارند و وظیفه آن‌ها ترشح مایعی است که به روان‌سازی واژن کمک می‌کند. عملکرد درست این غدد برای راحتی در رابطه جنسی بسیار مهم است.
سرویکس (دهانه رحم)
سرویکس یا گردن رحم بخشی است که رحم را به واژن متصل می‌کند. در انتهای بالایی واژن قرار دارد و نقش مهمی در عبور خون قاعدگی، ورود اسپرم و همچنین روند زایمان ایفا می‌کند.
انواع واژن از نظر شکل
واژن و ناحیه تناسلی زنان از نظر ظاهر، درست مانند سایر اعضای بدن، تنوع زیادی دارد. این تفاوت‌ها کاملاً طبیعی بوده و ارتباطی با سلامت، میل جنسی یا باروری ندارند. یکی از اصلی‌ترین عوامل تفاوت در ظاهر، شکل و اندازه لابیاها (لب‌های داخلی و خارجی واژن) است.
۱. واژن با لابیاهای متقارن
در این حالت، لب‌های داخلی (لابیا مینور) تقریباً هم‌اندازه با لب‌های خارجی (لابیا ماژور) هستند و تقارن ظاهری دیده میشود. این شکل یکی از رایج‌ترین انواع است.
۲. لابیاهای داخلی بزرگتر
در برخی زنان، لب‌های داخلی بلندتر از لب‌های خارجی هستند و کمی از آن‌ها بیرون‌زدگی دارند. این حالت طبیعی است و هیچ مشکل پزشکی ایجاد نمی‌کند.
۳. لابیاهای خارجی برجسته
گاهی لب‌های خارجی ضخیم‌تر و بزرگتر از لب‌های داخلی هستند و ناحیه تناسلی را بیشتر می‌پوشانند. این نوع بیشتر در زنانی که بافت چربی بیشتری دارند دیده میشود.
۴. لابیاهای نامتقارن
در بعضی افراد، یک سمت لابیا کمی بلندتر یا شکل متفاوتی نسبت به سمت دیگر دارد. این عدم تقارن معمول است و به معنای مشکل سلامتی نیست.
۵. اشکال ترکیبی
برخی واژن‌ها ترکیبی از ویژگی‌های بالا را دارند، مثلاً لابیاهای داخلی بزرگتر همراه با لب‌های خارجی برجسته یا نامتقارن.
توجه داشته باشید هیچ یک از این اشکال "بهتر" یا "بدتر" از دیگری نیستند. تفاوت‌ها بخشی از تنوع طبیعی بدن انسان هستند. تنها در صورتی که فرد دچار ناراحتی فیزیکی (مانند سایش مکرر یا درد در فعالیت‌ها) شود، ممکن است نیاز به مشاوره پزشکی یا جراحی زیبایی (لابیاپلاستی) وجود داشته باشد.
طول و عرض واژن
اندازه واژن در زنان مختلف متفاوت است و به عوامل ژنتیکی، هورمونی، سن و سابقه زایمان بستگی دارد. این عضو به دلیل داشتن دیواره‌های عضلانی انعطاف‌پذیر می‌تواند تغییر اندازه دهد، به همین دلیل اندازه آن یک مقدار ثابت و دقیق برای همه افراد ندارد.
طول واژن
در حالت عادی (بدون تحریک جنسی)، طول واژن معمولاً بین ۷ تا ۱۰ سانتی‌متر است. در هنگام تحریک جنسی یا زایمان، واژن قابلیت کشش داشته و طول آن می‌تواند تا حدود ۱۲ تا ۱۵ سانتی‌متر افزایش یابد.
عرض واژن
عرض واژن در حالت معمولی حدود ۲ تا ۳ سانتی‌متر است. در زمان تحریک و برانگیختگی، عضلات واژن شل‌تر می‌شوند و عرض آن می‌تواند تا ۴ تا ۵ سانتی‌متر یا بیشتر تغییر کند تا امکان ورود آلت تناسلی یا خروج نوزاد در زایمان فراهم شود.
رنگ طبیعی دستگاه تناسلی زن
رنگ واژن در میان زنان متفاوت است و این تفاوت‌ها کاملاً طبیعی و وابسته به ژنتیک، رنگ پوست، هورمون‌ها و سن است. هیچ "رنگ استانداردی" برای واژن وجود ندارد، اما در حالت سالم، طیف رنگی مشخصی دیده میشود.
طیف رنگ طبیعی
- در بیشتر زنان، رنگ واژن و لابیاها بین صورتی روشن تا قهوه‌ای تیره متغیر است.
- در زنان با پوست روشن، معمولاً رنگ به سمت صورتی یا قرمز مایل است.
- در زنان با پوست تیره‌تر، لابیاها ممکن است قهوه‌ای یا حتی سیاه مایل به بنفش باشند.
تغییرات طبیعی رنگ
- در دوران بلوغ و بارداری به دلیل افزایش هورمون‌ها، رنگ واژن می‌تواند تیره‌تر شود.
- با افزایش سن یا به دنبال زایمان، تغییر رنگ به سمت تیرگی امری عادی است.
- هنگام تحریک جنسی، به دلیل افزایش جریان خون، واژن ممکن است قرمزتر یا بنفش‌تر شود.
نشانه‌های غیرطبیعی در تغییر رنگ
- لکه‌های سفید پایدار (ممکن است نشانه مشکلات پوستی مانند لیکن اسکلروز باشد).
- تغییر رنگ ناگهانی همراه با زخم یا ضایعات.
- تیرگی یا قرمزی همراه با خارش، درد یا ترشحات غیرعادی.
ترشحات سالم و غیرعادی واژن
ترشحات واژن بخشی طبیعی از عملکرد دستگاه تناسلی زنان است و نقش مهمی در مرطوب نگه‌داشتن واژن، تمیز کردن آن و پیشگیری از عفونت‌ها دارد. شناخت تفاوت بین ترشحات سالم و غیرعادی کمک می‌کند تغییرات مشکوک سریع‌تر تشخیص داده شوند.
ترشحات طبیعی ممکن است در طول چرخه قاعدگی تغییر کنند، اما ویژگی‌های کلی آن‌ها عبارت است از:
- رنگ: شفاف، سفید یا شیری رنگ
- بو: بدون بو یا با بوی خفیف طبیعی
- قوام: رقیق یا کمی غلیظ، بسته به زمان چرخه (در حوالی تخمک‌گذاری معمولاً شبیه سفیده تخم‌مرغ و کشدار می‌شوند)
- مقدار: متغیر است، اما معمولاً روزانه مقدار کمی ترشح وجود دارد و این طبیعی است.
این ترشحات به تنظیم pH و محافظت واژن در برابر باکتری‌ها و قارچ‌های مضر کمک می‌کنند.
ترشحات غیرعادی واژن
گاهی ترشحات می‌توانند نشانه عفونت یا مشکل دیگر باشند. ویژگی‌های هشداردهنده شامل:
- رنگ غیرطبیعی: زرد، سبز، خاکستری یا ترشحات خونی بین دوره‌های قاعدگی
- بو: بوی تند و ناخوشایند (مانند بوی ماهی فاسد)
- قوام غیرعادی: بسیار غلیظ و پنیرمانند (نشانه عفونت قارچی) یا کف‌آلود (نشانه برخی عفونت‌های مقاربتی)
- مقدار: افزایش ناگهانی یا بیش از حد بدون علت مشخص
- همراهی با علائم دیگر: خارش، سوزش، درد هنگام رابطه جنسی یا ادرار کردن، قرمزی یا تورم ناحیه تناسلی
خروسک زن کجا است؟
اصطلاح «خروسک» در واژن یک واژه علمی یا پزشکی نیست، بلکه بیشتر در زبان عامیانه یا طب سنتی استفاده میشود. در واقع، بعضی افراد به بخش‌های چین‌خورده یا برآمدگی‌های کوچک اطراف دهانه واژن یا لابیاها (لب‌های داخلی و خارجی) اصطلاحاً خروسک می‌گویند. این چین‌ها یا برجستگی‌ها بخشی طبیعی از آناتومی واژن هستند و در همه زنان به شکل‌های مختلف وجود دارند.
گاهی هم وقتی غده‌های بارتولن یا فولیکول‌های پوستی ناحیه تناسلی کمی برجسته شوند، در گفتار عامیانه به آن «خروسک» می‌گویند. بنابراین منظور از خروسک زن، برجستگی‌ها یا چین‌های طبیعی در اطراف ورودی واژن است که نشانه بیماری محسوب نمی‌شوند، مگر اینکه همراه با درد، ترشح چرکی یا تغییر رنگ باشند.
ناز زن کجا است؟
در اصطلاحات علمیِ پزشکی، چیزی به نام «ناز» در واژن وجود ندارد. اما در زبان عامیانه و محلی، واژه‌ی «ناز» معمولاً برای اشاره به بخش حساس و ظریف ناحیه تناسلی زن به‌کار می‌رود. بیشتر اوقات منظور از ناز، همان کلیتوریس (چوچوله) یا بخش‌های بالایی لابیا مینور است؛ جایی که پایانه‌های عصبی فراوانی دارد و بیشترین نقش را در تحریک جنسی ایفا می‌کند.
تشخیص اندازه واژن از روی چهره یا مچ پا
تشخیص اندازه واژن از روی چهره یا مچ پا و دیگر اندامهای زن ممکن نیست. اندازه و شکل واژن تحت تاثیر عوامل ژنتیکی، هورمونی، سن، سابقه زایمان و ویژگی‌های فردی قرار دارد و هیچ ارتباط مستقیم یا قابل استنادی با ویژگی‌های صورت یا ظاهر بیرونی بدن ندارد. بنابراین هرگونه تصور یا باور عامیانه مبنی بر اینکه می‌توان از روی صورت یا اجزای ظاهری زن، اندازه یا شکل واژن را تشخیص داد، علمی و معتبر نیست و صرفاً یک باور غلط است.
علت گوشتی بودن واژن
علت بزرگ بودن لبه‌های واژن چیست؟ واژن و ناحیه تناسلی زنان دارای چین‌ها و بافت‌های انعطاف‌پذیر هستند که از نظر ظاهری در افراد مختلف متفاوت است. وقتی گفته میشود واژن «گوشتی» است، معمولاً منظور لب‌های داخلی (لابیا مینور) یا لب‌های خارجی (لابیا ماژور) ضخیم و برجسته‌تر از حد متوسط است.
علت‌های این حالت می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
1. ژنتیک: یکی از شایع‌ترین دلایل، ویژگی‌های ارثی و ژنتیکی است و اندازه یا ضخامت لابیاها از والدین به ارث می‌رسد.
2. تغییرات هورمونی: افزایش هورمون‌ها در بلوغ، بارداری یا مصرف برخی داروها می‌تواند باعث برجستگی و ضخیم شدن بافت واژن شود.
3. افزایش چربی یا بافت همبند: در برخی افراد، تجمع چربی یا بافت همبند در لابیاها باعث ظاهری گوشتی و برجسته میشود.
4. عوامل محیطی یا استفاده از ورزش‌های سنگین: فشار و اصطکاک مداوم ممکن است باعث ضخیم شدن موقت بافت‌ها شود.
به طور کلی، ضخامت یا گوشتی بودن واژن معمولاً طبیعی و بدون مشکل سلامتی است و تنها در صورت ایجاد درد، سایش یا ناراحتی می‌توان به مشاوره پزشکی یا جراحی زیبایی (لابیاپلاستی) فکر کرد.
ویژگی‌های یک واژن سالم
واژن زن صرف نظر شکل و ابعاد برای تایید سلامتی باید ویژگی‌های زیر را داشته باشد:
- داشتن ترشحات شفاف یا سفید ملایم بدون بوی شدید
- رطوبت کافی برای جلوگیری از خشکی
- pH متعادل (معمولاً اسیدی) برای محافظت در برابر عفونت‌ها
- عدم وجود خارش، درد یا بوی ناخوشایند
نشانه‌های خطر ظاهری در یک واژن ناسالم
واژن به طور طبیعی دارای ترشحات و تغییرات دوره‌ای است که بخشی از چرخه قاعدگی و سلامت آن محسوب می‌شوند. با این حال، برخی تغییرات می‌توانند نشانه وجود عفونت یا بیماری باشند و نیاز به بررسی پزشکی دارند.
تغییر در ترشحات
- ترشحات غلیظ، سبز، زرد یا خاکستری
- ترشحات همراه با بوی تند و ناخوشایند (مانند بوی ماهی گندیده)
- افزایش غیرطبیعی حجم ترشحات بدون علت مشخص
تغییر در رنگ یا بافت پوست ناحیه
- قرمزی و التهاب شدید اطراف دهانه واژن
- وجود لکه‌های سفید، ضایعات یا برآمدگی‌های غیرمعمول
- تغییر رنگ غیرطبیعی پوست (مثلاً تیره شدن یا ایجاد زخم)
احساس یا نشانه‌های ظاهری التهاب
- تورم لب‌های داخلی یا خارجی واژن
- خشکی شدید یا ترک‌خوردگی مخاط واژن
- ترشحات چرکی یا خونریزی غیرمرتبط با قاعدگی
درد یا خارش همراه با تغییرات ظاهری
- خارش شدید و مداوم
- درد هنگام لمس یا مقاربت
- سوزش در زمان ادرار کردن همراه با قرمزی یا تورم
ضایعات و زخم‌ها
- وجود تاول یا جوش‌های پر از مایع که ممکن است نشانه تبخال تناسلی باشند
- زخم‌های باز یا بدون درد که می‌توانند با بیماری‌های مقاربتی مانند سفلیس مرتبط باشند
- برجستگی‌های کوچک و گوشتی (ممکن است نشانه زگیل تناسلی باشند)
واژن در شرایط طبیعی تغییرات جزئی دارد که جای نگرانی نیست، اما ظاهر شدن ترشحات غیرمعمول، تغییر رنگ پوست، ضایعات، خارش یا درد نشانه‌هایی هستند که باید جدی گرفته شوند. در چنین مواردی، مراجعه به پزشک زنان و انجام معاینه تخصصی برای تشخیص دقیق و درمان مناسب ضروری است.
رایج‌ترین بیماری‌های مربوط به واژن
واژن ممکن است به دلایل مختلف دچار مشکلات و بیماری شود. رایج‌ترین بیماری‌ها و اختلالات واژن عبارتند از:
1. عفونت قارچی واژن (کاندیدیازیس):
عامل: قارچ کاندیدا
علائم: خارش شدید، ترشحات سفید غلیظ، سوزش
2. واژینوز باکتریایی:
عامل: رشد بیش از حد باکتری‌های طبیعی واژن
علائم: ترشحات خاکستری یا سفید با بوی ماهی، خارش خفیف
3. عفونت‌های مقاربتی (STI) مانند سوزاک و کلامیدیا:
عامل: باکتری‌های منتقل شده از طریق رابطه جنسی
علائم: ترشحات غیرطبیعی، سوزش در ادرار، درد در ناحیه تناسلی
4. تبخال تناسلی (Herpes genitalis):
عامل: ویروس هرپس سیمپلکس
علائم: تاول‌های کوچک و دردناک، سوزش و خارش
5. زگیل تناسلی (HPV):
عامل: ویروس پاپیلومای انسانی
علائم: برجستگی‌های گوشتی کوچک روی لابیا یا اطراف واژن
6. لیکن اسکلروز:
عامل: اختلال پوستی مزمن
علائم: لکه‌های سفید روی پوست، خارش و حساسیت
7. واژینیت یا التهاب واژن:
عامل: عفونت، حساسیت یا تحریک شیمیایی
علائم: خارش، قرمزی، ترشحات غیرطبیعی
8. کیست‌های بارتولن:
عامل: انسداد غدد بارتولن در اطراف دهانه واژن
علائم: تورم، درد هنگام نشستن یا رابطه جنسی
این فهرست شامل رایج‌ترین مشکلات واژن است، اما هرگونه تغییر در ترشحات، درد، خارش یا تغییر رنگ واژن باید توسط پزشک زنان بررسی شود.
نکات بهداشت عمومی واژن
رعایت بهداشت واژن نه تنها به پیشگیری از عفونت‌ها کمک می‌کند، بلکه باعث حفظ تعادل طبیعی باکتری‌های مفید و سلامت کلی دستگاه تناسلی میشود. برخی اصول مهم عبارتند از:
1. شست‌وشوی ملایم: شستن ناحیه تناسلی با آب ولرم کافی است. از صابون‌های قوی یا شوینده‌های عطری استفاده نکنید، زیرا تعادل طبیعی pH را بر هم می‌زنند.
2. خشک کردن صحیح: بعد از شست‌وشو یا شنا، ناحیه واژن باید با دستمال تمیز و نرم خشک شود تا رطوبت اضافی باعث رشد قارچ نشود.
3. پوشیدن لباس زیر مناسب: لباس زیر نخی و گشاد جریان هوا را بهتر فراهم می‌کند و مانع رشد باکتری و قارچ میشود. از پوشیدن طولانی‌مدت لباس‌های تنگ یا پلاستیکی خودداری کنید.
4. تعویض منظم لباس زیر: بهتر است لباس زیر هر روز تعویض شود و در روزهای قاعدگی حتی چند بار در روز.
5. رعایت بهداشت در دوران قاعدگی: استفاده منظم و تعویض به‌موقع نوار بهداشتی یا تامپون ضروری است.
6. پرهیز از دوش واژینال مکرر: این کار می‌تواند باکتری‌های مفید را از بین ببرد و خطر عفونت را افزایش دهد.
7. رعایت بهداشت پس از رابطه جنسی: شستن ملایم ناحیه بعد از مقاربت و تخلیه مثانه کمک می‌کند تا احتمال عفونت ادراری کاهش یابد.
8. توجه به رژیم غذایی و سبک زندگی: مصرف آب کافی، تغذیه متعادل، فعالیت بدنی و مدیریت استرس در حفظ سلامت واژن نقش دارند.
بهداشت عمومی واژن بیشتر بر پایه سادگی و مراقبت ملایم است. زیاده‌روی در استفاده از شوینده‌ها یا محصولات عطری می‌تواند مضر باشد. آگاهی از روش‌های صحیح مراقبت روزانه به زنان کمک می‌کند سلامت واژن و کیفیت زندگی جنسی و باروری خود را حفظ کنند.
سخن پایانی
واژن یک اندام پیچیده و چندوظیفه‌ای است که سلامت آن برای باروری، روابط جنسی و کیفیت زندگی زنان اهمیت زیادی دارد. آشنایی با بخش‌های مختلف واژن و کارکرد آن‌ها به زنان کمک می‌کند تا نسبت به تغییرات بدن خود آگاه‌تر باشند و در صورت مشاهده علائم غیرطبیعی، زودتر به پزشک مراجعه کنند.
