دلایل افسردگی در کودکان، کدام است؟

دکتر بهروز قلائی اظهار کرد: طبق آمار ثبت شده، ۵ تا ۷ درصد کودکان زیر ۱۲ سال، دچار افسردگی می‌شوند؛ البته این افسردگی در سه نوع خفیف، متوسط و شدید بروز پیدا می‌کند.وی سه یل دانست و افزود: خانواده به عنوان بخش مهمی از محیطی که کودک در آن سروکار دارد بسیار مهم و تاثیرگذار است، برای مثال اگر سبک تربیتی خانواده‌ها از نوع بی قیدی و بدون اصول باشد، معمولا کودک در چنین خانواده‌هایی دچار افسردگی می‌شود.

خلاء وجود محیط‌های امن بازی برای کودکان
این استاد دانشگاه بیان کرد: علاوه بر خانواده، مدرسه یکی از محیط‌های مهم دیگری است که در شیوه رفتار و تربیت کودکان نقش عمده‌ای دارد؛ متاسفانه امروزه در مدارس آنطور که باید به ورزش کودکان که تاثیر به سزایی در پویایی کودک و جلوگیری از افسردگی آن‌ها دارد، توجه نمی‌شود.
قلائی، سومین عامل تاثیر گذار در افسردگی و نوع رفتار کودکان را، امکانات در دسترس آن‌ها بیان کرد و ادامه داد: در کشور ما به ویژه استان قم، مکان‌هایی از جمله پارک‌های امن، شهربازی مختص سنین کودکان، وسایل و امکانات تفریحی مناسب، کتابخانه مخصوص آن‌ها و... وجود ندارد که این امر در نوع رفتار کودکان و بروز بیماری‌هایی همچون افسردگی نقش به سزایی دارد.

بازی‌های رایانه‌ای و تلفن همراه، عاملی موثر در پرخاشگری کودکان
این روانشناس حوزه کودک و نوجوان گفت: وسایل بازی که کودکان در خانه با آن سرو کار دارند و به طور کلی نوع وسایل بازی آن‌ها با گذشته بسیار متفاوت شده است؛ تلفن‌های همراه، تبلت‌ها و بازی‌های خشن کامپیوتری، همگی از جمله اموری است که در بروز افسردگی، پرخاشگری، خشم و اضطراب آن‌ها موثر است، در حالی که برخی از والدین از اینکه کودکشان با چنین وسایلی سرگرم است و بازی می‌کند، به شدت خوشحال و راضی هستند که این یک اشتباه بزرگ است.

تغییر سبک زندگی کودکان، مسئله‌ای جدی است
این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه پیش از این، نسبت به تغییر سبک زندگی بزرگسالان نگران بودیم، بیان کرد: چند سالی است که مسئله تغییر سبک زندگی کودکان نیز از جمله اموری است که به طور ویژه باید به آن پرداخته شود؛ به این معنا که امروزه، تغییر سبک زندگی کودکان همچون تغییر ساعت خواب، تغییر نوع و غذا خوردن آن ها، مشکلات و مسائلی همچون افسردگی، خشم و پرخاشگری را به دنبال خواهد داشت.
وی نزاع‌های و دعوا‌های خانوادگی را در بروز اختلالات روانی کودکان موثر دانست و تاکید کرد: تحقیقات نشان داده است که کودکانی که با یک والد خوب (پدریا مادر) زندگی می‌کنند، نسبت به کودکانی که از وجود هر دو والد در خانه، بهره‌مند هستند، اما مدام پدر و مادر آن‌ها درگیر نزاع و بحث هستند، آرامش بیشتری دارند؛ چراکه کودکی که پیوسته شاهد نزاع و فریاد‌های حاصل از دعوا‌های خانوادگی است، هیچ آرامشی را در خانه دریافت نمی‌کند.

تک فرزندی یکی از عوامل موثر در اختلالات روانی کودکان و نوجوانان
قلائی اظهار کرد: نداشتن همبازی و تک فرزندی نیز در برخی موارد در بروز اختلالات روانی کودکان تاثیرگذار است، به طوری که با وجود همبازی برای یک کودک و یا حتی نوجوان، آن فرد فرصت کمتری برای گرایش به ارتکاب خطا و یا انزوا پیدا می‌کند؛ زمانی که یک کودک انرژی‌های خود را با بازی با هم سن و سال‌های خود تخلیه کرده و زمان او در طول روز پر شود، فرصت کمتری برای انزوا و یا ارتکاب به خطا پیدا می‌کند.
این روانشناس تربیتی در رابطه با شیوه‌های درمان افسردگی در کودکان عنوان کرد: اگر شدت این بیماری خفیف باشد، معمولا با مشاوره، روان درمانی و رفتار درمانی شناختی و فکری و با مراجعه به روانشناس مربوطه، رفع می‌شود، در برخی موارد نیز تغییر سبک زندگی کودک همچون تنظیم ساعت خواب، تغذیه و نوع بازی او، این مشکل برطرف می‌شود؛ اما در صورتی که افسردگی کودک شدید باشد، نیاز به درمان دارویی نیز وجود دارد.

هر اختلال روانی در کودک، نشانه افسردگی نیست
این استاد دانشگاه با تاکید بر اینکه هر نوع اختلال کودک را نباید افسردگی قلمداد کنیم، افزود: بیماری افسردگی در کودکان شباهت زیادی به دیگر اختلالات روانی او دارد، بنابراین باید ابتدا نشانه‌های افسردگی را بشناسیم تا بتوانیم آن را در کودک تشخیص دهیم.
وی در رابطه با علائم افسردگی در کودکان گفت: گوشه گیری و فاصله گرفتن از جمع، بی حوصلگی، کم طاقتی و کم تحمل بودن، گریه‌های بیش از ۳ الی ۴ بار در روز همراه با انزوا و گوشه گیری، شرکت نکردن در جمع‌ها و میهمانی ها، فاصله گرفتن از همبازی‌ها و خانواده، از جمله نشانه‌هایی است که اگر بیش از ۲ هفته در یک کودک تداوم پیدا کند، می‌توان گفت که این کودک دچار افسردگی شده است.
قلائی در پایان با انتقاد از کمبود تجهیزات و محیط‌های امن بازی در استان قم، گفت: کودکان از آنجا که قدرت دفاع و مطرح کردن مطالبات خود را ندارند، معمولا از لحاظ داشتن امکانات و برخی تجهیزاتی که حق آنان است، محروم می‌شوند؛ دراین سال‌ها نوجوانان، جوانان و بزرگسالان با مطرح کردن مطالبات خود توانسته اند آن را به گوش مسئولین برسانند، اما متاسفانه کودکان چنین قدرتی را ندارند، به همین دلیل در برخی شهر‌ها ازجمله قم، محیط‌هایی از جمله شهربازی‌های امن و مناسب کودکان، کتاب سرا‌های مخصوص آن‌ها و... وجود ندارد.