تکان خوردن زیاد جنین نشانه چیست؟

تکان خوردن زیاد جنین یکی از موضوعاتی است که ذهن بسیاری از مادران باردار را به خود مشغول می‌کند. این حرکت‌ها می‌توانند نشانه‌ای از سلامت جنین باشند یا گاهی به دلایل مختلف دیگری رخ دهند که نیاز به بررسی دقیق‌تری دارند. درک علت تکان خوردن زیاد جنین نه‌تنها به آرامش مادر کمک می‌کند بلکه می‌تواند اطلاعات ارزشمندی درباره وضعیت جنین ارائه دهد. در این مقاله، بیشتر درباره این موضوع صحبت خواهیم کرد.

حرکات جنین از چه زمانی شروع می‌شود؟

معمولا اولین ضرباتی را که مادر می‌تواند احساس کند بعد از هفته های ۱۶تا ۲۲ است. در صورتی که اولین تجربه دوران بارداریتان باشد ممکن است تا هفته بیستم هم حرکات را تشخیص ندهید. اما به طور کل حرکات قابل احساس از هفته ۲۲ شروع می‌شود. قبل از هفته ۱۸ بارداری علایم اولیه تکان خوردن در سونوگرافی مشخص می‌شود. معمولا زنان چاق دیرتر متوجه حرکات و ضربه ها می‌شوند اما زنان لاغر زودتر متوجه می‌شوند. البته استثناهایی هم وجود دارد، مادرانی که برای بار دوم و یا بیشتر دوران حاملگی را تجربه می‌کنند ممکن است خیلی زودتر یعنی در هفته ۱۶ام حرکات جنین را احساس کنند.

علت حرکات زیاد جنین در ماه آخر بارداری

حرکات جنین نشان از سلامت جنین است و هر نوزادی معمولا یک شیوه حرکتی خاصی دارد که در طول دوران بارداری مادر این حرکات را می‌شناسد و به آن ها عادت می‌کند. اما در صورتی که حرکات جنین بیشتر از ریتم خاص خودش باشد بهتر است با پزشک مشورت شود تا سونوگرافی و نوار قلب انجام شود. حرکت زیاد جنین در ماه آخر بارداری به علت چرخش، ضربه و تکان خوردن های نوزاد است اما برخی جنین ها فعال تر هستند و حرکات بیشتری دارند. هیچ جنینی با جنین دیگر قابل مقایسه نیست و هر جنینی الگوی حرکتی خاص خود را دارد که همانطور که گفتیم مادر این الگوها را به مرور می شناسد و می‌تواند کم شدن و زیاد شدن حرکات را تشخیص دهد. به طور کلی، فعالیت منظم جنین نشان خوبی از سلامت جنین است. در صورتی که نوزاد در شکم بمیرد هیچ حرکت و هیچ ضربه ای به شکم زده نمی‌شود و شکم مادر حالتی سفت و سنگ مانند پیدا می‌کند.

از جمله عواملی که باعث تکان خوردن زیاد جنین می‌شوند، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• رشد کامل و فعالیت جنین: در ماه آخر، جنین به طور کامل رشد کرده و قدرت عضلات او افزایش یافته است، بنابراین حرکات او بیشتر و قوی‌تر احساس می‌شود.
• فضای محدود رحم: به دلیل بزرگ شدن جنین و محدودتر شدن فضای رحم، حرکات او قابل‌توجه‌تر و محسوس‌تر می‌شوند.
• عکس‌العمل به محرک‌ها: جنین ممکن است به صداها، نور، یا حتی غذاهای مصرفی مادر واکنش نشان دهد که به صورت حرکات زیاد ظاهر می‌شود.
• سلامت و سطح انرژی بالا: تکان خوردن زیاد در بیشتر موارد نشان‌دهنده سلامت و فعالیت طبیعی جنین است.
• نزدیکی به زمان زایمان: در هفته‌های پایانی، تغییر موقعیت جنین (مانند قرارگیری در وضعیت سر به پایین) می‌تواند حرکات او را بیشتر کند.
• مصرف غذاهای شیرین یا نوشیدنی‌ها توسط مادر: قند خون بالا می‌تواند باعث افزایش انرژی جنین و در نتیجه افزایش حرکات او شود.
• اختلالات یا ناراحتی‌های احتمالی: در موارد نادر، حرکات بیش از حد ممکن است نشان‌دهنده کمبود اکسیژن یا ناراحتی جنین باشد که نیاز به بررسی دارد.

حرکات جنین چه احساسی در مادر ایجاد می‌کند؟

نوع حرکتی که هر کودک در شکم میکند با هم متفاوت است و هر چقدر جنین بزردگ تر می‌شود و به ماه های آخر بارداری نزدیک می شوید این ضربات بیشتر و واضح تر می‌شوند. تجربه شخصی بسیاری از مادران از ضربه زدن های کودکشان اینگونه بوده که یک حس دلپیچه و ضربه در شکم ایجاد می‌شود و با پیشرفت بارداری این حرکات و ضربه ها واضح تر می‌شود. با بزرگ شدن جنین پوست شکم کشیده می‌شود و ضربه ها واضح تر و شدیدتر می‌شوند به گونه ای که ممکن است در بعضی مواقع به دنده ها آسیب وارد کند.

چه زمانی حرکات نوزاد بیشتر احساس می‌شوند؟

زمان حرکات جنین در افراد مختلف متفاوت است. همانطور که گفتیم هر مادری حرکات و ریتم آن ها را می شناسد و به آن ها عادت می‌کند. همچنین زمان حرکت نوزاد خود را هم میشناسد. بعصی نوزادان هنگامی که مادر بیدار است می خوابند و زمانی که خوابند حرکتی نمی‌کنند و برخی هنگام خواب تازه فعالتشان شروع می‌شود و مدام ضربه می زنند. برخی حرکات و ضربه ها انقدر خفیف هستند که ممکن است اصلا آنها را حس نکنید و فقط با لمس شکمتان بتوانید حرکت را تشخیص دهید. و برخی حرکات و ضربه ها انقدر شدید هستند که به راحتی از روی شکم قابل رویت و حتی شکم را از سمتی به سمت دیگر فشار می‌دهد. هر چقدر جنین بزرگ تر می‌شود حرکات هم بیشتر می‌شود و در طول روز ممکن است ۱۶ تا ۴۵ ضربه و حرکت در ساعت احساس کنید.

سه ماهه سوم دوران بارداری 

در سه ماه آخر بارداری انقباضات رحمی بیشتر می‌شود و این انقباضات معمولا بدون درد هستند.این انقباضات باعث می‌شود رحم گشاد شود تا جنین فضای بیشتری برای حرکت داشته باشد.

• در سه ماه آخر بارداری وزن مادر نباید از یک مقدار معمول بیشتر شود که این میزان مجاز افزایش وزن در ماه های اول هفته ای ۳۰۰ گرم و بعد از ان هفته ای ۵۰۰ گرم است. میزان اضافه وزن مادر در دوران بارداری نباید بیشتر از ۱۱ کیلو شود.
• کم کم در ۱۰ تا ۱۴ روز آخر از ماه آخر بارداری سر جنین به داخل لگن تمایل پیدا می‌کند و این تغییر وضع سبب راحت تر شدن مادر می‌شود زیرا دیگر به رحم فشاری وارد نمی‌شود.
• در ۳ ماه سوم بارداری گهگاهی دردهایی شبیه به زایمان سراغ مادر می اید اما ممتد نیستند و معمولا چند ثانیه بیشتر طول نمی کشند.
• در این دوران به مادران توصیه می‌شود ویتامین C ، ویتامین K و تیامین بیشتر مصرف کنند. بیشترین میزان وزن گیری نوزاد در این ماه است و مادر باید تا می‌تواند مواد غذایی مفید را به نوزداش برساند اما اشتباه نکنید خوردن مواد مفید با پرخوری فرق دارد.
• مادر باید تا می‌تواند در مصرف مواد غذایی کنترل کند تا دچار اضافه وزن بالاتر از حد استاندارد نشود. همچنین باید میزان مصرف کلسیم، ویتامین ها و امگا ۳ را افزایش دهد. مصرف ماهی های سالم و تازه می‌تواند به وزن گیری نوزاد کمک شایانی کند.
• در سه ماه آخر بارداری ممکن است مادر احساس سوزش در سینه داشته باشد و یا مدام دچار گرفتگی عضلات شود. خواب همه ی مادران در سه ماه آخر به علت سنگین تر شدن و بزردگ تر شدن شکم مختل می‌شود.
• در سه ماه آخر دوران بارداری، جنین از مادر خود، از راه جریان خون جفت، ماده ای به نام پادتن دریافت می‌کند.

آیا باید حرکت جنین را کنترل کرد؟

خیر، هر مادری باید ریتم حرکات جنین، میزان حرکات، زمان حرکات جنین ، زمان شدت حرکات جنین و زمان کمتر شدن حرکات جنین خود را بداند و در صورت تغییر در این الگوها دقت لازم را داشته و اگر متوجه هر تغییر غیر معمول شد به پزشک مراجعه کند.

روش های شمارش حرکات جنین

یکی از روش های شمارش حرکات جنین این است که در طول روز یک زمان مشخصی را انتخاب کنید. معمولا جنین بعد از خوردن غذا فعالیتش بیشتر می‌شود. بعد از ناهار یا شام بهترین زمان ممکن برای شمارش حرکات جنین است.

• این شمارش را چند روز پشت سر هم انجام دهید تا الگوی حرکات جنین را متوجه شوید.
• ابتدا به پهلوی چپ بخوابید.
• زمان شروع حرکات را بنویسید.
• هرحرکتی مانند ضربه و چرخش را بنویسید.
• تا حرکت شما ده را بشمارید.
• به طور ایده آل در طول دو ساعت باید حداقل ده حرکت را بشمارید. معمولا ده حرکت را در زمان کوتاه تری حس می کنید.
• زمان پایان را بنویسید. زمان کل زمانی است که ده حرکت را شمارش کرده اید.

در چه شرایطی تکان خوردن زیاد جنین نگران کننده است؟

تکان خوردن زیاد جنین یکی از نشانه‌های طبیعی بارداری است که اغلب مادران را خوشحال و مطمئن می‌کند. این حرکات به عنوان علامتی از سلامت و رشد مناسب جنین در نظر گرفته می‌شوند. اما در برخی شرایط، تکان خوردن زیاد جنین ممکن است نشانه‌ای از مشکلات احتمالی باشد.

تغییر ناگهانی در الگوی حرکات جنین

یکی از نشانه‌های مهمی که باید به آن توجه کرد، تغییر ناگهانی در الگوی حرکات جنین است. اگر جنین به طور ناگهانی بسیار فعال‌تر از حد معمول شود، این موضوع می‌تواند نشانه‌ای از ناراحتی او باشد. تغییرات شدید در حرکت ممکن است با مشکلاتی نظیر کاهش اکسیژن‌رسانی یا پیچش بند ناف مرتبط باشد.

حرکات بیش از حد همراه با ناراحتی مادر

در برخی موارد، حرکات زیاد جنین می‌تواند با درد یا ناراحتی در شکم مادر همراه باشد. این وضعیت ممکن است نشان‌دهنده مشکلاتی نظیر جدا شدن جفت یا فشار بیش از حد بر رحم باشد. اگر این حرکات با درد شدید یا خونریزی همراه باشند، مراجعه فوری به پزشک ضروری است.

تداوم حرکات غیرطبیعی برای مدت طولانی

حرکات زیاد و غیرطبیعی که به طور مداوم ادامه پیدا کنند و با الگوی طبیعی حرکات جنین متفاوت باشند، نگران‌کننده هستند. این وضعیت ممکن است به مشکلاتی نظیر کمبود مایع آمنیوتیک یا اختلالات عصبی جنین مرتبط باشد.

حرکات زیاد در پاسخ به محرک‌های غیرمعمول

اگر جنین به محرک‌هایی مانند غذاهای شیرین، صداها یا تغییر موقعیت مادر با حرکات بیش از حد پاسخ دهد، در بیشتر موارد مشکلی وجود ندارد. اما اگر این حرکات بیش از حد شدید یا طولانی شوند، می‌تواند نشانه‌ای از تحریک بیش از حد جنین باشد که نیاز به بررسی دارد.

حرکات زیاد در اواخر بارداری

در ماه‌های آخر بارداری، به دلیل کاهش فضای رحم، انتظار می‌رود که حرکات جنین الگوی مشخصی داشته باشند. اگرچه حرکات قوی‌تر طبیعی هستند، اما اگر این حرکات غیرطبیعی زیاد یا با درد همراه باشند، بهتر است وضعیت توسط پزشک ارزیابی شود.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

اگر هر یک از موارد زیر رخ داد، باید فوراً با پزشک یا ماما تماس بگیرید:

• افزایش ناگهانی و شدید حرکات جنین که با الگوی طبیعی او مطابقت ندارد.

• حرکاتی که با درد شدید یا ناراحتی مادر همراه باشند.

• توقف یا کاهش حرکات پس از یک دوره فعالیت بیش از حد.

• خونریزی یا نشانه‌های دیگر مانند تب یا سردرد شدید.

نتیجه گیری

در نهایت، تکان خوردن زیاد جنین می‌تواند نشانه‌ای از سلامت و رشد مناسب او باشد، اما در برخی موارد ممکن است به دلایل خاصی نیاز به توجه بیشتر داشته باشد. مهم‌ترین نکته این است که مادران به این تغییرات توجه کرده و در صورت نگرانی با پزشک مشورت کنند تا از سلامت کامل جنین اطمینان حاصل شود.

پرسش  پاسخ

سوال مخاطب نی نی ‎‎بان: من۲۱سالمه ویکسال از ازدواجم میگذرد الان درهفته ی ۲۸بارداری ام . چرا جنینم زیاد تکون می خوره اصلا شبها نمیزاره بخوابم و انگار مثه ماهی دور خودش میچرخه. آیا مشکلی است؟ وزنمم الان ۵۱ هست.

پاسخ دکتر مرجان قاجار، جراح و متخصص زنان، زایمان و نازایی:

دوست عزیز جنین سیکل خواب و بیداری دارد. برای کنترل سیر حرکت اول از همه باید کاملا سیر باشید، سپس یک ساعت روی دست چپ بخوابید، چهار حرکت جنین نشانه سلامت اوست. اگر غیر از این بود حتما به پزشک مراجعه کنید.

‎پاسخ دکتر یاسمن نفیسی، متخصص زنان و زایمان:

توجه داشته باشید که روزانه باید بیش از ۱۰۰ بار حرکات جنین حس شود و نرمال است. بهترین کار برای تعیین وضعیت حرکات جنین این است که بعد از صرف غذا یک ساعت به سمت پهلو چپ بخوابید. در این یک ساعت باید حداقل ۵ بار حرکت جنین را احساس کنید که در این صورت نرمال است.