اقدامات لازم بعد از عکس رنگی رحم چیست؟
اقدامات لازم بعد از عکس رنگی رحم شامل اجتناب از بلند کردن اجسام سنگین و مصرف آب فراون است. عکس رنگی رحم یا هیستروسالپنگوگرافی با اشعه ایکس و ماده حاجب برای مشاهده اندام های درون لگن گرفته می شود.
فهرست مطالب
- عکس رنگی رحم (هیستروسالپنگوگرافی) چیست؟
- عکس رنگی رحم چگونه انجام می‌شود؟
- بهترین زمان برای انجام عکس رنگی رحم چه زمانی است؟
- عکس رنگی رحم چه خطراتی به همراه دارد؟
- مراقب‌های لازم بعد از عکس رنگی رحم
- بعد از عکس رنگی رحم چه چیزهایی باید بخوریم؟
- عکس رنگی رحم چه مزایایی دارد؟
- چگونه برای عکس رنگی رحم آماده شویم؟
- گرفتن عکس رنگی رحم در چه مواردی ممنوع است؟
- نتایج عکس رنگی رحم چه زمانی آماده می‌شود؟
- چه کسی نتایج عکس رنگی رحم را بررسی می‌کند؟
- هزینه عکس رنگی رحم چقدر است؟
- سوالات متداول
برای بررسی وضعیت و سلامتی زنان روش‌های مختلفی وجود دارد که عکس رنگی رحم یا هیستروسالپنگوگرافی یکی از آنهاست. این عکس برای مشاهده رحم و لوله‌های فالوپ گرفته می‌شود و به پزشک کمک می‌کند تا تشخیص درست‌تری از شرایط این اندام را بدست آورد. این متن به بررسی عکس رنگی رحم و اقدامات پس از آن می‌پردازد.
عکس رنگی رحم (هیستروسالپنگوگرافی) چیست؟
سایت cleveland clinic:
A hysterosalpingogram is an X-ray dye test that allows your provider to see your uterus and fallopian tubes. It can help your provider diagnose fertility problems arising from having blocked fallopian tubes.
هیستروسالپینگوگرام یک آزمایش تصویربرداری با اشعه ایکس است که به پزشک شما امکان می‌دهد رحم و لوله‌های فالوپ را مشاهده کند. این آزمایش می‌تواند به پزشک در تشخیص مشکلات باروری ناشی از مسدود بودن لوله‌های فالوپ کمک کند.
هیستروسالپنگوگرافی (HSG) یا عکس رنگی رحم، یک روش تصویربرداری تخصصی است که با تزریق ماده حاجب از طریق دهانه رحم، ساختار رحم و لوله‌های فالوپ را با اشعه ایکس بررسی می‌کند. این آزمایش عمدتاً برای تشخیص علل ناباروری مانند انسداد لوله‌ها، ناهنجاری‌های رحمی یا چسبندگی‌ها انجام می‌شود. HSG معمولاً بین روزهای ۷ تا ۱۰ سیکل قاعدگی انجام شده و حدود ۱۵-۳۰ دقیقه طول می‌کشد. ممکن است باعث ناراحتی خفیف شود، اما اطلاعات ارزشمندی درباره سلامت سیستم تناسلی زن ارائه می‌دهد.
عکس رنگی رحم چگونه انجام می‌شود؟
برای انجام عکس رنگی رحم ابتدا بیمار روی تخت معاینه دراز می‌کشد. پزشک دهانه رحم را با محلول ضدعفونی‌کننده تمیز می‌کند. سپس یک کاتتر نازک وارد دهانه رحم می‌شود و یک ماده حاجب از طریق آن به آرامی به داخل رحم و لوله‌های فالوپ تزریق می‌گردد. این ماده به پزشک اجازه می‌دهد تا ساختارهای داخلی را در تصاویر اشعه ایکس به وضوح مشاهده کند. در حین تزریق، چندین تصویر اشعه ایکس گرفته می‌شود. این تصاویر نشان می‌دهند که ماده حاجب چگونه در رحم و لوله‌ها حرکت می‌کند و آیا انسداد یا ناهنجاری خاصی وجود دارد یا خیر. تصاویر بلافاصله توسط رادیولوژیست بررسی می‌شوند تا هرگونه انسداد، چسبندگی، فیبروم یا سایر ناهنجاری‌ها در رحم و لوله‌های فالوپ شناسایی شود.
بهترین زمان برای انجام عکس رنگی رحم چه زمانی است؟
با توجه به نحوه عکس برداری رنگی از رحم که دستگاه معاینه وارد واژن شده و ماده حاجب از طریق یک کاتتر مخصوص عکس رنگی وارد رحم و لوله‌های آن می‌شود. بهترین زمان برای عکس برداری، روزهای بین پایان آخرین دوره قاعدگی و قبل از شروع تخمک گذاری بعدی است. چرا که در این زمان پوشش داخلی رحم نیز نازک شده و احتمال خونریزی هم نزدیک به صفر است و از طرفی احتمال بارداری فرد نیز رد یا تایید شده است.
مرکز فوق تخصصی سونوگرافی و رادیولوژی دکتر مهرشاد جمالی
جهت کسب اطلاعات بیشتر به اینستاگرام مراجعه کنید
جهت مشاوره همین حالا تماس بگیرید
جهت کسب اطلاعات بیشتر به سایت دکتر جمالی مراجعه کنید
آدرس: کریم خان، خیابان ایرانشهر، خیابان سپند، نبش خیابان سپهبد قرنی، جنب اورژانس بیمارستان آپادانا
عکس رنگی رحم چه خطراتی به همراه دارد؟
عکس رنگی رحم، مانند هر روش پزشکی دیگر، ممکن است با خطرات و عوارض جانبی همراه باشد، هرچند که این موارد نادر هستند. در اینجا به برخی از مهم‌ترین خطرات احتمالی اشاره میکنم:
عفونت
یکی از جدی‌ترین عوارض، خطر عفونت لگنی است. اگر زن قبل از انجام HSG دارای عفونت فعال در رحم یا لوله‌های فالوپ باشد، تزریق ماده حاجب می‌تواند باعث گسترش عفونت شود. به همین دلیل، پزشک معمولاً قبل از انجام این روش، بررسی می‌کند که بیمار عفونت فعالی نداشته باشد و در برخی موارد، آنتی‌بیوتیک پیشگیرانه تجویز می‌شود.
واکنش آلرژیک
برخی افراد ممکن است به ماده حاجب (کنتراست) مورد استفاده در این روش، واکنش آلرژیک نشان دهند. این واکنش‌ها می‌توانند از خفیف (مانند خارش یا کهیر) تا شدید (مانند مشکلات تنفسی یا شوک آنافیلاکسی) متغیر باشند. بنابراین، بسیار مهم است که اگر سابقه حساسیت به مواد حاجب یا ید دارید، پزشک خود را مطلع کنید.
درد و ناراحتی
بسیاری از زنان در طول یا بلافاصله پس از انجام HSG، گرفتگی یا درد خفیف تا متوسطی را تجربه می‌کنند، شبیه به دردهای قاعدگی شدید. این درد معمولاً موقتی است و با مسکن‌های بدون نسخه قابل کنترل است.
آسیب به رحم یا لوله‌ها
در موارد بسیار نادر، ممکن است تزریق ماده حاجب یا قرار دادن کاتتر باعث آسیب یا سوراخ شدن رحم یا لوله‌های فالوپ شود.
قرار گرفتن در معرض اشعه
از آنجا که در این روش از اشعه ایکس استفاده می‌شود، بیمار در معرض مقدار کمی پرتو قرار می‌گیرد. با این حال، میزان اشعه معمولاً بسیار کم و بی‌خطر تلقی می‌شود، به خصوص اگر در زمان مناسبی از چرخه قاعدگی (معمولاً در نیمه اول چرخه، قبل از تخمک‌گذاری) انجام شود تا از بارداری ناخواسته جلوگیری شود.
لکه‌بینی یا خونریزی
پس از انجام HSG، ممکن است کمی لکه‌بینی یا خونریزی واژینال مشاهده شود که معمولاً طی چند ساعت یا یک روز برطرف می‌شود.
مراقب‌های لازم بعد از عکس رنگی رحم
بعد از عکس رنگی رحم (HSG) باید چند مراقبت ساده اما مهم را انجام دهید تا به بهترین شکل ریکاوری کنید. این مراقبت‌ها خیلی پیچیده نیستند و بیشتر برای راحتی و جلوگیری از هرگونه مشکل احتمالی است.
استراحت و کاهش فعالیت
پس از انجام HSG، بهتر است کمی استراحت کنید و از فعالیت‌های سنگین و شدید بپرهیزید. نیازی نیست تمام روز را در رختخواب بگذرانید، اما یک استراحت کوتاه به بدن شما کمک می‌کند تا به حالت عادی برگردد.
کنترل درد و گرفتگی
همانطور که قبلاً اشاره شد، ممکن است کمی گرفتگی یا درد شکمی را تجربه کنید. می‌توانید از داروهای مسکن بدون نسخه مانند ایبوپروفن یا استامینوفن برای تسکین درد استفاده کنید. قرار دادن یک کیسه آب گرم روی شکم نیز می‌تواند بسیار کمک‌کننده باشد.
مدیریت لکه‌بینی یا ترشحات
طبیعی است که بعد از HSG کمی لکه‌بینی یا ترشحات آبکی (به دلیل خروج ماده حاجب) داشته باشید. بهتر است از نوار بهداشتی استفاده کنید و از تامپون بپرهیزید تا خطر عفونت کاهش یابد. این لکه‌بینی معمولاً ظرف چند ساعت یا حداکثر یک تا دو روز برطرف می‌شود.
پرهیز از رابطه جنسی
معمولاً توصیه می‌شود که برای چند روز (مثلاً 24 تا 48 ساعت) پس از انجام HSG از رابطه جنسی خودداری کنید تا از هرگونه تحریک یا خطر عفونت جلوگیری شود.
توجه به علائم هشدار دهنده
اگرچه عوارض جدی نادر هستند، اما مهم است که به علائم زیر توجه کنید و در صورت مشاهده هر یک، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید:
- تب یا لرز
- درد شدید شکمی که با مسکن‌ها تسکین نمی‌یابد
- خونریزی شدید واژینال (بیشتر از یک قاعدگی طبیعی)
- ترشحات بدبو یا غیرعادی واژینال
- احساس ضعف یا سرگیجه شدید
نوشیدن مایعات
نوشیدن آب کافی می‌تواند به دفع سریع‌تر ماده حاجب از بدن کمک کند.
بعد از عکس رنگی رحم چه چیزهایی باید بخوریم؟
بعد از عکس رنگی رحم (HSG) معمولاً هیچ رژیم غذایی خاصی توصیه نمی‌شود. یعنی شما می‌توانید به رژیم غذایی عادی و روزمره‌تان برگردید. اما، اگر به دنبال راهنمایی‌های کلی برای داشتن یک ریکاوری راحت‌تر هستید، نکات زیر می‌توانند مفید باشند:
غذاهای سبک و زودهضم
اگر بعد از HSG احساس ضعف یا حالت تهوع خفیف داشتید (که البته نادر است)، بهتر است با غذاهای سبک و زودهضم شروع کنید. مثلاً سوپ، نان تست، برنج کته یا ماست. از غذاهای سنگین، چرب، یا خیلی تند که ممکن است معده را آزار دهند، پرهیز کنید.
آب و مایعات فراوان
نوشیدن آب، آبمیوه‌های طبیعی یا دمنوش‌های گیاهی (مثل چای زنجبیل یا بابونه) می‌تواند به چند دلیل مفید باشد:
دفع ماده حاجب: به دفع سریع‌تر ماده حاجب از بدن کمک می‌کند.
آبرسانی: اگر کمی استرس داشتید یا درد را تجربه کردید، هیدراته ماندن برای بدن شما خوب است.
کاهش احتمال یبوست: برخی داروها یا استرس می‌تواند منجر به یبوست شود، مایعات کافی در پیشگیری از آن مؤثر است.
غذاهای غنی از فیبر
اگر نگران یبوست هستید (که گاهی اوقات بعد از هر پروسه پزشکی یا به دلیل استرس ایجاد می‌شود)، مصرف غذاهای حاوی فیبر بالا مانند میوه‌ها، سبزیجات و غلات کامل می‌تواند کمک‌کننده باشد.
پرهیز از الکل و کافئین زیاد
برای یک یا دو روز پس از HSG، بهتر است مصرف الکل را قطع کرده و مصرف کافئین را به حداقل برسانید. این مواد می‌توانند باعث کم‌آبی بدن شوند یا ممکن است با هر داروی مسکنی که مصرف می‌کنید تداخل داشته باشند.
عکس رنگی رحم چه مزایایی دارد؟
عکس رنگی رحم یا همان هیستروسالپنگوگرافی می‌تواند مزایای زیادی از جمله تشخیص و درمان این بیماری‌ها و در نتیجه درمان ناباروری شود. دیگر مزایای عکس رنگی رحم عبارت است از:
-
عکس رنگی رحم یک آزمایش بی‌خطر است
-
بعد از عکس رنگی رحم هیچگونه آثار تابشی اشعه ایکس در بدن باقی نمی‌ماند
-
بر اثر تزریق ماده حاجب لوله‌های رحم باز می‌شود
-
میزان چسبندگی رحم در این آزمایش مشخص می‌شود
-
ناهنجاری‌های ساختار رحم تشخیص داده می‌شود
-
برای بررسی ساختار رحم و مشکلات احتمالی در آن از این عکس استفاده می‌شود
-
وجود انسداد در لوله‌های فالوپ از این طریق قابل تشخیص است
-
علت بسیاری از مشکلات ناباروری که به دلیل وضعیت رحم ایجاد شده، با این تصویربرداری قابل تشخیص است
-
انواع توده‌های داخل رحمی با عکس رنگی رحم قابل مشاهده خواهد بود
چگونه برای عکس رنگی رحم آماده شویم؟
برای تهیه یک عکس مناسب و با کیفیت رنگی از رحم لازم است مواردی را پیش از آنکه در محل مورد نظر برای عکس برداری حاضر شوید انجام دهید. این موارد برای اماده سازی بیمار پیش از عکس رنگی لازم است و عبارتند از:
- یک ساعت قبل از HSG از داروهای مسکن استفاده کنید
-
استفاده از آنتی بیوتیک به تجویز پزشک را فرامو نکنید
-
بهتر است با روده‌های خاصی این آزمایش را انجام دهید
-
کلیه اشیای فلزی مانند ساعت، عینک و یا جواهرات به صندوق امانت بسپارید
گرفتن عکس رنگی رحم در چه مواردی ممنوع است؟
با اینکه عکس رنگی رحم یا هیستروسالپنگوگرافی یک روش بی‌خطر با عوارض بسیار کم محسوب می‌شود و اکثر زنان قادر به انجام آن هستند، اما در مواردی توصیه می‌شود که این عکس برداری انجام نشود و یا انجام آن به زمان دیگری موکول شود. در موارد زیر گرفتن عکس رنگی رحم ممنوع است:
-
در صورت احتمال بارداری
-
در صورت عفونت لگن و واژن
-
در صورت نامنظم بودن دوره قاعدگی
-
مبتلا بودن فرد به یکی از بیماری‌های آمیزشی
نتایج عکس رنگی رحم چه زمانی آماده می‌شود؟
نتایج اولیه عکس رنگی رحم (هیستروسالپنگوگرافی) معمولاً بلافاصله پس از انجام آزمایش توسط رادیولوژیست قابل تفسیر است و پزشک می‌تواند وضعیت رحم و لوله‌های فالوپ را در همان جلسه ارزیابی کند. با این حال، گزارش نهایی و دقیق‌تر که شامل تحلیل تخصصی تصاویر و تشخیص نهایی می‌شود، معمولاً طی ۲۴ تا ۴۸ ساعت بعد آماده می‌گردد. در برخی مراکز، نتایج همان روز نیز ارائه می‌شود. زمان دریافت جواب نهایی به سیاست‌های مرکز رادیولوژی و پزشک معالج بستگی دارد.
چه کسی نتایج عکس رنگی رحم را بررسی می‌کند؟
همه خانم‌ها برای بررسی اندام تناسلی و همچنین در زمانی که مشکوک به بیماری خاصی هستند، یا در صورت وجود مشکلاتی در باردار شدن به پزشک متخصص زنان مراجعه می‌کنند. پزشک زنان نیز برای بررسی دلایل ناباروری یا چک کردن سلامت رحم، عکس رنگی را تجویز می‌کند و سپس، با بررسی عکس، وضعیت این ناحیه از بدن را بررسی می‌نماید. در واقع باید گفت که عکس برداری رنگی از رحم توسط رادیولوژیست انجام می‌شود اما این پزشک متخصص زنان است که با علم خود قادر به بررسی این عکس بوده و روش‌های درمانی را برای فرد به کار می‌بندد.
هزینه عکس رنگی رحم چقدر است؟
هزینه عکس رنگی رحم تحت پوشش خدمات درمانی قرار می‌گیرد و کسانی تحت پوشش بیمه‌های پایه مانند تامین اجتمای و یا نیروهای مسلح هستند می‌توانند در مراکز طرف قرار داد از 942 هزار تومان هزینه کلی این عمل تنها 320 هزار تومان آن را پرداخت کنند. این در صورتی است که هزینه عکس رنگی رحم به صورت آزاد 1 میلیون و 105 هزار تومان محاسبه می‌شود. هزینه‌های عنوان شده تنها مربوط به خود عمل عکس برداری هستند و هزینه‌های جانبی احتمالی جدا محاسبه می‌شوند.
سوالات متداول
برای آشنایی بیشتر شما با عکس رنگی رحم یا هیستروسالپنگوگرافی بهتر است برخی از سوالات متداول در این زمینه را مورد بررسی قرار دهید:
آیا عکس رنگی رحم نیاز به بیهوشی دارد؟
معمولا انجام این تست نیازی به بیهوشی ندارد اما در موارد خاصی در عکس رنگی رحم ممکن است پزشک انجام بیهوشی را ضروری بداند. این روش معمولاً به صورت سرپایی و بدون بیهوشی انجام می‌شود. بسیاری از خانم‌ها درد شکمی شبیه به درد قاعدگی را تجربه می‌کنند که شدت آن می‌تواند از خفیف تا متوسط متغیر باشد.
بعد از عکس رنگی رحم از چه دارویی استفاده می‌شود؟
پس از انجام عکس رنگی رحم (هیستروسالپنگوگرافی - HSG)، معمولاً داروهای خاص و روتینی که همه بیماران باید مصرف کنند، وجود ندارد. با این حال، استفاده از برخی داروها برای مدیریت علائم و پیشگیری از عوارض احتمالی شایع است.
چند روز بعد از انجام عکس رنگی رحم می شود رابطه جنسی داشت؟
به طور کلی، توصیه می‌شود که بعد از انجام عکس رنگی رحم (هیستروسالپنگوگرافی - HSG) تا زمانی که لکه بینی یا ترشحات خونی دارید، از برقراری رابطه جنسی خودداری کنید. این دوره معمولاً ۱ تا ۳ روز طول می‌کشد. در این شرایط، خطر ورود باکتری‌ها و ایجاد عفونت اندکی افزایش می‌یابد.
چگونه درد ناشی از انجام عکس رنگی رحم را کم کنیم؟
این سوال یکی از پرسش‌های غلط درباره عکس رنگی رحم است چرا که انجام این آزمایش دردناک نیست. درد ناشی از عکس رنگی رحم (هیستروسالپنگوگرافی - HSG) یک عارضه شایع است، اما معمولاً قابل مدیریت است.
بعد از عکس رنگی رحم چند درصد احتمال بارداری هست؟
احتمال بارداری بعد از این اقدام می‌تواند کمی افزایش یابد. این افزایش احتمال بارداری به چند دلیل اتفاق می‌افتد که شامل باز شدن انسدادهای خفیف، شستشوی لوله‌ها و بهبود محیط رحم و لوله‌ها است. دقیقا نمی‌توان یک عدد ثابت و مشخص برای "درصد افزایش" بارداری بعد از HSG گفت، اما مطالعات نشان داده‌اند که احتمال بارداری در چند ماه اول (معمولاً 3 تا 6 ماه) پس از انجام HSG می‌تواند 10 تا 25 درصد افزایش یابد.
اگر قصد انجام عکس رنگی رحم را دارید، می‌توانید با مراجعه به مرکز فوق تخصصی سونوگرافی و رادیولوژی دکتر مهرشاد جمالی با متخصصان باتجربه و شناخته‌شده در زمینه عکس رنگی رحم آشنا شوید و از آن‌ها مشاوره بگیرید.
