نقش آقایان در دوران بارداری، نکاتی که باید دانست

اگر شما پدر عزیز هم برای به دنیا آمدن کودک دلبندتان لحظه‌شماری می‌کنید، حتما این مقاله را بخوانید تا با نکات مهمی که باید در زمان بارداری در نظر بگیرید، آشنا شوید./فرزانه درویشی؛ کارشناسی ارشد مامایی، عضو انجمن علمی مامایی ایران

دوران بارداری به سبب مسئولیت‌‌های بزرگی که بر دوش می‌‌گذارد با تغییرات روانشناختی بسیاری هم برای پدر و هم برای مادر همراه است.

در این بین مادر باردار به دلیل ارتباط مستقیم با جنین و پیدایش تغییرات محسوس جسمانی و روانی در این دوران، به حمایت‌‌های عاطفی و روانی اطرافیان به ویژه همسر نیاز بیشتری پیدا می‌‌کند.

ایفای نقش پدری از قبل از تولد کودک بر دوش پدر قرار دارد و سلامت کودک آینده در گروی تأمین سلامت جسمی و روحی مادر است.

در ادامه مقاله ضمن اشاره به مهمترین تغییرات جسمانی و روانشناختی مادر باردار در هر سه‌‌ماهه بارداری، نکات قابل توجهی مطرح شده است که با مدنظر قرار دادن آن می‌‌توانید به همسرتان در اداره یک بارداری سالم و موفق کمک کنید.

در طی سه‌‌ماهه اول بارداری
مثبت شدن نتیجه آزمایش بارداری برای برخی از مادران به ویژه مادرانی که با بارداری ناخواسته مواجه می‌‌شوند، توأم با استرس و نگرانی است.

واکنش اکثر زنان به بارداری تا حد زیادی وابسته به واکنش همسر است.

- ابراز خوشحالی شما با خبر بارداری همسرتان هرچند غیر منتظره، پذیرش بارداری را برای او آسان‌‌تر می‌‌کند؛ این ابراز خوشحالی می‌‌تواند به صورت خریدن گل، یک هدیه کوچک و یا در صورت امکان برگزاری یک جشن کوچک دو نفره باشد.

- اطلاعات خود و همسرتان را در مورد دوران بارداری و زایمان و وظایف پیش رو در قبال تربیت درست کودک با تهیه کتاب‌‌های مناسب در همین زمینه و مطالعه آن‌‌ها افزایش دهید.

- به محض مثبت شدن نتیجه بارداری همسر خود را تشویق کنید تا با تحقیق و پرسش یک ماما یا پزشک متخصص زنان مجرب را برای خود انتخاب کند و تا پایان بارداری تحت نظر ایشان باشد.

خود نیز تا حد امکان همسرتان را در روزهای مراقبت پزشک همراهی کنید و سؤالات مهم خود را در زمینه تغذیه، مسافرت، روابط زناشویی، نوع زایمان و... با پزشک مطرح سازید.

- برخی از زنان باردار به دلیل تغییرات هورمونی ممکن است دچار تغییرات خلقی مانند افسردگی، تحریک‌‌پذیری و کم حوصلگی شوند، بنابراین نقش شما به عنوان همسر و پدر کودک در ایجاد فضایی آرام و شاد در خانه توأم با درک متقابل حائز اهمیت است.

- تهوع و استفراغ از جمله شکایت‌‌های شایع مادران در سه‌‌ماهه اول بارداری است. آن ها ممکن است نسبت به برخی عطرها و طعم‌‌ها واکنش نشان دهند، لذا شما می‌‌توانید با دور کردن عطرها و طعم‌‌هایی که برای همسرتان آزار دهنده است به وی کمک کنید.

- سقط و از دست رفتن حاملگی در سه‌‌ماهه اول بارداری شیوع بیشتری دارد. برخی از زنان ممکن است دردهای زیر شکم، لکه‌‌بینی و خونریزی را در این دوران تجربه کنند و یا سابقه سقط را در بارداری قبلی داشته باشند. شما می‌‌توانید با گرفتن مرخصی‌‌های کوتاه مدت و کمک کردن به همسرتان در کارهای منزل و مراقبت از فرزندان بزرگتر، تشویق همسر به استراحت بیشتر، پرهیز از سوار کردن وی بر روی موتور، دوچرخه و یا اقدام به نزدیکی در تداوم بارداری کمک‌‌کننده باشید.

- در دوران بارداری از نگه داشتن حیوان‌‌های خانگی خودداری کنید.

سه‌‌ماهه دوم بارداری
- در این دوران نسبت به سه‌‌ماهه قبل تغییرات فیزیکی نظیر بزرگی شکم و سینه‌‌ها و ورم بینی محسوس‌‌تر است.

برخی از زنان باردار احساس خوبی نسبت به قیافه و اندام خود ندارند و از ظاهر شدن در جمع و جلوی آینه امتناع می‌‌کنند، همچنین نگران واکنش شما نسبت به این تغییرات هستند.

شما می‌‌توانید در هنگام خرید با وی همراه شوید و برایش لباس‌‌هایی را انتخاب کنید که با پوشیدن آن‌‌ها ظاهر متناسب‌‌تری پیدا کند و مدام این نکته را به او یادآور شوید که با این شکل و اندام نیز در چشم شما جذاب و دوست داشتنی است.

- در طول سه‌‌ماهه دوم همسر خود را برای شرکت در کلاس‌‌های آمادگی برای زایمان تشویق کنید تا از لحاظ جسمانی و روانی آمادگی بیشتری برای وضع حمل داشته باشید.

- از هفته ۱۶ بارداری به بعد، سونوگرافی با احتمال زیادی جنسیت جنین را تشخیص خواهد داد و همسر شما ممکن است از واکنشی که نسبت به جنسیت جنین نشان می‌‌دهید، احساس نگرانی کند؛ بنابراین به همسر خود اطمینان بدهید که دختر یا پسر بودن نوزاد هیچ تفاوتی برایتان ندارد.

- سعی کنید برنامه خود را طوری تنظیم، که همسرتان را برای انجام سونوگرافی همراهی کنید و از پزشک بخواهید صدای دلنشین ضربان قلب جنینتان را بلند کند تا با جنینتان ارتباط برقرار کنید.

- محققان معتقدند که جنین قادر است در حدود ۶-۷ ماهگی صدای بیرون از رحم مادر را بشنود؛ برخی تحقیقات نیز نشان داده‌‌اند صدای پدر به علت فرکانس پایین‌‌تر بهتر از صدای مادر شنیده می‌‌شود و بعد از تولد، کودک با صدای پدر آشناست و با آن آرام می‌‌گیرد، پس در دوران بارداری با لمس شکم همسرتان با جنین خود صحبت کنید و برایش آواز بخوانید.

- در دوران بارداری تنها پوزیشنی که مادر باردار در هنگام خوابیدن می‌‌تواند بگیرد، خوابیدن ترجیحاً به پهلوی چپ و در صورت خستگی به پهلوی راست است و به هیچ عنوان نباید رو به شکم و یا رو به بالا بخوابد؛ زمانی که همسرتان خواب است توجه بیشتری به او داشته باشید تا در پوزیشن‌‌های ممنوع قرار نگیرد.

- سه‌‌ماهه دوم فرصت مناسب‌‌تری برای برقراری روابط زناشویی است؛ اما باید همواره این نکته را به یاد داشته باشید که زمانی را به این امر اختصاص دهید که همسرتان آمادگی لازم را داشته باشد، وضعیتی را برای نزدیکی انتخاب کنید که فشار کمتری به شکم همسرتان وارد شود و راحتی وی در اولویت باشد.

نکته: در دوران بارداری هنگام برقراری روابط جنسی از تحریک زیاد سینه‌‌ها پرهیز کنید زیرا در این دوران سینه‌‌ها حساس و متورم هستند و با تحریک زیاد آن‌‌ها هورمون‌‌هایی ترشح می‌‌شوند که می‌‌توانند در انقباض‌‌های زود هنگام و زایمان زودرس نقش داشته باشد.

- وزن هنگام تولد کودک بسیار وابسته به وزن‌‌گیری مادر در سه‌‌ماهه دوم و سوم است.

همسرتان را تشویق کنید غذاهای مقوی و سالم در رژیم غذایی خود بگنجاند، غذاهای خانگی مصرف کنید، از سلامت مواد غذایی خصوصاً گوشت و مرغ اطمینان حاصل کنید و همچنین از مصرف فست فود‌‌ها و غذاهای رستوران تا حد امکان خودداری کنید.

سه‌‌ماهه سوم و زایمان
- در این دوره مادران تمایل زیادی به تنها ماندن در خانه ندارند زیرا نگران شروع شدن زود هنگام دردهای زایمانی، نگرانی از سلامت کودک، نوع زایمان وبیمارستان هستند و از طرفی به دلیل سنگینی شکم به تنهایی قادر به انجام وظایف منزل نیستند؛ سعی کنید ساعات بیشتری را در کنار وی بمانید و مدام از حال او با خبر شوید و یا در صورت امکان از والدین خود، والدین همسرتان و یا کسی که همسرتان با او احساس راحتی می‌‌کند کمک بخواهید.

- همسر خود را هنگام خرید وسائل مورد نیاز کودک همراهی کنید و با مشورت یکدیگر نامی مناسب برای کودکتان انتخاب کنید تا همسرتان مطمئن شود شما نیز به اندازه او بی‌‌صبرانه منتظر کودک در راه هستید.

- همسر خود را در آماده‌‌کردن فرزندان بزرگتر برای ورود کودک جدید همراهی کنید و فرزندن بزرگتر را در انتخاب نام و و آماده کردن اتاق کودک شرکت دهید.

- ساک بچه را با مشورت همسرتان آماده کنید تا در صورت زایمان زودرس، تمام وسائل مورد نیاز در اختیار باشد.

- در روز بزرگ زایمان سعی کنید تمام و کمال در اختیار همسر خود قرار داشته باشید و این را بدانید که همسرتان در این روز مهم بیش از همه به کمک و حمایت شما نیازمند است.

و اما پس از زایمان
درد زایمان در زمره شدید‌‌ترین دردها قرار دارد، از همسر خود بابت تحمل این درد بزرگ قدردانی کنید.

مادر پس از وضع حمل نیاز بیشتری به استراحت و حمایت عاطفی دارد؛ از کسانی که مادر با آن‌‌ها احساس راحتی می‌‌کند و همچنین کسانی که تجربه زایمان دارند، تقاضای کمک کنید، شما نیز فرصت بیشتری را در اختیار همسر و کودک تازه متولد شده اختصاص دهید.

سعی کنید در روزهای اول پس از زایمان از شلوغ کردن بیش از حد خانه خودداری کنید تا مادر و کودک فرصت تماس و نزدیکی بیشتری را در کمال آرامش داشته باشند.

برخی از مادران ۳-۲ روز پس از زایمان به علت تغییرات هورمونی دچار افسردگی کوتاه مدت می‌‌شوند؛ به همسرتان این اطمینان را بدهید که این تغییرات زود گذر هستند و شما در کنارش هستید و او را تنها نخواهید گذاشت؛ چنانچه طول دوره افسردگی طولانی شود و این اندوه پس از زایمان شدت بیشتری یابد حتما از یک روانشناس و یا روانپزشک کمک بخواهید.