آمپول روگام برای چیست؟

چرا وقتی که Rh (اِرهاش) خانم باردار منفی است توصیه پزشک ممکن است تزریق آمپول روگام باشد؟ آمپول روگام برای چه استفاده می‌شود و عوارض نزدن آن چیست؟ اینها سوالاتی است که خیلی از خانم‌های باردار می‌پرسند. در ادامه، توضیحاتی در مورد تاثیر Rh منفی بر بارداری و سلامت جنین تشریح شده است.

گروه خونی مثبت (Rh+) گروه خونی منفی (Rh-) چیست؟

فاکتور Rh نوعی پروتئین است که روی سطح سلول‌های قرمز خون می‌نشیند. حدود 85 درصد افراد دارای این فاکتور هستند و گروه خونی آنها مثبت است. اما بعضی‌ها که دارای فاکتور Rh روی سلول‌های قرمز خود نیستند دارای گروه خونی منفی هستند.

آیا گروه خونی منفی تاثیری بر بارداری دارد؟

به طور معمول، گروه خونی منفی تاثیری بر زندگی ندارد. اما وقتی که فرد باردار می‌شود Rh در بعضی از شرایط می‌تواند اهمیت پیدا کرده و خطرناک باشد. دلیل این موضوع آن است که سیستم ایمنی بدن که وظیفه حفاظت از بدن و گردش خون را در مقابل سلول‌های بیگانه بر عهده دارد این سلول‌ها را بر مبنای پروتئین روی سطوح آنها شناسایی می‌کند. وقتی که سیستم ایمنی بدن پروتئین‌های غیر آشنا را روی سلول‌ها مشاهده می‌کند آنها را به دقت زیر نظر گرفته و ممکن است به آنها حمله نماید. برای سیستم ایمنی فرد با گروه خونی منفی، حتی اگر سلول‌های قرمز متعلق به جنبن باشد باز هم مشکوک به نظر می‌رسند (در حالتی که گروه خونی مادر منفی و گروه خونی پدر مثبت باشد ممکن است جنین دارای گروه خونی منفی باشد). این حالت ناسازگاری خونی مادر و جنین نامیده می‌شود.

چگونه و چه زمانی ناسازگاری خونی مادر و جنین مساله ساز می‌شود؟

در دوران بارداری، سیستم خونی مادر و جنین از هم مجزا بوده و خون مادر و جنین با هم ترکیب نمی‌شود. در نتیجه، نیازی نیست سیستم ایمنی بدن وارد عمل شود. اما در زمان زایمان قطراتی از خون جنین وارد خون مادر شده و در حالتی که گروه خونی جنین مثبت و مادر منفی باشد سیستم ایمنی مادر نسبت به آن واکنش نشان می‌دهد.

این اتفاق تاثیری بر نوزاد تازه به دنیا آمده ندارد مثلا در جریان شیردهی به نوزاد خللی ایجاد نمی‌کند. اما اکنون سیستم ایمنی مادر ضامن را کشیده و آماده حمله به سلول‌های ارهاش مثبت است. این آمادگی در بدن مادر به طور دائم وجود دارد و اگر در بارداری بعدی، گروه خونی جنین مثبت باشد این کار را انجام خواهد داد. نتیجه این حمله، کم خونی یا زردی نوزاد و حتی عوارضی شدیدتر است.

آیا می‌توان جلوی حمله سیستم ایمنی بدن به سلول‌های مثبت جنین را گرفت؟

شرایطی که تشریح شد ترسناک به نظر می‌رسد اما می‌توان از ان پیشگیری کرد. راه حل مساله تزریق آمپول روگام است. این ترکیب که خیلی شبیه واکسن است و ایمونوگلوبین Rh هم نامیده می‌شود یک محصول خونی است که می‌تواند جلوی حمله سیستم ایمنی به سلول‌های قرمز را بگیرد. در صورتی که ناسازگاری خونی مادر و جنین تشخیص داده شود تزریق آمپول روگام در هفته ۲۸ بارداری لازم است (همچنین بعد از تست CVS، تست آمنیوسنتز، سقط جنین، بارداری اکتوپیک، خونریزی ادراری، ترومای بارداری یا هر اتفاقی که منجر به وارد خون جنین در بدن مادر شودتزریق میشود). ضمنا ۷۲ ساعت بعد از زایمان نیز باید تکرار شود تا در بارداری‌های بعدی برای مادر و جنین خطری به وجود نیاید.

عوارض آمپول روگام برای فرد باردار چیست؟

اگر آمپول روگام تزریق کرده‌اید و به دلیل آنکه یک محصول خونی است نگرانی دارید به خاطر داشته باشید که هنوز شواهدی در خصوص آنکه تزریق این امپول باعث بیماری‌های مثل ایدز یا هپاتیت می‌شود مشاهده نشده است.