سه ماهه اول بارداری، فقط در یک نگاه

اگر در حال خواندن مقاله ای با این عنوان هستید، به احتمال زیاد یا باردار هستید و در این دوره قرار دارید، و یا قصد دارید به زودی باردار شوید. در هر صورت به شما تبریک میگوییم. سه ماهه اول بارداری واقعا جالب است و اتفاقات شگفت انگیزی طی این ۳ ماه رخ می دهد. هرچند که ما صفر تا ۱۰۰ بارداری از لحظه اقدام به بارداری تا لحظه زایمان را در مقالات زیادی پوشش داده ایم، اما تلاش کردیم سه ماهه اول، دوم و سوم را نیز در قالب مقاله های مجزا و جامع برای مادران باردار آماده کنیم.
در این مقاله به صورت خلاصه تمام اتفاقاتی که طی سه ماهه اول برای یک مادر باردار رخ می دهد را با هم مرور خواهیم کرد. پس حتما این مقاله را بخوانید و برای عزیزانتان هم به اشتراک بگذارید.

سه ماهه اول بارداری دقیقا از کی شروع میشه و تا کی ادامه داره؟
محاسبات بارداری می تواند کمی عجیب و غریب باشد. اما طبق یک قاعده کلی، زمان دقیق شروع بارداری شما، از اولین روز، بعد از آخرین دوره ماهانه شما حساب می شود.
یعنی اگر آخرین روز پریودی شما ۴ هفته پیش بوده است، و دو هفته قبل هم (یعنی ۱۴ روز پیش) تخمک گذاری داشتید، و بعد از آن رابطه جنسی برقرار کرده اید، اکنون شما یک ماه است که باردار هستید.
بنابراین اولین روز بارداری و آخرین روز آن به صورت زیر است:
اولین روز بارداری و شروع سه ماهه اول حاملگی : اولین روز از آخرین دوره شما
آخرین روز سه ماهه اول: آخرین روز از هفته دوازدهم بارداری

علایم شایع بارداری در سه ماهه اول چیست؟
البته تجربه علایم حاملگی در این سه ماهه ممکن است در اشخاص مختلف فرق کند. اما به صورت عمومی علایم زیر طی این ۳ ماه در اغلب خانم های باردار دیده می‌شود:
خونریزی و گرفتگی های شکمی
بعضی از خانم ها در روزهای اولیه حاملگی، حدود هفته سوم (پنج تا ۱۲ روز پس از لقاح) لکه های روشنی روی لباس زیر یا دستمال توالت مشاهده میکنند. علاوه بر این، علایمی مانند گرفتگی که ممکن است با قاعدگی اشتباه گرفته شود را تجربه می کنند.
این خونریزی ناشی از لانه گزینی تخمک بارور شده است؛ زیرا جنین در حال چسپیدن به دیواره داخلی رحم است.
لکه بینی می تواند یک یا چند روز به طول انجامد. گرفتگی شکمی خفیف (اغلب به عنوان احساس خستگی ناچیز توصیف می شود که خفیف تر از گرفتگی های قاعدگی است) ممکن است در هفته ۱۰ بارداری شروع شود (وقتی که بافت رحم شما شروع به کشش می کند.)
سرگیجه
گونادوتروپین جفتی یا (hCG) همان فاکتوری است که برای اولین بار مشخص میکند شما باردار هستید و نتیجه آزمایش بارداری را مثبت میکند. این هورمون ، می تواند منجر به بروز طیف گسترده ای از علائم شود که ممکن است در حدود هفته چهارم شروع شود. (یعنی تقریبا از شروع هفته چهارم سطح هورمون گونادوتروپین بالا میره و اونجاس که کم کم تغییرات شما شروع میشه.)
تغییرات هورمونی و افزایش ضربان قلب که در نتیجه آن خون بیشتری در بدن پمپ می شود، موجب بروز سرگیجه در یک خانم باردار می شود. موارد زیر میتواند طی ۳ ماهه اول سرگیجه را بدتر کنند:
- ضعف
- کمبود آب بدن
- کم غذا خوردن
- اضطراب
- بیماری صبحگاهی
حدود ۸۰ درصد از زنان حامله در سه ماهه اول بارداری خود بیماری صبحگاهی (که می تواند در هر ساعت از روز اتفاق بیفتد) را تجربه میکنند. بیماری صبحگاهی اغلب از حدود هفته ششم شروع می شود.
یکی از عجیب ترین و قابل تامل ترین تغییرات ایجاد شده طی سه ماهه اول بارداری و دقیقا همزمان با بیماری صبحگاهی، افزایش حساسیت بویایی است. به طرز خارق العاده ای بویایی یک زن باردار می تواند طی این دوره افزایش پیدا کند. که به دنبال آن، مادر میتواند از بوی چیزهایی که دوست دارد لذت ببرد. و با تنفر از غذای خاصی حالت تهوع بگیرد و حتی استفراغ کند.
برخی از محققان بر این عقیده اند که بروز چنین واکنشی در یک زن حامله ریشه ای قدیمی و باستانی دارد. به نظر می رسد بروز بیماری صبحگاهی مکانیسمی است که از قدیم برای حفاظت از جنین در برابر خوردن غذاهای سمی و یا ناسالم بوده است. به طوری که با بوییدن یک ماده خوراکی سمی به خاطر اجتناب از خوردن آن، حالت تهوع و استفراغ به مادر دست میداده است، و برعکس.
بیماری صبحگاهی، به عنوان حالت تهوع و استفراغ در دوران بارداری نیز شناخته می شود. و هرچند که چنین واکنشهایی اصلا جالب نیست، اما کمی تهوع در واقع نشانه خوبی تلقی می شود که بارداری شما به طور عادی و سالم پیش می رود.
اگر علائم شما شدید است با ارائه دهنده خدمات پزشکی صحبت کنید. این علایم عموماً در پایان سه ماهه اول یا در آغاز سه ماهه دوم شما رو به کاهش می گذارد.
خستگی
احساس خستگی و خواب آلودگی مفرط اغلب به دلیل افزایش سطح برخی هورمون ها در بدن است. برای مثال سطح هورمون پروژسترون طی این این ۳ ماه افزایش پیدا می کند. افزایش این هورمون نیز به نوبه خود باعث کاهش سطح قند و فشار خون می شود که همه این اتفاقات با هم یک زن حامله را دچار خستگی می کند.
تکرر ادرار، آکنه و دردناک شدن سینه ها
حدودا از هفته هفتم بارداری سایز رحم شما نسبت به قبل از حاملگی دو برابر شده است که کم کم روی مثانه فشار وارد میکند. و در نهایت شما بیش از موقع دیگری دچار تکرر ادرار می شوید (مخصوصا که مصرف مایعات شما هم بیشتر شده)
بعلاوه، تغییرات هورمونی طی سه ماهه اول به طرز عجیبی فعالیت کلیه های شما را بالا میبرند تا سطح ادرار شما بیشتر شود.
بزرگتر شدن سینه ها و احساس درد در آن ها نیز یکی دیگر از نشانه های اولیه و زودرس حاملگی است. تاثیرات تغییرات هورمون های بدن به این محدود نمیشود و روی پوست شما نیز آکنه ظاهر می شود که البته طبیعی است و بعدها از بین میرود.
احساسات بارداری
گذشته از همه تغییرات جسمی طی سه ماهه اول بارداری ، باید به احساسات خود نیز توجه کنید. بله، هورمون ها تنها بر جسم شما تاثیر نمی گذارند، آن ها می توانند بر روی روحیه شما نیز تاثیرات عمیقی بر جای بگذارند.
احساسات یک زن طی این دوره می تواند بسیار شدید باشد، اما چه بخواهید چه نه، بدن شما دارد تغییر می کند و همه این تغییرات چه جسمی و چه روحی برای پیدایش یک موجود کوچک لازم هستند.
احساسات هیجان، شادی، ترس، گناه و اضطراب همه می توانند از سه ماهه اول حاملگی شما شروع شوند. و حتی تا پایان آن شما را همراهی کنند.
اگر هنوز خبرهای مربوط به حاملگی خود را به طور گسترده با خانواده و دوستانتان به اشتراک نمی گذارید، احتمالا در یکی دو ماه اول شما کمی منزوی تر می شوید. حتماً با شریک زندگی، خانواده، دوستان یا ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی خودتان در اوایل حاملگی ارتباط برقرار کنید.
انواع آزمایشات و غربالگری پزشکی در سه ماهه اول
در اولین ملاقات پریناتال خودتان، یعنی درست زمانی که به حاملگی خودتان شک دارید و یا به تازگی متوجه شده اید باردار هستید، پزشک متخصص شما ممکن است برای شما آزمایش خون درخواست دهد تا میزان هورمون hCG را برای تأیید بارداری شما اندازه گیری کند و بررسی کند که سطح این هورمون در چه وضعیتی است.
بین هفته ۸ تا ۱۳ بارداری، ممکن است متخصص شما را برای اولین جلسه سونوگرافی بفرستد. در این جلسه برخی از فاکتورهای حاملگی اندازه گیری میشود و سن بارداری شما نیز مشخص میشود.
احتمالاً می توانید در هفته دوازدهم بارداری ضربان قلب جنین خود را که بسیار هیجان انگیز است بشنوید.
بین هفته های ۱۱ و ۱۴، شما می توانید تست غربالگری ژنتیک بدهید (که از طریق آزمایش خون یا ترکیبی از آزمایش خون، سونوگرافی و اسکن NT انجام میشود و خیلی از خانم ها این غربالگری را انجام نمیدهند.)
اسکن NT مایعات و بافت های پشت گردن کودک شما را بررسی کرده و از نظر ناهنجاری های کروموزومی مانند سندرم داون آن را ارزیابی میکند.
مواد مخدر، الکل و کافئین در دوران بارداری
اگر برای مقابله با علائم اولیه بارداری (مانند بیماری صبحگاهی) یا بخشی از کارهای روزمره خود قصد استفاده از مواد مخدر را دارید، بهتر است از خیر چنین اقدامات مضری بگذرید.
مصرف این مواد معمولاً به دلیل پیوند آن ها با کاهش وزن و به خطر انداختن شاخص های سلامتی جنین واقعا خطرناک است و توصیه نمی شود. به طور مشابه که دیگر الکل هم نمیتوانید بنوشید. اما با ارفاق میتوانید روزانه چند فنجان چایی یا قهوه بنوشید. زیرا نوشیدن دو فنجان قهوه کوچک دم کرده یا سه فنجان چای به روزانه برای شما و نوزادتان مضر نیست.
شروع حرکات جنین
طی سه ماهه اول بارداری (البته اواخرش) کم کم حرکات دست و پای جنین شروع میشود و میتوانید در اواخر این ۳ ماهه کم کم شاهد شروع تحرکات او باشید.
لباس بارداری
با نزدیک شدن به پایان سه ماهه اول حاملگی ، احتمالاً متوجه خواهید شد که بخش تحتانی شکم شما به دلیل رشد رحم کمی سفت تر شده است، بنابراین نیاز به پوشیدن شلوار و لباس راحتری دارید تا فشاری متوجه شکم شما نشود.
رویاهای بارداری
آیا رویاهای عجیب و غریب و فول اچ دی می بینید؟ طی ۳ ماهه اول بارداری به دلیل تکرر ادرار و سایر ناراحتی های دیگر، احتمالا خواب آشفته و ناکافی دارید. در این مرحله از حاملگی به دلیل افزایش سرعت حرکت چشم در خواب (REM) معمولا شما خواب هایی زنده و بسیار واضح می بینید که خیلی هم عجیب و غریب هستند. (جالبه که خوابایی که می بینید رو هم با همون کیفیت به خاطر میارید)

طی ۳ ماهه اول حاملگی جنین در چه وضعیتی است؟
کودک شما در سه ماهه اول تحولات باورنکردنی را پشت سر می گذارد. اندازه جنین طی این دوره به صورت زیر است:
در هفته ۴ حاملگی ، اندازه یک دانه خشخاش
هفته ۸ حاملگی ، اندازه یک تمشک (با بیش از ۱ میلیارد سلول!)
و در هفته ۱۲ حاملگی نیز حدودا ۵ سانتی متر است
در طول این دوره ۳ ماهه، جنین شروع به ایجاد ماهیچه ها، اندام ها، دست ها و پا ها، اندام های جنسی و استخوان ها می کند.
با اینکه ویژگی های صورت آنها کم کم مشخص تر می شود، اما همچنان چشمان آنها در این مرحله به صورت یک خط کوچک باقی می ماند. غضروف های نرم و کوچک او کم کم تمایل دارد تبدیل به استخوان شود و ویژگی های استخوانی به خود بگیرد.
این تنها تغییرات جنین طی این دوره نیستند و ناخن ها و موهای او شروع به رویش می کند. در پایان سه ماهه اول بارداری ، جنین شما می تواند بازوها، پاها و دستان خود را حرکت دهد و اندام آنها شروع به کار (شروع عملکرد اندام های بدن) می کند. بنابراین به شما حق می دهیم که سه ماه سخت را پشت سر بگذارید. اما از این دوره لذت ببرید.