افتادگی واژن چیست و چگونه درمان می‌شود؟

افتادگی واژن به وضعیتی اطلاق می‌شود که در آن، طاق واژن به داخل کانال آن می‌افتد و در موارد شدید حتی ممکن است که واژن از بدن بیرون بزند. با ما همراه باشید تا ببینید افتادگی واژن چیست و چگونه درمان می‌شود.

در این مقاله می‌خوانید:

• افتادگی واژن چیست؟
• علت افتادگی واژن
• علائم افتادگی واژن
• تشخیص افتادگی واژن
• درمان افتادگی واژن
• جلوگیری از افتادگی واژن

افتادگی واژن چیست؟

این وضعیت که به آن پرولاپس واژن نیز می‌گویند، زمانی رخ می‌دهد که بالای واژن شما دچار افتادگی می‌شود. واژن شما کانال یا تونلی است که رحم را به دهانه واژن متصل می‌کند. هنگامی که بالای واژن (طاق) شما ضعیف می‌شود، اندام‌هایی که باید از آن حمایت کنند به داخل واژن شما فرو می‌ریزند و احساس یک توده یا برآمدگی ایجاد می‌کنند.
پرولاپس‌ها می‌توانند کوچک یا بزرگ باشند. پرولاپس کوچک را پرولاپس ناقص می‌گویند و پرولاپس بزرگ‌تر یا کامل زمانی اتفاق می‌افتد که اندام شما به طور قابل توجهی جابه‌جا شده باشد. افتادگی کامل می‌تواند کاری کند که اندام‌های شما از دهانه واژن بیرون بزنند که این نوعی پرولاپس بسیار شدید است.

بیشتر بخوانید: کولپورافی واژینال چیست؟

علت افتادگی واژن

واژن شما در داخل لگن توسط گروهی از ماهیچه‌ها و بافت‌ها در جای خود نگه داشته می‌شود و نوعی ساختار حمایتی ایجاد می‌کند که با گذشت زمان، ممکن است ضعیف شود و افتادگی واژن رخ دهد. علل شایع افتادگی واژن عبارتند از:

• زایمان: زایمان واژینال خطر افتادگی را بیش از سزارین افزایش می‌دهد. داشتن تعداد زیادی زایمان طبیعی، طول کشیدن مدت زایمان یا به دنیا آوردن نوزاد سنگین وزن، همگی از عواملی هستند که می‌توانند خطر افتادگی را افزایش دهند.
• یائسگی: در طی یائسگی، تخمدان‌های شما تولید هورمون‌های تنظیم کننده سیکل ماهانه قاعدگی را متوقف می‌کنند. در غیاب هورمون استروژن، عضلات لگن شما ضعیف می‌شوند و ممکن است دچار افتادگی شوید.
• جراحی: افرادی که هیسترکتومی (جراحی برای برداشتن رحم) انجام داده‌اند، بیشتر در معرض افتادگی قرار دارند.
• افزایش سن: با افزایش سن، خطر ابتلا به پرولاپس نیز بالا می‌رود.
• فعالیت بدنی شدید یا بلند کردن اجسام سنگین: فشار ناشی از فعالیت می‌تواند عضلات لگن شما را ضعیف کند و به اندام‌های شما اجازه می‌دهد تا از موقعیت اصلی خود خارج شوند.
• عوامل ژنتیکی یا ارثی: سیستم حمایتی لگن بعضی از افراد به طور طبیعی ضعیف و مستعد افتادگی است.
• سایر عوامل: فعالیت‌ها یا شرایطی که فشار زیاد بر ناحیه شکم شما وارد می‌کنند نیز می‌توانند باعث افتادگی واژن شود. (به عنوان مثال، عدم حفظ وزن مناسب بدن، زور زدن هنگام دفع مدفوع و سرفه مزمن در افراد مبتلا به آسم یا مشکلات تنفسی)

بیشتر بخوانید: علل و نشانه های افتادگی رحم چیست و چطور از بروزشان پیش‌گیری شود؟

علائم افتادگی واژن

علائم افتادگی واژن می‌توانند شامل موارد زیر باشند:

• احساس پری، سنگینی یا درد در ناحیه لگن که اغلب با گذشت روز یا پس از ایستادن، بلند کردن اجسام یا سرفه بدتر می‌شود.
• کمردرد
• برآمدگی در واژن
• احساس خارج شدن چیزی از واژن
• نشت یا بی اختیاری ادرار
• تکرار عفونت مثانه
• مشکل مدفوع کردن
• مشکلات در رابطه جنسی
• مشکل در قرار دادن تامپون

بیشتر بخوانید: علایم افتادگی رحم در زنان چیست؟ عوارض و درمان

تشخیص افتادگی واژن

متخصص زنان معمولاً در طی یک جلسه ویزیت، پرولاپس واژن را تشخیص می‌دهد. کار تشخیص با یک معاینه فیزیکی انجام می‌شود و سپس، متخصص در مورد علائم پری در ناحیه لگن یا بی اختیاری ادرار از شما سوال می‌پرسد. ممکن است در مورد بارداری و زایمان قبلی نیز از شما پرس‌وجو کند، اما در بیشتر موارد می‌تواند با همان معاینه فیزیکی یا پس از بررسی بصری ناحیه، افتادگی واژن را احساس کند.
حتی ممکن است در برخی موارد علائمی نداشته باشید و پزشک‌تان در طول معاینه لگن متوجه افتادگی شود. با این حال، اگر در ادرار کردن مشکل دارید، ممکن است پزشک‌تان آزمایش‌هایی را برای بررسی عملکرد مثانه شما تجویز کند. هم‌چنین، در صورت نیاز به دید بهتر از سایر اندام‌های لگن، احتمالاً ام آر آی یا سونوگرافی لگن نیز به شما سفارش می‌شود.

بیشتر بخوانید: هرآنچه که باید درباره جراحی لابیاپلاستی و هودکتومی بدانید

درمان افتادگی واژن

درمان افتادگی واژن می‌تواند بسته به شدت افتادگی شما متفاوت باشد. در برخی موارد، متخصص ممکن است وضعیت شما را در طی زمان زیر نظر بگیرد تا مطمئن شود که بدتر نمی‌شوید. برای پرولاپس واژن، هم گزینه‌های درمانی غیرجراحی و هم جراحی وجود دارد. نکاتی که در تهیه برنامه درمانی شما نقش تعیین کننده دارند، عبارتند از:

• سلامت عمومی شما و وجود بیماری‌ زمینه‌ای جدی
• سن شما
• شدت افتادگی
• قصد بارداری در آینده
• قصد رابطه همراه با دخول

لازم است که درباره این موضوعات با متخصص خود گفتگوی باز و صادقانه داشته باشید و هر گونه سوال یا نگرانی خود را با او در میان بگذارید. درمان‌های غیرجراحی معمولاً به‌عنوان اولین گزینه استفاده می‌شوند و برای افتادگی واژن کم یا خفیف بهترین کارایی را دارند. این گزینه‌های درمانی عبارتند از:  

• ورزش: ماهیچه‌های لگن را می‌توان با تمرینات کگل تقویت کرد. برای انجام این تمرینات، عضلات لگن خود را به گونه‌ای سفت کنید که انگار می‌خواهید جلوی ادرارتان را بگیرید. ماهیچه‌ها را برای چند ثانیه سفت نگه دارید و سپس رها کنید. شما می‌توانید این کار را تا چهار بار در روز (10 بار تکرار در هر دور) در هر جای و مکانی انجام دهید.
• پساری واژن: پساری که معمولاً شبیه یک دونات پلاستیکی یا لاستیکی کوچک است، وسیله‌ای است که در واژن شما قرار می‌گیرد و به عنوان یک ساختار حمایتی عمل می‌کند. البته شما باید پساری خود را مرتباً تمیز کنید و قبل از رابطه جنسی بردارید.

برای درمان موارد شدیدتر افتادگی، از روش‌های جراحی استفاده می‌شود که عبارتند از:

• تعلیق طاق واژن: این روش شامل اتصال واژن به رباط‌های داخل لگن است که برای بالا نگه داشتن آن استفاده می‌شود.
• عمل Sacrocolpopexy: این روش شامل چسباندن یک تکه مش به واژن و محکم کردن توری به دنبالچه برای بالا بردن واژن است که از طریق شکم و با استفاده از برش‌های کوچک و عمل کم تهاجمی لاپاراسکوپی انجام می‌شود.
• عمل Colpocleisis: این روش افتادگی واژن را با بخیه زدن برطرف می‌کند. یک مزیت این جراحی نتیجه آن است که خطر ابتلا به افتادگی بیشتر را پایین می‌آورد. با این حال، اگر این روش را انجام بدهید، دیگر نمی‌توانید رابطه جنسی با دخول داشته باشید.

بیشتر بخوانید: التهاب واژن در زنان، علت تا درمان

جلوگیری از افتادگی واژن

همیشه نمی‌توانید از پرولاپس واژن جلوگیری کنید، اما عادات خوبی وجود دارند که می‌توانید برای کاهش خطر ابتلا به افتادگی، آن‌ها را در زندگی خود رعایت کنید. این موارد عبارتند از:

• ورزش منظم (انجام تمرینات کگل)
• حفظ وزن سالم بدن با رژیم غذایی مفید و مغذی
• دوری از سیگار و دخانیات
• استفاده از تکنیک‌های مناسب برای بلند کردن و حمل اجسام سنگین

بیشتر بخوانید: افتادگی رحم چه عوارضی دارد؟

کلام آخر

افتادگی واژن یک بیماری جدی نیست، اما اگر درمان نشود یا بدتر شود می‌تواند مشکلاتی برای شما ایجاد کند که باید جلوی آن‌ها را بگیرید. به طور کلی، موارد خفیف افتادگی را می‌توان با تمرینات کگل یا پساری واژن برطرف کرد، اما در موارد شدیدتر نیاز به جراحی دارید که برای آن باید به یک متخصص ماهر و مجرب مراجعه کنید.  

برای اطلاعات بیشتر و آشنایی با متخصص زنان، به کلینیک نی نی بان سر بزنید.