استراحت مطلق در دوران حاملگی، چه اندازه لازمه؟
استراحت مطلق یعنی اینکه مادر باردار ۲۴ ساعت شبانه روز را در رخت خواب بماند و فقط برای رفتن به دست‌شویی از جا برخیزد.
خیلی از خانم‌های باردار تا انتهای بارداری‌شان فعال‌اند و همه کارهای روزمره‌شان را خودشان انجام می‌دهند اما حدود۲۰ درصد از آنها مجبورند حداقل بخشی از مدت بارداری‌شان را در استراحت مطلق بگذرانند؛ استراحتی که می‌تواند از استراحت در تمام طول روز تا فعالیت نسبی و قرار گرفتن در وضعیت نشسته، متفاوت باشد. در این زمینه دکتر اعظم‌السادات موسوی، متخصص بیماری‌های زنان و زایمان و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران توضیح می دهند.
خانم دکتر! استراحت در دوران بارداری، مطلق است یا نسبی؟
ببینید؛ استراحت مطلق یعنی اینکه مادر باردار 24 ساعت شبانه روز را در رختخواب بماند و فقط برای رفتن به دست‌شویی از جا برخیزد و حتی بعضی از خانم‌ها از پوشک‌های مخصوص استفاده می‌کتند. گاهی برخی زنان باید در بیمارستان بستری شوند تا کاملا تحت نظر باشند. پزشک توصیه می‌کند که اکثر ساعات بر یک پهلو بخوابند زیرا فشار رحم از روی ورید اجوف تحتانی که خون را از قسمت پایین بدن به قلب می‌رساند برداشته می‌شود. بعضی از پزشکان انواع دیگری از استراحت را که تا این اندازه شدید نیست، توصیه می‌کنند؛
مثلاً می‌گویند که شما می‌توانید در منزل بمانید و در رختخواب استراحت کنید و گاهی نیز بیرون بروید و با اتومبیل به گردش بپردازید (معمولاً فقط برای مراجعه به پزشک) و در منزل نیز غذا بپزید و دوش بگیرید. گاهی لازم است که کمی از فعالیت‌های خود بکاهید و فقط چند ساعت در روز در رختخواب بمانید. اگرچه درجات استراحت در بستر و دلایل بستری در دوران بارداری متفاوت است، اما هدف از بستری شدن، کمک به مادر در بارداری برای داشتن یک بارداری موفقیت‌آمیز و سلامت جنین است.
اصلا چرا یک خانم باردار باید در بستر استراحت کند؟
دلایل متعددی برای استراحت در بستر یک زن باردار وجود دارد. شایع‌ترین آن نارسایی دهانه رحم یا سابقه انقباضات زودرس است، یعنی وضعیتی که دهانه رحم ضعیف است و ممکن است قبل از موعد باز شود.
مورددیگر وقتی است که پزشک به عدم رشد صحیح جنین مشکوک باشد یا به عبارتی محدودیت رشد در داخل رحم وجود داشته باشد. خون‌ریزی از واژن نیز یکی از مشکلاتی است که سبب استراحت در بستر در خانم باردار می‌شود.
در این حالت ممکن است جفت سرراهی وجود داشته باشد، یعنی جفت در قسمت پایین رحم و یا در دهانه رحم قرار گرفته باشد که پزشک، استراحت مطلق تجویز خواهد کرد. بالاخره اگر افزایش فشار خون بارداری یا پره‌اکلامپسی خفیف وجود داشته باشد به خانم باردار توصیه می‌شود که در منزل در رختخواب بماند تا فشار خون تحت کنترل درآید یا اگر خانم بارداری در بارداری‌های قبلی دچار سقط، مرده‌زایی یا زایمان پیش از موعد شده ممکن است در این بارداری نیاز به استراحت بیشتری داشته باشد. اگر خانمی بارداری چندقلویی داشته باشد (دوقلو یا تعداد قل‌های بیشتر) این بارداری ممکن است برای او پرخطر بوده و پزشک برای کنترل دقیق‌تر به بیمار توصیه کند تا استراحت داشته باشد.
و این استراحت در بستر، برای همه خانم‌های باردار، یکسان توصیه می‌شود؟
نه، طبیعتا بارداری در هر زنی با زن دیگر متفاوت است. برخی خانم‌ها می‌دانند که به خاطر مشکلات بارداری قبلی آنها نیاز دارند تا استراحت کنند. برخی دیگر فقط در اوایل بارداری نیاز به استراحت دارند اما برخی دیگر گاهی در تمام طول بارداری باید استراحت کنند. گاهی پزشکی استراحت در بستر نسبی را توصیه می‌کند. این به معنی آن است که زن باردار باید مدت زمان بیشتری از روز را دراز بکشد یا در رختخواب بنشیند اما انجام ورزش، بلند کردن اجسام یا حتی روابط جنسی ممنوع است. در سایر اوقات پزشک ممکن است همه فعالیت‌ها را محدود کند و به بیمار بگوید که فقط برای خوردن غذا یا یک دوش سریع از بستر بلند شود. گاهی پزشک استراحت در بستر را برای کنترل مداوم جنین در بیمارستان توصیه می‌کند.
در طول این دوره استراحت به چه مسائلی باید توجه داشت؟
اگرچه ممکن است پزشک استراحت در بستر را در طول بارداری‌های پرعارضه توصیه کند اما محدودیت فعالیت خود ممکن است به بروز برخی مشکلات منجر شود. برخی از عوارض استراحت در بستر در بارداری شامل خستگی، یبوست، درد و عضلانی و مفاصل، کمردرد، گیجی، ضعف عضلانی و عدم احساس شادابی و افسردگی است. بی‌خوابی از دیگر عوارض استراحت مطلق است.
تغییرات متابولیسم، از دست رفتن توده استخوانی، به وجود آمدن انواع دردها، احساس بی‌حوصلگی و تنهایی به سلامت روانی شما آسیب وارد می‌کند. استراحت مطلق به مدت طولانی خطر تشکیل لخته در پاها را افزایش می‌دهد. در بعضی شرایط ممکن است حتی هپارین برای پیشگیری از تشکیل لخته تجویز شود و یا لازم است که وقتی خانم باردار در بستر دراز کشیده عضلات پاهایش را حرکت بدهد تا خون در پاهایش تحرک داشته باشد. به علاوه، از آنجایی که مادر باردار از عضلات، قلب و ریه‌ها به اندازه کافی استفاده نمی‌کند توان و نیروی خود را تا حد زیادی از دست می‌دهد وخیلی زود خسته می‌شود. چیزهایی وجود دارد که می‌تواند سایر عوارض را کنترل کند. برای مثال، داشتن رژیم غذایی متعادل می‌تواند مانع از ایجاد یبوست شود. اگر یبوست مشکل حادی را ایجاد کرد، پزشک ممکن است داروهای نرم‌کننده مدفوع را تجویز کند. ماساژ اندام‌ها مانع از درد عضلانی و اسکلتی یا ضعف می‌شود.
و چه‌طوری باید با این استراحت در بستر کنار آمد؟
خب، طبیعی است که استراحت در بستر ممکن است هر خانم بارداری را از زندگی شلوغ و پرکار خود محروم کند و حتی مانع از آن شود که بسیاری از فعالیت‌های دلخواه خودش را انجام بدهد.
خانم بارداری که استراحت در بستر دارد احساس ایزوله شدن، خستگی و فرسودگی و افسردگی پیدا می‌کند اما او می‌تواند کارهایی را انجام بدهد که روزها، هفته‌ها و ماه‌های بارداری را با خوبی و رضایت سپری کند و با امید و فکر کردن به نوزاد سالم دچار هیچ عارضه روحی هم نشود.
روزها و شب‌ها می‌توانند به سادگی سپری شوند، اگر مادر باردار با فرزندش حرف بزند و با او زندگی کند. می‌تواند از دوست یا اقوام و آشنایان نزدیک به خود بخواهد که ساعاتی از روز را در کنار او بمانند. صبح‌ها لباس خود را تعویض کرده و رنگ‌های شاد بپوشد. می‌تواند در حال استراحت لباس‌های نوزادش را مرتب کرده و به موسیقی گوش کند و کتاب بخواند. بسیاری از مادران، به خصوص مادرانی که فرزند اول خود را باردار هستند، نمی‌دانند چگونه و چه‌طور با او ارتباط برقرار کنند و چگونه از او مراقبت کنند. کتاب‌های مخصوص والدین، مجلات و سایت‌های مختلفی وجود دارد که مادر باردار می‌تواند به آنها مراجعه کند. روزنامه‌ها، کتاب‌های کودکان یا کتاب‌های رمان می‌تواند سرگرم‌کننده باشد. دیدن تلویزیون، بازی‌های کامپیوتری یا ویدیویی هم می‌تواند راه خوبی برای سرگرم شدن باشد. چنین فردی می‌تواند از مادر خود یا یک دوست یا یکی از اعضای خانواده بخواهد که در این دوران برای انجام امور منزل به وی کمک کند.
خانم‌هایی که نیاز به استراحت کامل در بستر ندارند، می‌توانند با کمک و نظارت یک فرد مراقب در اتاق یا حیاط خانه یا نزدیک محل زندگی کمی قدم بزنند و تا جایی که سبب خستگی نشود و برای‌شان خطرناک نباشد، کارهای سبک منزل را خود انجام دهند. البته همه اینها بستگی به اجازه پزشک آنها دارد.
خانم دکتر! استراحت در دوران بارداری، مطلق است یا نسبی؟
ببینید؛ استراحت مطلق یعنی اینکه مادر باردار 24 ساعت شبانه روز را در رختخواب بماند و فقط برای رفتن به دست‌شویی از جا برخیزد و حتی بعضی از خانم‌ها از پوشک‌های مخصوص استفاده می‌کتند. گاهی برخی زنان باید در بیمارستان بستری شوند تا کاملا تحت نظر باشند. پزشک توصیه می‌کند که اکثر ساعات بر یک پهلو بخوابند زیرا فشار رحم از روی ورید اجوف تحتانی که خون را از قسمت پایین بدن به قلب می‌رساند برداشته می‌شود. بعضی از پزشکان انواع دیگری از استراحت را که تا این اندازه شدید نیست، توصیه می‌کنند؛
مثلاً می‌گویند که شما می‌توانید در منزل بمانید و در رختخواب استراحت کنید و گاهی نیز بیرون بروید و با اتومبیل به گردش بپردازید (معمولاً فقط برای مراجعه به پزشک) و در منزل نیز غذا بپزید و دوش بگیرید. گاهی لازم است که کمی از فعالیت‌های خود بکاهید و فقط چند ساعت در روز در رختخواب بمانید. اگرچه درجات استراحت در بستر و دلایل بستری در دوران بارداری متفاوت است، اما هدف از بستری شدن، کمک به مادر در بارداری برای داشتن یک بارداری موفقیت‌آمیز و سلامت جنین است.
اصلا چرا یک خانم باردار باید در بستر استراحت کند؟
دلایل متعددی برای استراحت در بستر یک زن باردار وجود دارد. شایع‌ترین آن نارسایی دهانه رحم یا سابقه انقباضات زودرس است، یعنی وضعیتی که دهانه رحم ضعیف است و ممکن است قبل از موعد باز شود.
مورددیگر وقتی است که پزشک به عدم رشد صحیح جنین مشکوک باشد یا به عبارتی محدودیت رشد در داخل رحم وجود داشته باشد. خون‌ریزی از واژن نیز یکی از مشکلاتی است که سبب استراحت در بستر در خانم باردار می‌شود.
در این حالت ممکن است جفت سرراهی وجود داشته باشد، یعنی جفت در قسمت پایین رحم و یا در دهانه رحم قرار گرفته باشد که پزشک، استراحت مطلق تجویز خواهد کرد. بالاخره اگر افزایش فشار خون بارداری یا پره‌اکلامپسی خفیف وجود داشته باشد به خانم باردار توصیه می‌شود که در منزل در رختخواب بماند تا فشار خون تحت کنترل درآید یا اگر خانم بارداری در بارداری‌های قبلی دچار سقط، مرده‌زایی یا زایمان پیش از موعد شده ممکن است در این بارداری نیاز به استراحت بیشتری داشته باشد. اگر خانمی بارداری چندقلویی داشته باشد (دوقلو یا تعداد قل‌های بیشتر) این بارداری ممکن است برای او پرخطر بوده و پزشک برای کنترل دقیق‌تر به بیمار توصیه کند تا استراحت داشته باشد.
و این استراحت در بستر، برای همه خانم‌های باردار، یکسان توصیه می‌شود؟
نه، طبیعتا بارداری در هر زنی با زن دیگر متفاوت است. برخی خانم‌ها می‌دانند که به خاطر مشکلات بارداری قبلی آنها نیاز دارند تا استراحت کنند. برخی دیگر فقط در اوایل بارداری نیاز به استراحت دارند اما برخی دیگر گاهی در تمام طول بارداری باید استراحت کنند. گاهی پزشکی استراحت در بستر نسبی را توصیه می‌کند. این به معنی آن است که زن باردار باید مدت زمان بیشتری از روز را دراز بکشد یا در رختخواب بنشیند اما انجام ورزش، بلند کردن اجسام یا حتی روابط جنسی ممنوع است. در سایر اوقات پزشک ممکن است همه فعالیت‌ها را محدود کند و به بیمار بگوید که فقط برای خوردن غذا یا یک دوش سریع از بستر بلند شود. گاهی پزشک استراحت در بستر را برای کنترل مداوم جنین در بیمارستان توصیه می‌کند.
در طول این دوره استراحت به چه مسائلی باید توجه داشت؟
اگرچه ممکن است پزشک استراحت در بستر را در طول بارداری‌های پرعارضه توصیه کند اما محدودیت فعالیت خود ممکن است به بروز برخی مشکلات منجر شود. برخی از عوارض استراحت در بستر در بارداری شامل خستگی، یبوست، درد و عضلانی و مفاصل، کمردرد، گیجی، ضعف عضلانی و عدم احساس شادابی و افسردگی است. بی‌خوابی از دیگر عوارض استراحت مطلق است.
تغییرات متابولیسم، از دست رفتن توده استخوانی، به وجود آمدن انواع دردها، احساس بی‌حوصلگی و تنهایی به سلامت روانی شما آسیب وارد می‌کند. استراحت مطلق به مدت طولانی خطر تشکیل لخته در پاها را افزایش می‌دهد. در بعضی شرایط ممکن است حتی هپارین برای پیشگیری از تشکیل لخته تجویز شود و یا لازم است که وقتی خانم باردار در بستر دراز کشیده عضلات پاهایش را حرکت بدهد تا خون در پاهایش تحرک داشته باشد. به علاوه، از آنجایی که مادر باردار از عضلات، قلب و ریه‌ها به اندازه کافی استفاده نمی‌کند توان و نیروی خود را تا حد زیادی از دست می‌دهد وخیلی زود خسته می‌شود. چیزهایی وجود دارد که می‌تواند سایر عوارض را کنترل کند. برای مثال، داشتن رژیم غذایی متعادل می‌تواند مانع از ایجاد یبوست شود. اگر یبوست مشکل حادی را ایجاد کرد، پزشک ممکن است داروهای نرم‌کننده مدفوع را تجویز کند. ماساژ اندام‌ها مانع از درد عضلانی و اسکلتی یا ضعف می‌شود.
و چه‌طوری باید با این استراحت در بستر کنار آمد؟
خب، طبیعی است که استراحت در بستر ممکن است هر خانم بارداری را از زندگی شلوغ و پرکار خود محروم کند و حتی مانع از آن شود که بسیاری از فعالیت‌های دلخواه خودش را انجام بدهد.
خانم بارداری که استراحت در بستر دارد احساس ایزوله شدن، خستگی و فرسودگی و افسردگی پیدا می‌کند اما او می‌تواند کارهایی را انجام بدهد که روزها، هفته‌ها و ماه‌های بارداری را با خوبی و رضایت سپری کند و با امید و فکر کردن به نوزاد سالم دچار هیچ عارضه روحی هم نشود.
روزها و شب‌ها می‌توانند به سادگی سپری شوند، اگر مادر باردار با فرزندش حرف بزند و با او زندگی کند. می‌تواند از دوست یا اقوام و آشنایان نزدیک به خود بخواهد که ساعاتی از روز را در کنار او بمانند. صبح‌ها لباس خود را تعویض کرده و رنگ‌های شاد بپوشد. می‌تواند در حال استراحت لباس‌های نوزادش را مرتب کرده و به موسیقی گوش کند و کتاب بخواند. بسیاری از مادران، به خصوص مادرانی که فرزند اول خود را باردار هستند، نمی‌دانند چگونه و چه‌طور با او ارتباط برقرار کنند و چگونه از او مراقبت کنند. کتاب‌های مخصوص والدین، مجلات و سایت‌های مختلفی وجود دارد که مادر باردار می‌تواند به آنها مراجعه کند. روزنامه‌ها، کتاب‌های کودکان یا کتاب‌های رمان می‌تواند سرگرم‌کننده باشد. دیدن تلویزیون، بازی‌های کامپیوتری یا ویدیویی هم می‌تواند راه خوبی برای سرگرم شدن باشد. چنین فردی می‌تواند از مادر خود یا یک دوست یا یکی از اعضای خانواده بخواهد که در این دوران برای انجام امور منزل به وی کمک کند.
خانم‌هایی که نیاز به استراحت کامل در بستر ندارند، می‌توانند با کمک و نظارت یک فرد مراقب در اتاق یا حیاط خانه یا نزدیک محل زندگی کمی قدم بزنند و تا جایی که سبب خستگی نشود و برای‌شان خطرناک نباشد، کارهای سبک منزل را خود انجام دهند. البته همه اینها بستگی به اجازه پزشک آنها دارد.
منبع:
سیمرغ
برای ارسال نظر کلیک کنید
▼