درمان تهوع کودک، کمر استفراغ در کودکان را بشکنید

عفونت های باکتریایی یا ویروسی، گریه زیاد، مواد سمی و انسداد روده، برخی از دلایل استفراغ نوزادان هستند.

نشانه کمبود آب
یکی از مهمرتین کارهایی که شما باید انجام دهید این است که مراقب آب بدن کودکتان باشید. کودکان زودتر از بزرگسالان با کمبود آب مواجه می‌شوند. نشانه های کمبود آب: خسته بودن، لب‌های خشک، کمبود اشک هنگام گریه کردن، پوست سرد، کاهش ادرار.

درمان کم آبی بدن
برای جلوگیری از کمبود آب بدن کودکتان، مدام او را وادار کنید تا مایعات بنوشد، حتی اگر استفراغ او ادامه دارد. با مقدار کمی مایعات آغاز کنید. به عنوان مثال هر چند دقیقه چند قاشق غذاخوری مایعات به او دهید و به تدریج مقدار آن را افزایش دهید. مطمئن شوید که او به طور منظم به دستشویی می‌رود.

بیشتر بخوانید: بهترین روش برای پیشگیری از کم‌آبی بدن کودک

نوشابه‌های گازدار گزینه خوبی است؟
ساله‌های زیادی والدین برای جبران کم آبی بدن کودکان به آنها نوشابه‌های گازدار می‌دادند، حتی بسیاری از پزشکان هنوز آن را توصیه می‌کنند.
اما تحقیقات نشان می‌دهد که بهتر است از این نوشیدنی‌ها به دلیل وجود شکر و قند در آن استفاده نشود و به جای آن او آر اس (فراورده‌ای خوراکی است که در اسهال‌ های متوسط برای جبران آب و نمک از دست رفته بدن و پیشگیری از دهیدراسیون تجویز می‌شود) مصرف شود.

رژیم مایعات
اگر چند ساعت از استفراغ کودکتان می‌گذرد، می‌توانید رژیم مایعات را به او آغاز کنید. این مواد هم راحت‌تر هضم می‌شوند و هم انرژی لازم را به بدن کودکتان می‌رسانند. از آب سیب و نوشیدنی‌های الکترولیک‌دار نیز می‌توانید مصرف کنید.

دارو
استفراغ در کودکان طبیعی است. بنابراین بهتر است از دارو برای درمان آن استفاده نکنید. مایعات جایگزین خوبی برای دارو است.

درمان خانگی: زنجبیل
زنجبیل سال‌های زیاد برای کاهش درد و بیماری شکمی به کار می‌رفت. محققان بر این باورند که مواد شیمیایی موجود در آن برای کنترل حالت تهوع نه تنها روی شکم که بر مغز و سیستم اعصاب نیز تاثیر می‌گذارد. این ماده برای کودکان بالای 2 سال مناسب است. با پزشک خود برای چگونگی مصرف آن مشورت کنید.

طب فشاری
این روش به درمان حالت تهوع کمک می‌کند. طب فشاری با فشاری که به یک قسمت از بدن شخص وارد می‌کند، به قسمت دیگر تغییراتی می‌دهد. این شیوه درست شبیه آنچه در چین باستان مرسوم بوده، امروزه وجود دارد. با انگشت وسط خود فاصله بین ۲ تاندون دست کودکتان را فشار دهید.

چه زمانی با پزشک مشورت کنید؟
اگر:

• کودک شما زیر 1 سال دارد و بیش از ۱ بار استفراغ کرد.
• نشانه‌های کمبود آب بدن را در او مشاهده کردید یا احتمال دادید که او چیزی سمی خورده است.
• گیج و منگ بود. تب بالا، سردرد ، جوش یا شکم درد داشت.
• خون در استفراغ‌اش مشاهده شد.
• سخت از خواب بیدار می‌شود، بیمار به نظر می‌رسد یا بیش از ۸ بار در ساعت استفراغ می‌کند.

مهم‌ترین مطالب در این‌باره:
بیماری های ویروسی اغلب عامل استفراغ کودکان هستند، اما استفراغ کودکان به دلایل متعددی بروز می کند. در حالی که در بیشتر مواقع استفراغ کودکان خطرناک نیست، شما باید علت استفراغ کودک را بدانید، به او کمک کنید، احساس بهتری داشته باشد و مراقبت های لازم را انجام دهید.
در صورتی که کودک تنها 1 بار دچار استفراغ شد و این حالت تکرار نگردید، ممکن است علت استفراغ کودک تنها پرخوری او در آخرین وعده غذایی باشد.

پیشنهاد ویژه نی نی بان: آشنایی با متخصصان اطفال

علت استفراغ کودکان
اگر استفراغ کودکان ادامه دار گردد، برخی از علل احتمالی آن عبارتند از:

1- عفونت باکتریایی یا ویروسی

• گرفتگی یا عفونت تنفسی مانند سرماخوردگی، موجب استفراغ در کودکان می گردد، خصوصا کودکانی که به سختی سرفه می کنند.
• موکوس تولید شده در سرماخوردگی از طریق پشت حلق به پایین می ریزد و معده را تحریک می کند.
  برخی کودکان برای خارج کردن موکوس از سیستم گوارشی خود دچار استفراغ می شوند.
• آنفولانزای معده یا سایر بیماری های گوارشی دیگر علت استفراغ کودکان هستند. در صورتی که ویروس یا باکتری
• پوشش معده یا روده های کودک شما را آلوده سازند، او ممکن است دچار اسهال، بی اشتهایی ، درد شکمی و تب گردد.
• استفراغ کودکان عموما بین ۱۲-۲۴ ساعت متوقف می شود. عفونت مجاری ادراری، نومونیا، مننژیت، گلو درد استرپتوکوکی و عفونت گوش می توانند عاملی برای تهوع و استفراغ کودکان باشند.

2- گریه بیش از حد
گریه طولانی مدت می تواند موجب بازگشت محتویات معده و خروج آن ها از دهان کودک شود. استفراغ و خروج محتویات حین گریه کردن آسیب فیزیکی به کودک وارد نمی کند.
اگر بعد از این حالت از استفراغ، کودک سالم به نظر می رسد، جایی برای نگرانی وجود ندارد.

۳- بیماری حرکت در کودکان
برخی کودکان دچار بیماری حرکت می شوند که در صورتی که روزانه سفری با اتومبیل داشته باشند، این بیماری مشکل ساز خواهد بود.
متخصصین معتقدند که بیماری حرکت در کودکان زمانی رخ می دهد که میان چیزی که کودک می بیند و چیزی که با بخش های حساس به حرکت بدن خود مانند گوش داخلی و برخی اعصاب حس می کند، فاصله وجود داشته باشد و بدین ترتیب استفراغ کودکان در اثر این بیماری شکل می گیرد.

۴- ماده سمی
استفراغ کودک ممکن است در اثر بلعیدن یک ماده سمی مانند یک دارو، گیاه یا ماده شیمیایی ایجاد شود.
در مواردی ممکن است مسمومیت غذایی ایجاد شده در اثر خوردن آب یا غذای آلوده علت استفراغ کودکان باشد.

۵- انسداد روده در کودکان
زمانی که استفراغ کودکان که به صورت ناگهانی و پایدار اتفاق می افتد، ممکن است نشانه ای از یک وضعیت نادر انسداد روده مانند اینتوساسپکشن (زمانی که بخشی از روده بر روی بخش دیگر تا می خورد)، چرخش غیر عادی (چین خوردگی روده) و بیماری هیرشپرونگ (انسداد روده به دلیل ضعف حرکات ماهیچه ای)، باشد.
از آن جایی که انسداد روده در کودکان موجب سوء تغذیه، دهیدراتاسیون و سایر مشلات می گردد، مراجعه به متخصص اطفال و جراحی سریع آن ها ضرورت دارد.

توصیه های کاربردی

• حتما باید دنبال جبران آب از دست رفته بدن کودکانی که سنشان پایین است و استفراغ مکرر دارند، باشیم.
• تهوع و استفراغ ناشی از گرمازدگی و مسمومیت غذایی در کودکان شایع است. این بیماری نیاز به درمان حمایتی دارد و به مرور و ظرف مدت چند ساعت برطرف خواهد شد.
• استفاده از نوشابه به عنوان جایگزین آب بدن ممنوع است ولی آب میوه هایی مانند آب سیب، دوغ، آب معمولی و محلول او آر اس مفید هستند.
• غذاهای چرب و شیرین باعث تشدید علائم می شوند چون این دو به مدت طولانی تری داخل معده می مانند.
• غذا باید با حجم کم، با قاشق های کوچک به کودک داده شود. محلول او آر اس نیز بهتر است خنک باشد. معده ناراحت، غذاهای سرد را بهتر از غذاهای گرم تحمل می کند.
• از مواد غذایی مناسب مانند ماست و پنیر، استفاده کنید و از شیرین کننده های مصنوعی استفاده نکنید. بیشتر بخوانید: مصرف ماست برای نوزادان مجاز است؟

معرفی داروهای ضد اسهال و استفراغ

• خانواده هایی که تمایل به درمان های خانگی هستند می توانند با استفاده از آب برنج یا جو، اسهال و استفراغ کودک خود را درمان کنند. (جو با برنج را بسیار نرم بپزید، آبکش کنید و مایع به دست آمده را با پستانک به کودک بدهید، به هر دو فنجان آب، یک چهارم قاشق مربا خوری نمک بیفزایید).
• کودکانی که دچار اسهال هستند و به طور مرتب محلول ORS را مصرف می‌کنند، الکترولیت‌ها و یون‌های از دست رفته بدنشان با این محلول جبران می شود؛ ما نباید به این کودکان به تنهایی آب بدهیم، زیرا نوشیدن آب به تنهایی و به طور مکرر حتی می‌تواند در مواردی که اسهال و استفراغ شدید باشد منجر به تشنج شود.
• همچنین باید به کودکانی که مبتلا به اسهال و استفراغ هستند غذا‌های سهل‌الهضم مانند برنج، سوپ حاوی هویج، سیب زمینی و فیله مرغ را به دفعات زیاد و مقدار کم بدهیم.
• البته والدینی هم که درمان با داروهای شیمیایی را مؤثرتر می دانند، نباید خوددرمانی کنند.
• استفاده از هر نوع داروهای ضد اسهال و استفراغ هر چند ظاهراً داروی بی خطری باشد اما این داروها می توانند باعث بروز علائمی در کودکان می شوند.
• اگر تهوع و استفراغ علت خاصی نداشته باشد، بدون درمان هم بهبود می یابد ولی در صورتی که دارو تجویز شود و بیماری هم خطرناک باشد، مصرف دارو باعث پنهان کردن علائم می شود و تاخیر درمانی رخ می دهد. پس تجویز دارو فقط باید با نظر پزشک معالج باشد.

  گریه طولانی مدت می تواند موجب بازگشت محتویات معده و خروج آن‌ها از دهان کودک شود. استفراغ و خروج محتویات حین گریه کردن آسیب فیزیکی به کودک وارد نمی‌کند. اگر بعد از این حالت از استفراغ، کودک سالم به نظر می‌رسد، جایی برای نگرانی وجود ندارد.

داروها که در ادامه اسامی آنها را می بینید در درمان اسهال کودکان مؤثرند.

• قرص ضد اسهال لوپرامید
• قرص دیفنوکسیلات
• قرص دی سیکلومین
• قرص بیسموت ساب سیترات
• قرص بلادونا پی بی
• قرص هیوسین

۱- قرص لوپرامید(Loperamid)
لوپرامید اثرات ضد ترشحی نیز دارد که برای درمان اسهال بسیار مفید است. این دارو کالمودولین، پروتئین متصل شونده به کلسیم را مهار می کند و ترشح یون کلر را کنترل می نماید.
این دارو به شکل قرص و کپسول ۲ میلی گرمی در بازار دارویی ایران به همراه شربت ۱ mg/ 5ml در بازار دارویی دنیا موجود می باشد و در کنترل اسهال حاد و مزمن به کار می رود.
عوارض کلی قرص لوپرامید شامل خواب‌آلودگی، سرگیجه، خستگی، تهوع، استفراغ، خشکی دهان، ناراحتی معده و یبوست، حساسیت، نفخ، درد شکم یا تب می‌باشد.

۲- قرص دیفنوکسیلات(Diphenoxylate)

• قرص دیفنوکسیلات دارویی برای درمان اسهال و بیماری‌های التهاب روده می‌باشد.
• اسم این قرص دیفنوکسیلات می باشد و مصرف آن برای کودکان زیر ۲ سال ممنوع است مگر با تجویز دکتر و به صورت یک چهارم قرص….
• دیفنوکسیلات به‌صورت کمکی در درمان علامتی اسهال‌ های مزمن و حاد، (به خصوص اسهال های ویروسی) و همچنین کولیت اولسرز خفیف و مزمن مصرف می‌شود.
• تاری دید یا خشکی پوست از عوارض دیفنوکسیلات است.
• این دارو با کاهش دادن حرکات روده زمان عبور غذا از روده‌ها و جذب آب اضافی را افزایش می‌دهد و در نتیجه سبب کاهش میزان اسهال می‌شود.
• توجه داشته باشید که دیفنوکسیلات دارویی است برای رفع علایم اسهال و به هیچ وجه علت زمینه‌ای اسهال را درمان نمی‌کند.
• مصرف طولانی مدت دارو ممکن است موجب بروز تحمل و استفاده مقادیر زیاد آن موجب وابستگی به دارو شود.

۳- قرص دی سیکلومین dicyclomine

• برای کودکان دی سیکلومین دارویی است که به اشکال مختلف اعم از قرص، آمپول و شربت توزیع می شود.
• دی سیکلومیـن علاوه بر مصارف اصلی به عنوان داروی کمکی برای اسهال نیز استفاده میشود.
• داروی دی سیکلومـین با مهار گیرنده های استیل کولین سبب برطرف شدن منقبض بودن عضله های جداره ای روده می شود. و از تاثیرات ضد اسپاسم آن باید بدانید که تاثیر مستقیم و غیر اختصاصی به روی عضله های صاف می گذارد.
• شیرخوارانی که سنشان کمتر از شش ماه است نیابد برایشان از شربت دی سیکلومیـن استفاده شود.
• مصرف این دارو در بیمارانی که پرکاری تیروئید دارند، بیمارانی که دچار شریان کونر قلب و آرتیمی قلب، نارسایی احتقانی قلب هستند ممنوع می باشد.
• همچنین بیماران کبدی و کلیوی نمی توانند از این دارو استفاده کنند.

۴- هیوسین (HYOSCINE)

• هیوسین در رده درمانی آنتی کولینرژیک قرار گرفته و به اشکال دارویی قرص و آمپول وجود دارد.
• بهبود دردهای روده‌ای و تسکین برخی از دردهای شکمی از جمله موارد مصرف داروی هیوسین می‌باشد.
• در واقع این دارو انقباض و گرفتگی‌های عضلات جداره روده را رفع می‌کند و مستقیما روی دستگاه گوارش تاثیر می‌گذارد.
• به علاوه یکی از روش‌های کمکی درمان اسهال، استفاده از داروی هیوسین می‌باشد.

۵- بلادونا پی بی (Belladonna PB)
بلادونا پی بی جزو داروهای گوارشی است که برای کنترل دل درد استفاده می‌شود. بیماری سندروم روده تحریک پذیر (IBS)، اسهال ویروسی و درد شکمی از مواردی است که برای درمان آن می‌توان این دارو را مصرف کرد.
این دارو ترکیبی از آتروپین، هیوسین و فنوباربیتال بوده و به صورت قرص و شربت تولید و به فروش می‌رسد.

۶- قرص بیسموت ساب سیترات (Bismuth Subcitrate)

• قرص بیسموت ساب سیترات برای درمان ناراحتی های معده و روده و نیز اسهال مسافرتی استفاده می‌شوند.
• این دارو همچنین در ترکیب با داروهای دیگر در درمان عفونت‌های گوارشی هلیکوباکتر پیلوری به کار می‌رود.
• بیسموت دارای اثر ضد میکروبی بر پاتوژر‌های باکتریایی و ویروسی دستگاه گوارش است.
• این دارو اسید معده را تا حدی خنثی می‌کند. بیسموت ساب سیترات اغلب به شکل قرص در داروخانه‌ها موجود است. دفع این دارو از راه کلیه است.

پروبیوتیک
برای خلاص شدن از باکتری های بد در دستگاه گوارش و جایگزینی آن با باکتری خوب که هضم غذا را بهبود می بخشد، مصرف پروبیوتیک ها می تواند دستگاه گوارش رابه سرعت درمان کند. همچنین تهوع، استفراغ و اسهال را درمان می کند.
همچنین شما می توانید برای درمان اسهال و استفراغ کودکان از مکمل های پروبیوتیک پس از مشورت با پزشک مصرف کنید.

درمان اسهال با گیاهان دارویی

• باقلا
• دم کرده پوست پیاز
• دارچین
• گزنه کنجد
• کندر
• عدس و ماش
• خاکشیر
• اسفند
• مرزه
• اسپرزه
• برنج
• هل