تیروئید هاشیموتو در بارداری، چه علائمی دارد؟

خانم‌ ها پیش از باردار شدن حتما باید آزمایش تیروئید را انجام دهند، چرا که وجود اختلال در این غدّه ممکن است باعث بروز عوارض جبران ‌ناپذیری برای مادر و جنین بشود. تیروئید هاشیموتو در بارداری یکی از شایع ‌ترین بیماری ‌هایی است که می ‌تواند باعث ناقص شدن جنین و آسیب زدن به مادر باشد.

غدّة تیروئید
یک غدّة درون‌ریز در بدن به نام تیروئید وجود دارد که وظیفه‌اش تولید، ذخیره و ترشح هورمون‌های حساس برای بدن است؛ این مواد تمام فرآیند سوخت و ساز بدن را کنترل می‌کنند و علاوه بر آن دمای بدن، خون‌رسانی توسط قلب، سیستم تنفسی، پوست و… با این هورمون‌ها تنظیم می‌شوند. بنابراین اگر به هر دلیلی این غدّه به اندازة کافی فعالیت نکند، تقریبا تمام سیستم بدن به هم می‌ریزد.

تیروئید هاشیموتو
کم‌کاری تیروئید دلایل مختلفی دارد که شایع‌ترین آنها یک اختلال خودایمنی در بدن به نام هاشیموتو است؛ در این بیماری سیستم ایمنی بدن به جای حمله ویروس‌های خارجی، به اشتباه به اندام‌های داخلی حمله می‌کند که یکی از آنها تیروئید است. وقتی این اتفاق بیفتد، غدّة حیاتی بدن نمی‌تواند به حد کافی هورمون بسازد و متابولیسم انسان با مشکل مواجه می‌شود.

نقش هاشیموتو در بارداری
تا اینجا کاربرد مهم این قسمت از بدن را متوجه شدید، بنابراین باید بدانید که جنین مخصوصا در سه ماه نخست بارداری نیاز شدیدی به هورمون‌های آن دارد؛ در حقیقت شکل گرفتن قسمت‌های مختلف مغز نوزاد به آنها بستگی دارد، علاوه بر این رشد جسمی و استخوانی او به این مواد وابسته است و اگر مادر در این دوران به تیروئید کم‌کارِ هاشیموتو مبتلا باشد ممکن است آسیب‌های زیادی به فرزندش برسد که اکثرا قابل جبران نیستند.

عوامل ایجاد هاشیموتو در بارداری
زنان گاهی تا یک سال بعد از بارداری به این اختلال به صورت خفیف مبتلا هستند که بعد از گذشت این زمان از بین می‌رود امّا در یک‌پنجم این موارد، هاشیموتو پایدار می‌ماند و شدیدتر می‌شود که باید تحت درمان قرار بگیرد. در حقیقت هنوز به دلیل قطعی برای بروز این بیماری پی نبرده‌اند امّا با محققان عواملی را برای ایجاد آن بیان کرده‌اند که در ادامه شایع‌ترین آنها را بررسی می‌کنیم:
جنسیّت
اولین دلیل برای مبتلا شدن مادران باردار به هاشیموتو، جنسیّت آنها است؛ تحقیقات نشان داده است که تعداد زنان مبتلا به این عارضه هفت برابر از مردان بیشتر است. این حقیقت نشان می‌دهد که هورمون‌های جنسی مهم‌ترین عامل بروز هاشیموتو در بارداری و غیر از این دوران هستند.
عوامل ارثی
همان‌طور که اشاره شد هنوز عامل حتمیِ هاشیموتو کشف نشده امّا از نظر بیشتر محققان مهم‌ترین دلیل آن عوامل ژنتیکی و وراثت است؛ بررسی سوابق خانوادگی مبتلایان به این بیماری، نشان داده که مادر، پدر، پدربزرگ و مادربزرگ یا یکی دیگر از اقوام درجه‌یک آنها به این عارضه دچار بوده است؛ بنابراین مهم‌ترین عامل بروز کم‌کاری تیروئید هاشیموتو در بارداری می‌تواند ارثی باشد.
پرتودرمانی
شاید مادران پیش از بارداری برای درمان بیماری‌های دیگر از اشعه‌درمانی استفاده کرده باشند؛ بررسی‌ها نشان داده که این تشعشعات در بسیاری از موارد می‌توانند باعث هاشیموتو شوند.

علائم هاشیموتو در بارداری
این عارضه به طور کلی علامت‌هایی دارد که در دوران بارداری هم بروز می‌کنند، ولی به خاطر حساسیت این دوره شاید کمی متفاوت و آزاردهنده‌تر باشند؛ امّا مهم‌ترین آنها عبارتند از: وَرَم صورت، خشکی پوست، خشن شدن صدای مادر، انقباض عضلات، یبوست، خستگی زیاد و بی‌دلیل مادر، افسردگی مادر، افزایش وزن، ضعیف شدن ضربان قلب، بالارفتن میزان کلسترول، سرمایی شدن مادر، افزایش ناگهانی وزن، گواتر و…

خطرات هاشیموتو در بارداری
شاید ندانید که این بیماری در ابتدا پنهان است و حتی می‌تواند تا سال‌ها تشخیص داده نشود، به همین دلیل لازم است خانم‌ها پیش از باردار شدن آزمایش تیروئید بدهند. خطرات هاشیموتو در دوران بارداری را در ادامه بررسی می‌کنیم.

تولّد نوزاد با اختلال هاشیموتو
اگر این نوع کم‌کاری تیروئید در مادر پنهان بماند یا به هر دلیلی برطرف نشود، ممکن است نوزادی با اختلال در این غدّه متولد شود. در این حالت به احتمال زیاد طفل نیز مانند مادرش به هاشیموتو مبتلا می‌گردد.

مرگ جنین
تیروئید کم‌کار و مخصوصا شایع‌ترین حالت آن یعنی هاشیموتو اگر در دورة حاملگی درمان نشود و شدت پیدا کند، هورمون‌های حیاتی به جنین نمی‌رسد و ممکن است حتی او را در رحم مادر بکشد.

عقب‌ ماندگی ذهنی و جسمی
هاشیموتو باعث می‌شود که هورمون‌های تیروئید برای رشد مغزی و جسمی به نوزاد نرسد، بنابراین یکی از عواقب خطرناک آن به دنیا آمدن نوزاد با عقب ماندگی ذهنی است؛ حتی ممکن است طفل بسیار کوتاه قد باشد یا نواقص جسمی مانند شکاف در کام (لب‌شکری) داشته باشد.