پا درد در بارداری، چه کار کنم؟

مهمترین شاخص بهداشتی هر کشوری شاخص مرگ و میر زنان باردار می باشد که خوشبختانه با پیشرفت جوامع و دسترسی اکثریت افراد به خدمات بهداشتی، میزان این شاخص رو به کاهش می باشد. زنان باردار به عنوان جزئی از جامعه نیاز به دریافت خدمات بهداشتی در حد مطلوب دارند، چرا که با وارد شدن به این مرحله دوران پر خطری را آغاز می کنند که می تواند پایان ناخوشایندی همراه با عوارض خطرناک برای مادر و جنین داشته باشد. بنابراین جهت کاهش این عوارض و کمک به زنان باردار، نیاز به مراقبت های خاصی وجود دارد که در این مطلب به مهمترین آنها اشاره شده است.

مراجعات زن باردار به پزشک در طول دوران بارداری (در حالت طبیعی)
۶ ماه اول بارداری : ماهی یک بار
ماه ۷ و۸ بارداری: هر ۱۵ روز یک بار

ماه ۹ بارداری: هفته ای یک بار

خونریزی های واژینال

معمولا خونریزی کم و قطره‌ قطره در ماه‌های اول بارداری، طبیعی است و جای نگرانی ندارد اما اگر خونریزی شدید باشد، به طوری که حداقل ۲ تا ۳ دستمال کاغذی با آن کاملا آغشته شود، بلافاصله نیاز به معاینه بالینی توسط پزشک معالج دارد. این نوع خونریزی‌ها می‌توانند نشانه‌ای از سقط جنین یا وجود مشکلی در روند بارداری باشند. هرچه خون از دست رفته بدن روشن‌تر باشد دارای اهمیت بیشتری است. اگر خونریزی همراه با دردهای شدید زیر شکم (مانند دردهای قاعدگی) باشد امکان سقط جنین افزایش می‌یابد. در صورتی‌که خونریزی بدون درد شکمی باشد، ممکن است مشکلی در روند بارداری پیش آمده باشد که می توان با تجویز دارو یا حتی آمپول پروژسترون این مشکل را برطرف کرد. در این صورت داشتن استراحت کافی و پرهیز از کارهای سخت و سنگین برای حفظ سلامت مادر و جنین الزامی است. گاهی اوقات بارداری‌های خارج رحمی هم می‌توانند دلیل خونریزی در ۳ ماهه اول بارداری باشند که پزشک می‌تواند از طریق سونوگرافی آن را تشخیص دهد و اقدام به سقط جنین قانونی کند.

تهوع و استفراغ بیش از اندازه
داشتن کمی حالت تهوع و حتی استفراغ در 3 ماهه اول بارداری، امری کاملا طبیعی است که برای برخی از خانم‌های باردار پیش می‌آید اما اگر این تهوع و استفراغ‌ها به حد آزاردهنده‌ای برسند و بدن مادر را در معرض کم‌آبی قرار دهند، خطرناک می‌شوند. یعنی اگر تکرر استفراغ‌های روزانه باعث سرگیجه، کاهش وزن یا خشکی دهان شوند، احتمالا تعادل آب و الکترولیت‌های بدن به هم ریخته است و باید هرچه سریع‌تر به اولین درمانگاه محل یا پزشک معالج مراجعه شود. در این صورت ممکن است تزریق سرم همراه آمپول ویتامین B6 برای مادر تجویز شود. مصرف آب، آبمیوه و دوغ فراوان در اینگونه مواقع برای یک خانم باردار الزامی می‌شود.

تب بالا

درجه حرارت بدن یک خانم باردار نباید بیش از ۳۸ درجه سانتی‌گراد یا ۱۰۱ درجه فارنهایت باشد. تب بالا می‌تواند نشان‌دهنده وجود نوعی عفونت در بدن باشد و عدم توجه به این موضوع یا درمان‌های خودسرانه باعث آسیب رسیدن به جنین می‌شود. اگر تب بالا با دردهای مفصلی و التهاب بدن هم همراه باشد، امکان مبتلابودن به بیماری‌های عفونی و نیاز به درمان فوری افزایش می‌یابد. به همین دلیل اگر در ۳ ماهه اول بارداری تب یا علایمی شبیه به آنفلوانزا شدید بروز کند، مادر باید توسط پزشک معاینه شود. مصرف آب و مایعات فراوان را هم فراموش نکنید.

ترشح بیش از اندازه و خارش واژینال

ترشح واژینال امری کاملا طبیعی در تمام خانم‌هاست اما اگر این ترشح‌ها در 3 ماهه اول بارداری بیش از اندازه و سفید، پنیری‌شکل و همراه با خارش باشند، ممکن است نشانه‌ای از عفونت‌های واژینال (که قابل‌درمان هستند) یا بیماری‌های مقاربتی باشند که به هیچ عنوان نباید در طول دوران بارداری نادیده گرفته شوند، چون عفونت واژینال می‌تواند باعث صدمه دیدن جنین شود. در صورت مواجهه با چنین مشکلی بلافاصله رعایت بهداشت ناحیه و پوشیدن لباس‌های زیر خشک، تمیز و نخی توصیه می شوند. بهتر است تا بهبود کامل از رابطه زناشویی خودداری شود.

درد یا سوزش هنگام ادرار

گاهی برخی از خانم‌های باردار از درد یا سوزش هنگام ادرار شکایت می‌کنند اما متاسفانه این مساله را چندان جدی نمی‌گیرند. درد و سوزش ادرار می‌تواند به دلیل عفونت مثانه یا مجرای ادراری باشد. عدم درمان عفونت مثانه یا مجاری ادراری در دوران بارداری می‌تواند ابتلا به بیماری‌های جدی و مختلفی مانند عفونت، دردهای زایمان پیش از موعد یا زایمان زودرس را برای یک خانم‌ باردار به دنبال داشته باشد. گاهی عفونت مثانه یا مجرای ادراری به دلیل شستشوی ناحیه با آب‌های آلوده در مسافرت ایجاد می‌شود. به همین دلیل به خانم‌های باردار توصیه می‌شود اگر در طول سفر از سلامت آبی که قرار است خودشان را با آن بشویند، اطمینان ندارند از دستمال‌های مرطوب بهداشتی یا آب سالم و مطمئن برای این کار کمک بگیرند. حفظ بهداشت این ناحیه در طول دوران درمان هم ضروری است.

پادرد و سردرد شدید
دردهای ماهیچه‌ای یا گرفتگی و درد ساق پا در تمام خانم‌های باردار اتفاق نمی‌افتد اما از آنجایی که احتمال لخته‌شدن یا بالا رفتن غلظت خون در دوران بارداری افزایش می‌یابد بنابراین مواجهه با چنین دردهایی در 3 ماهه اول بارداری دور از انتظار نخواهد بود. لخته شدن خون در قسمت‌های تحتانی بدن به خصوص پاها می‌تواند منجر به احساس درد در ناحیه ساق پا شود و این لخته شدن یا بالارفتن غلظت خون در مغز می‌تواند سردردهای شدیدی را برای یک خانم باردار در پی داشته باشد. با این حساب اگر مادر سابقه غلظت یا لخته‌شدن خون داشته یا اگر از سردرد و پادرد شدیدی در دوران بارداری رنج می‌برد، باید هرچه سریع‌تر توسط پزشک معاینه شود تا داروهای لازم برای درمان این مشکل تجویز شود.

ابتلا به بیماری‌های مزمن
برخی از خانم‌ها پیش از باردارشدن به بیماری‌های مزمنی مانند تیروئید، دیابت، فشارخون بالا، آسم یا لوپوس مبتلا هستند و باید حتما پزشک در جریان این بیماری‌ها قرار گرفته و نسبت به هرگونه تغییر حالتی در دوران بارداری به دلیل ابتلا به این بیماری‌ها حساس باشد. اگر مادر مبتلا به فشارخون بالا یا دیابت باشد و بیماری خود را در دوران بارداری به خوبی کنترل نکند، ممکن است به طور ناخواسته تاثیری منفی بر سلامت جنین بگذارد و حتی دچار زایمانی زودرس یا پردردسر شود. ضمن اینکه ابتلا به کم‌کاری یا پرکاری شدید تیروئید هم می‌تواند خطری جدی برای مادر و جنین در پی داشته باشد. با این حساب به تمام مادران بارداری که از ابتلا به بیماری‌های مزمن نامبرده رنج می‌برند، توصیه می‌شود که از اولین روز بارداری با مشورت پزشک معالج خود اقدام به مصرف داروهای مختلف در زمان مناسب کنند تا مشکلی برای خود و جنینشان پیش نیاید.