سندرم روده تحریک پذیر (IBS) چیست و چگونه درمان میشود؟

سندرم روده تحریک پذیر (IBS) یک اختلال شایع است که معده و روده را تحت تأثیر قرار می‌دهد. IBS یک بیماری مزمن است که به مدیریت و درمان طولانی‌مدت نیاز دارد. با این حال، این بیماری تغییری در بافت روده ایجاد نمی‌کند یا خطر ابتلا به سرطان کولورکتال را افزایش نمی‌دهد.

بیشتر بخوانید: سندرم روده تحریک پذیر در بارداری، آنچه باید بدانید

در این مقاله می‌خوانید:

• سندرم روده تحریک پذیر (IBS) چیست؟
• علائم سندروم روده تحریک ‌پذیر (IBS) چیست؟
• علت سندرم روده تحریک پذیر چیست؟
• راه های تشخیص بیماری IBS
• راه‌ های درمان سندرم روده تحریک پذیر (IBS)

سندرم روده تحریک پذیر (IBS) چیست؟

سندرم روده تحریک پذیر (IBS)، یک بیماری شایع و شامل گروهی از علائم است که با هم بروز می‌کنند. این علائم، شکم درد مکرر و تغییر در حرکات روده که ممکن است اسهال، یبوست یا هر دو باشد را شامل می‌شوند. با این حال، در این سندرم هیچ نشانه قابل مشاهده‌ای از آسیب یا بیماری دستگاه گوارش وجود ندارد. چهار زیرمجموعه از بیماری IBS با میزان شیوع یکسان عبارتند از:

• بیشتر اسهال و ناراحتی شکمی (IBS-D)
• بیشتر یبوست و ناراحتی شکمی (IBS-C)
• هم اسهال و هم یبوست همراه با ناراحتی شکمی (IBS-مخلوط)
• نوع فرعی تعریف نشده با علائم متفاوت (IBS-U)

بیشتر بخوانید: سندروم روده تحریک پذیر کودکان، چیست؟

علائم سندروم روده تحریک ‌پذیر (IBS) چیست؟

علامت اصلی IBS درد یا ناراحتی شکمی است که با تغییر در عادات روده همراه می‌شود. بیماران مبتلا به IBS ممکن است ناراحتی شکمی را به روش‌های مختلفی مانند درد شدید، گرفتگی، نفخ، اتساع، پری یا حتی سوزش توصیف کنند. درد ناشی از این اختلال ممکن است با خوردن غذاهای خاص، بعد از غذا، استرس عاطفی، یبوست یا اسهال ایجاد شود. به غیر از درد، علائم دیگر عبارتند از:

• مخاط در مدفوع
• احساس اضطرار در تخلیه
• احساس تخلیه ناقص

افراد مبتلا به IBS ممکن است علائمی غیرمرتبط با روده نیز داشته باشند که عبارتند از:

• سردردهای میگرنی
• اختلالات خواب
• اضطراب یا افسردگی
• فیبرومیالژیا
• لگن درد مزمن

برخی از افراد مبتلا به IBS می‌توانند علائم خود را به خوبی تحمل کنند و به روال معمول زندگی ادامه دهند، اما برخی دیگر حتی از سر کار رفتن یا انجام کارهای مهم روزانه عاجز می‌شوند. اغلب، استرس باعث شروع علائم می‌شود. سپس با از بین رفتن استرس، علائم بهبود می‌یابد. سایر بیماران ممکن است دوره‌های تصادفی IBS را تجربه کنند که هیچ محرک آشکاری ندارند. برخی دیگر نیز ممکن است دوره‌های طولانی با علائم IBS و به دنبال آن، دوره‌های طولانی بدون علامت داشته باشند.

بیشتر بخوانید: دردهای لگنی بانوان، آنچه باید بدانید

علت سندرم روده تحریک پذیر چیست؟

علت دقیق IBS مشخص نیست. با این حال، عواملی که به نظر می‌رسد در آن دخیل هستند، عبارتند از:

• انقباضات عضلانی در روده: دیواره‌های روده‌ با لایه‌هایی از ماهیچه پوشانده شده‌اند که با حرکت غذا در دستگاه گوارش شما منقبض می‌شوند. بنابراین، انقباضات قوی‌تر و طولانی‌تر از حد معمول می‌توانند با گاز، نفخ و اسهال همراه باشند. انقباضات ضعیف نیز می‌توانند عبور غذا را کند کرده و منجر به مدفوع سفت و خشک شوند.
• سیستم عصبی: مشکلات مربوط به اعصاب در سیستم گوارش ممکن است هنگام کشیده شدن شکم شما بر اثر گاز یا مدفوع، باعث ایجاد درد و ناراحتی شود. در واقع، هماهنگی ضعیف بین سیگنال‌های مغز و روده‌ها کاری می‌کند که بدن شما نسبت به تغییراتی که معمولاً در فرآیند گوارش رخ می‌دهد واکنش بیش از حد نشان دهد. در نتیجه، این می‌تواند منجر به درد، اسهال یا یبوست شود.
• عفونت شدید: IBS می‌تواند پس از یک حمله شدید اسهال ناشی از باکتری یا ویروس نیز ایجاد شود که به آن گاستروانتریت می‌گویند. این بیماری هم‌چنین ممکن است با رشد بیش از حد باکتری در روده‌ها همراه باشد.
• ا سترس اولیه زندگی: افرادی که در معرض رویدادهای استرس زا هستند، به خصوص در دوران کودکی، بیشتر امکان دارد که دچارعلائم IBS شوند.
• تغییر در میکروب‌های روده: احتمالاً می‌دانید که باکتری‌ها، قارچ‌ها و ویروس‌های خاصی به طور معمول در روده‌های شما ساکن هستند که سلامت شما را تامین می‌کنند. تحقیقات نشان می‌دهد که این میکروب‌ها در افراد مبتلا به IBS ممکن است با میکروب‌های افراد سالم متفاوت باشد.

علاوه بر موارد گفته شده، علائم IBS می‌تواند با بعضی عوامل دیگر نیز تحریک شود که عبارتند از:

• غذا: نقش آلرژی یا عدم تحمل غذایی در IBS به طور کامل شناخته نشده است و یک آلرژی واقعی غذایی به ندرت باعث IBS می‌شود، اما بسیاری از افراد هنگام مصرف برخی غذاها یا نوشیدنی‌ها علائم‌ شدیدتری را تجربه می‌کنند. (به عنوان مثال: گندم، محصولات لبنی، مرکبات، لوبیا، کلم، شیر و نوشابه‌های گازدار)
• استرس: اکثر افراد مبتلا به IBS در دوره‌هایی که استرس‌شان بیشتر است، علائم مکررتر و شدیدتری دارند، اما استرس به تنهایی در ایجاد اولیه علائم نقشی ندارد.

بیشتر بخوانید: درد زیر شکم، علل و درمان آن در خانم ها

راه های تشخیص بیماری IBS

در حال حاضر هیچ آزمایش و تصویربرداری خاصی برای تشخیص IBS وجود ندارد. با این حال، یک پزشک خوب می‌تواند علائم کلاسیک IBS را از سایر بیماری‌ها با علائم مشابه تشخیص و تمییز دهد. در واقع، تشخیص IBS با یک معاینه فیزیکی جامع شروع می‌شود که طی آن شما باید علائم و سوابق پزشکی خود را شرح دهید. علائم هشدار دهنده که به تشخیص این اختلال کمک می‌کنند عبارتند از:

• شروع علائم در بالای ۵۰ سالگی
• کاهش بی دلیل وزن
• کم خونی بر اثر کمبود آهن
• شواهد خونریزی گوارشی
• درد یا علائم دیگری که شما را در نیمه شب بیدار می‌کند.

طبق فهرست بالا، بسته به علائمی که دارید ممکن است نیاز به آزمایش‌های بیشتر داشته باشید.

بیشتر بخوانید: بی ماری های شایع در زنان، شناخت و راه های پیشگیری

راه‌ های درمان سندرم روده تحریک پذیر (IBS)

هدف از درمان IBS تسکین علائم است .

هدف از درمان IBS تسکین علائم است و دوره دقیق درمان، به نوع و شدت علائم بستگی دارد. خوشبختانه، رویکردهای غذایی، دارویی و رفتاری زیادی وجود دارد که می‌توانند به تسکین علائم شما کمک کند و تمام آن‌ها باید شخصی سازی شوند. درمان IBS و علائم مرتبط با آن ممکن است شامل موارد زیر باشد:

تغییرات رژیم غذایی

علائمی مانند نفخ، شکم درد و اسهال ممکن است با اصلاح رژیم غذایی برطرف شود. به عنوان مثال، کافئین یا غذاهای چرب انقباضات روده بزرگ را تحریک می‌کنند. بنابراین ممکن است افرادی که IBS و اسهال دارند، با کاهش مصرف روزانه نوشیدنی‌های کافئین دار و غذاهای چرب، بهبود پیدا کنند.
کسانی که نفخ و شکم درد دارند نیز بهتر است از مصرف کربوهیدرات‌هایی که به خوبی در روده کوچک هضم نمی‌شوند، دست بردارند. یافتن یک رژیم غذایی مناسب و شخصی سازی شده می‌تواند کمی چالش برانگیز باشد، اما با کمک گرفتن از یک متخصص تغذیه خوب امکان پذیر است.

بیشتر بخوانید: معجزه دمنوش ها برای درمان معده درد عصبی!

دارو درمانی

بعضی از داروهایی که می‌توانند در تسکین علائم سندرم روده تحریک پذیر موثر باشند، عبارتند از:

• داروهای شل کننده ماهیچه صاف (برای تسکین یا جلوگیری از گرفتگی روده)
• ملین‌ها (برای رفع یبوست)
• داروهای ضد اسهال
• آنتی بیوتیک‌ها
• داروهای ضد افسردگی با دوز کم

بیشتر بخوانید: بهبود عملکرد دستگاه گوارش با چند روش ساده

روان درمانی

هیپنوتیزم می‌تواند به مدیریت علائم IBS کمک کند.

استرس نقش مهمی در فراوانی و شدت علائم سندرم روده تحریک پذیر دارد. حتی گاهی اوقات اضطراب یا افسردگی با شروع علائم IBS رخ می‌دهد. اگر استرس عاطفی محرک علائم شما باشد، چندین مداخله روانشناختی وجود دارد که ممکن است مورد استفاده قرار بگیرد. به عنوان مثال، درمان شناختی رفتاری برای IBS بیش‌ترین تاثیر را دارد. علاوه بر این، هیپنوتیزم نیز می‌تواند به مدیریت علائم IBS کمک کند.

بیشتر بخوانید: درد شکم در کودکان، انواع و راه های درمان

درمان‌های جایگزین

برخی از درمان‌های جایگزین سندرم روده تحریک پذیر عبارتند از:

• طب سوزنی (برای مدیریت اضطراب، فیبرومیالژیا، میگرن و بی خوابی مرتبط با IBS)
• ماساژ درمانی (برای کاهش اضطراب و استرس)
• برخی از پروبیوتیک‌ها (برای تسکین علائم)

بیشتر بخوانید: مشکل نفخ شکم، مراقبت های سریع خانگی

کلام آخر

سندرم روده تحریک پذیر یا IBS، نوعی اختلال شایع است که معده و روده را درگیر می‌کند. البته علائم این سندرم در افراد مختلف متفاوت است، اما بیشتر علائمی مثل شکم درد و تغییر در حرکات روده را شامل می‌شود. علت دقیق IBS نیز ناشناخته است. هر چند می‌توان گفت که با برخی غذاها و اختلالات خلقی و استرسی ارتباط دارد که برای درمان باید این محرک‌ها را بشناسید و کنترل کنید.

به کلینیک نی نی بان سر بزنید.