چگونه خونریزی بعد از زایمان را کم کنیم؟

پس از تولد کودکتان صرف نظر از اینکه زایمان شما طبیعی بوده است یا سزارین خونریزی واژینال برایتان رخ می‌دهد که بسیار شبیه به خون ریزی دوره‌ی قاعدگی‌تان است، این خون ریزی برای چند هفته ادامه دارد. جالب است بدانید بدنتان از طریق این خون ریزی که به آن نفاس نیز می‌گویند از شر لایه درونی رحم خلاص می‌شود. این خون ریزی ممکن است بین ۲ تا ۶ هفته بعد از زایمان طول بکشد.

چرا خون ریزی پس از زایمان اتفاق می‌افتد؟

این ترشحات شامل خون، سلول‌ها، مخاط و بافت‌هایی است که بعد از تولد نوزاد از رحم دفع می شوند. همچنین باگذشت زمان شاهد تغییر رنگ این ترشحات خواهید بود که در ابتدا قرمز روشن است سپس به صورتی و قهوه‌ی و در آخر بی‌رنگ می‌شوند. این ترشحات فقط مایع نیست و ممکن است مخاط مانند یا چسبناک باشد، و این مسئله کاملاً طبیعی است. خون ریزی پس از زایمان در مادران از نظر مدت و شدت متفاوت است اما اگر ترشحات تان بیش از حد بود؛ برای مثال هر یک ساعت نیاز به تغییر پد بهداشتی داشتید، یا اگر بو دار بود و علائم تب را داشتید، بهتر است به پزشک مراجعه کنید. همچنین در صورت مشاهده‌ی لخته‌های بزرگ باید به پزشک یا مامایی‌تان اطلاع دهید چرا که بعضی اوقات تکه‌های جفت می‌تواند در رحم باقی بماند که در این صورت برای برداشتن آن به یک جراحی جزئی نیاز است.

کنترل خون ریزی پس از زایمان

اگر سریعاً بعد از زایمانتان به کار بیش از حد بپردازید ممکن است خون ریزی‌تان افزایش یابد. این مسئله می‌تواند دلیل خوبی باشد برای اینکه در هفته‌های اول بعد از زایمان به خودتان سخت نگیرید و استراحت کنید.

به یاد داشته باشید که فقط از حوله‌های بهداشتی استفاده کنید و هرگز برای خون ریزی پس از زایمان از تامپون استفاده نکنید چرا که خطر عفونت وجود دارد. برای بعضی از زنان حوله‌ها درست مثل پدهای بهداشتی خاص زایمان مؤثر هستند مخصوصاً زمانی که ترشحات بعد از چند روز کاهش یافته است.

در ابتدا شاید نیاز باشد هر یک یا دو ساعت پدهای بهداشتی‌تان را تعویض کنید اما در روزها و هفته‌های بعد هر چند ساعت می‌توانید این کار را انجام دهید. خون ریزی زمانی کاهش می‌یابد که رحم تان جمع شده و به حالت قبل از زایمان تغییر یافته است.

ممکن است در حین زایمان دچار شکاف پرینه شده باشید، از این رو مطمئن شوید که آن قسمت را تمیز نگه می‌دارید و به‌طور منظم پد بهداشتی‌تان را عوض می‌کنید. همچنین سعی کنید حداقل روز یک بار حمام بروید و دوش بگیرید.

آیا خون ریزی پس از زایمان می‌تواند خطرناک باشد؟

خون ریزی پس از زایمان یک بخش کاملاً طبیعی بهبود پس از زایمان محسوب می‌شود و هیچ جای نگرانی نیست. با این وجود، در صورت مشاهده‌ی هر یک از علائم زیر بهتر است ماما یا پزشکتان را در جریان بگذارید.

- دفع لخته‌های بزرگ، چرا که گاها تکه‌های جفت در رحم باقی می‌ماند که برای برداشتن آن به جراحی بسیار جزئی نیاز است.

- اگر ترشحات تان شدید به نظر می‌رسد، طوری که هر یک ساعت نیاز به تغییر پد بهداشتی دارید.

- اگر این خون ریزی بوی بسیار بد و نامطلوبی دارد.

- اگر علائم تب را دارید.

مهم‌ترین مطالب در این‌باره:
تمام مادران بعد از زایمان طبیعی یا جراحی سزارین ، تا مدتی خونریزی واژینال خواهند داشت. این خونریزی راهی برای خارج شدن محتویات و بافت‌های اضافی درون رحمتان بعد از زایمان است. خونریزی شما ممکن است به صورت لخته خارج شود یا کمی رقیق و شل‌تر باشد و شبیه به یک قاعدگی یا کمی بیشتر از یک پریود معمول شما باشد. در این مطلب می‌توانید با دلایل خونریزی بعد از زایمان، خونریزی طبیعی پس از زایمان و خونریزی غیرطبیعی و موارد نیازمند مراجعه یا تماس با پزشک برای درمان خونریزی زیاد آشنا شوید.
دلایل خونریزی
وقتی جفت از رحم جدا می‌شود، رگ‌های خونی ناحیۀ اتصال جفت و رحم باز می‌شود که باعث خونریزی طبیعی خواهد شد. بعد از خروج جفت، رحم باز هم منقبض می‌شود که در نتیجه، این رگ‌های خونی بسته می‌شود و خونریزی به میزان قابل توجهی کاهش پیدا می‌کند.
اگر طی زایمان طبیعی اپیزیوتومی یا پارگی داشته‌اید، شاید تا زمانی که این ناحیه بخیه زده شود، خونریزی ادامه پیدا کند. همچنین پس از زایمان ممکن است رحم شما را ماساژ دهند و به شما اکسی‌توسین مصنوعی یا پیتوسین تزریق کنند تا به انقباض رحم کمک شود. شیردهی که باعث آزاد شدن اکسی‌توسین به صورت طبیعی در بدن می‌شود نیز به انقباض رحم کمک می‌کند. به همین دلیل است که هنگام شیردهی، احساس انقباض یا درد می‌کنید. گاهی رحم بعد از زایمان درست منقبض نمی‌شود و در نتیجه، خون بیش از اندازه از بدن خارج می‌شود که به این حالت خونریزی شدید بعد از زایمان می‌گویند.

خونریزی طبیعی
با بهبود رحم و بازگشت آن به اندازۀ پیش از بارداری، رنگ خونریزی تغییر می‌کند و مقدار آن نیز کمتر می‌شود. این خونریزی، در ابتدا زیادتر و به رنگ قرمز روشن است و به تدریج رنگش به صورتی و بعد قهوه‌ای و در نهایت سفید مایل به زرد تغییر می‌کند. شاید فقط دو تا سه هفته خونریزی داشته باشید و شاید لکه‌بینی شما تا شش هفته بعد از زایمان ادامه پیدا کند، اما شدت خونریزی به تدریج کمتر می‌شود. خونریزی به رنگ قرمز روشن معمولاً در چند هفتۀ اول کاهش پیدا می‌کند، اما اگر خیلی زود تحرک و فعالیت زیادی داشته باشید، ممکن است دوباره شروع شود.
بهتر است از پدهای مخصوص بعد از زایمان استفاده کنید. دو تا سه بستۀ ۱۲تایی باید کافی باشد. در شش هفتۀ اول بعد از زایمان نیز از تامپون استفاده نکنید، چون ممکن است باعث ورود باکتری به رحم و ایجاد عفونت شود. شاید در ابتدا لازم باشد هر یک یا دو ساعت یک بار، پدتان را عوض کنید که در روز‌ها و هفته‌های بعد این فاصله به سه تا چهار ساعت می‌رسد. اگر بین ناحیۀ واژن و مقعد یا همان ناحیۀ پرینه نیز زخم داشته باشید، بهتر است این ناحیه را تمیز نگه دارید تا از عفونت آن جلوگیری کنید. حمام کنید و مرتب نوار بهداشتی خود را عوض کنید و همیشه قبل و بعد از تعویض آن، دست‌هایتان را بشویید.
خونریزی غیرطبیعی و شدید
گاهی خونریزی بسیار شدید‌تر از خونریزی عادی و طبیعی رخ می‌دهد. به این حالت خونریزی شدید بعد از زایمان می‌گویند. خونریزی شدید ممکن است در ۲۴ ساعت بعد از زایمان یا بین ۲۴ ساعت تا ۱۲ هفته بعد از زایمان رخ دهد. شاید علت آن باقی ماندن بخش یا غشایی از جفت در رحم باشد یا شاید بعد از خروج جفت، رحم درست منقبض نشده باشد. در صورت بروز شرایط زیر در زمان خونریزی فوری با اورژانس تماس بگیرید یا به بیمارستان مراجعه کنید:
- اگر خونریزی ناگهان شدید شد، بند نیامد و بیشتر از یک پد در ساعت کاملاً خیس و آغشته به خون شد.
- اگر خونریزی با گذشت چند روز بعد از زایمان، هنوز به رنگ قرمز روشن و زیاد بود.
- اگر لخته‌های خون غیرمعمول با پریودهای قبلی خود دفع کردید.
- اگر علائمی مثل تاری دید ، لرز و رنگ‌پریدگی داشتید.
- اگر تهوع داشتید.
- اگر احساس سرگیجه، گیجی و خواب‌آلودگی داشتید.
- اگر ضربان قلبتان تند یا نامنظم شد.
درمان لازم با توجه به علت ایجاد خونریزی متفاوت خواهد بود که می‌تواند شامل دریافت مایعات برای جبران خون از دست‌رفته، مواردی برای بستن محل خونریزی، ماساژ رحمی برای کمک به انقباض رحم و خروج لخته از آن، اکسیژن‌رسانی به مادر، خروج بقایای جفت و موارد دیگری باشد. وقتی درمان مناسب برای قطع خونریزی شدید بعد از زایمان انجام شد، لازم است با مراقبت و استراحت کافی به بهبود خود کمک کنید. همچنین اگر نشانه‌هایی از تب یا لرز، ترشحات واژینال بدبو یا درد در دو طرف پایین شکم داشتید نیز، لازم است با ماما یا پزشکتان تماس بگیرید، چون ممکن است دچار عفونت شده باشید.