عفونت ادراری در بارداری، شایع ترین مشکل خانم ها

عفونت ادراری در بارداری از شایع‌ترین عفونت‌ها و مشکلات این دوران محسوب می‌شود. در زمان بارداری احتمال ابتلای افراد به عفونت ادراری از همیشه بیشتر خواهد بود. عفونت ادراری در بارداری مشکلاتی را برای جنین و مادر به وجود می آورد که تشخیص به موقع آن ضروری می باشد .
طبق آمار از هر 10 زن 1 نفر به عفونت ادراری (UTI) در بارداری مبتلا می شود. این بیماری به دلیل تغییرات بدن و هورمون ها در دوران بارداری بسیار شایع است. عفونت ادراری اگر زود تشخیص داده شود به راحتی با آنتی بیوتیک قابل درمان است اما اگر پیشرفت کند برای مادر و جنین هر دو خطرناک است. برای پی بردن به علائم عفونت ادراری کافیست به بدن خود توجه کنید. مرتب به دکتر برای معاینات بارداری مراجعه کرده و هرچه زودتر داروهای مناسب برای درمان عفونت ادراری را شروع کنید.
دستگاه ادراری در انسان‌ها از کلیه‌ها، حالب، مثانه و مجرای ادراری تشکیل شده است. عفونت‌ ادراری اغلب در بخش‌های انتهایی یعنی مجرای ادرار و مثانه اتفاق می‌افتد. اما گاهی عفونت از این قسمت‌ها حرکت می‌کند و به بخش‌های فوقانی‌تر دستگاه ادراری، یعنی حالب‌ها و کلیه‌ها می‌رسد که وضع را بسیار خطرناک‌تر می‌کند.

علت افزایش شیوع عفونت ادراری در بارداری
بارداری احتمال ابتلا به عفونت هر یک از بخش های دستگاه ادراری را بالا می برد. مقادیر زیاد هورمون پروژسترون موجب شل شدن عضلات حالب و در نتیجه گشادتر شدن حالب می شود. رحم در حال رشد می تواند به حالب ها فشار وارد آورد و جریان ادرار را در داخل آنها با اختلال مواجه کرده سرعت آنرا کُند سازد. رشد جنین موجب فشار بر روی مثانه می شود در نتیجه تخلیه آن هنگام دفع کامل نخواهد بود. نتیجه نهایی این اختلالات آن خواهد بود که عبور ادرار در مسیر دستگاه ادراری بیشتر طول می کشد و باکتریها قبل از خروج از بدن زمان بیشتری برای تکثیر در اختیار خواهند داشت.
به همین دلیل است که پزشک در همان اولین نوبت معاینات دوران بارداری آزمایش ادرار درخواست می کند، خواه شما علائم عفونت ادراری داشته باشید یا خیر. اگر این تست اولیه منفی باشد احتمال بروز عفونت ادراری در طول دوران بارداری پائین خواهد بود. ولی اگر شما یکی از گروه 5 تا 7% خانم هایی باشید که باکتری در ادرارشان یافت می شود، باید برای برطرف کردن آن از آنتی بیوتیک استفاده کنید. اگر این نوع عفونت باکتریائی درمان نشود احتمال بروز عفونت کلیه در دوران بارداری 30% است.

فاکتورهای که باعث عفونت ادراری در بارداری می شوند
بارداری خطر عفونت های مجاری ادراری را افزایش می دهد، کارشناسان در این زمینه پیش بینی هایی دارند.
عقیده بر این است که بارداری باعث افزایش سطح هورمون پروژسترون می شود که سرعت جریان ادرار را کاهش داده و باعث ترغیب رشد و تکثیر باکتری ها و ایجاد عفونت می شود.
به علت بزرگ شدن رحم در دوران بارداری، مثانه و سایر ارگان های ادراری قدرت انقباضیشان را از دست می دهند که این حالت خروج کل ادرار را با مشکل مواجه می کند.
همچنین کارشناسان پی برده اند که مثانه در دوران بارداری بیشتر مستعد برگشت ادراری است که باعث برگشت ادرار به مثانه، ترغیب تکثیر باکتری ها و ایجاد عفونت می شود.

علائم عفونت ادراری در بارداری
عفونت ادراری معمولا با علائمی همراه است؛ زنان مبتلا به آن دارای تکرر و احساس فوریت در دفع ادرار هستند. همچنین هنگام ادرار به سختی این کار را انجام می‌دهند. احساس سوزش، فشار و درد در زیر شکم و کمر (بخصوص در ناحیه لگن) دارند، رنگ ادرار کدر و معمولا بدبو است و گاهی نیز خون در ادرار دیده می‌شود. البته خون در ادرار با چشم قابل مشاهده نیست و معمولا در آزمایشگاه دیده می‌شود. این علائم نشان‌ می‌دهد که دستگاه ادراری تحتانی، یعنی مجرای ادرار و مثانه، گرفتار است؛ اما وقتی بیمار با نشانه‌هایی مانند تب و لرز، تعریق، تهوع و استفراغ، درد و حساسیت در پهلوها و حال عمومی خراب به پزشک مراجعه می‌کند، نشانه وخیم بودن اوضاع است؛ چون این علائم حکایت از این دارد که دستگاه ادراری فوقانی، یعنی کلیه‌ها و حالب‌ها، درگیر شده‌اند. در این موارد بیماران حتما باید در بیمارستان بستری شوند و آنتی‌بیوتیک وریدی دریافت کنند و کاملا تحت نظر باشند.

عفونت ادراری در بارداری همیشه علامت‌دار نیست!
عفونت ادراری در بارداری گاهی اوقات بی‌علامت است؛ یعنی به‌طور اتفاقی و در آزمایش ادرار مشخص می‌شود که میزان باکتری در ادرار بالاست. حتی اگر علامتی هم وجود نداشته باشد عفونت ادراری در خانم‌های حامله باید درمان شود. زیرا عفونت ادراری بدون علامت باعث زایمان زودرس می‌شود. چنین نوزادانی کم‌وزن هستند و مشکلاتی در بدو تولد دارند (مهم‌ترین مشکل نوزادان زودرس، نارس بودن ریه‌هاست. چنین نوزادانی قادر به تنفس خودبه‌خودی نیستند و برای ادامه بقا باید تا مدتی در دستگاهی به نام انکوباتور قرار گیرند و اکسیژن دریافت کنند).
عفونت ادراری بدون علامت خطرناک است و احتمال گسترش آن به کلیه‌ها خیلی زیاد و حدود 40 درصد است. این بیماری باید خیلی زود درمان شود. اغلب موارد با درمان مناسب خیلی زود مشکل بیمار برطرف می‌شود؛ ولی گاهی اوقات در بعضی از خانم‌ها عفونت، دوباره برمی‌گردد و ممکن است لازم باشد بیمار تا پایان دوره بارداری دارو مصرف کند.

چه آزمایشی برای تشخیص عفونت ادراری در بارداری لازم است؟
خانم‌های باردار به محض مشاهده علائم باید به پزشک مراجعه کنند. آزمایش ادرار کم‌هزینه و ساده است و می‌تواند وجود باکتری در ادرار را ثابت کند. آزمایش ادرار از نوع کشت باید باشد. در کشت ادراری علاوه بر اثبات وجود باکتری می‌توان نوع آن را نیز مشخص کرد و با توجه به آن دارو تجویز کرد؛ البته به محض اثبات وجود عفونت ادراری در مادر باردار و قبل از دریافت جواب آزمایش، درمان باید شروع شود.

اصول پیشگیری از عفونت ادراری در بارداری
-مقدار زیادی آب بنوشید. روزانه حداقل ۸ لیوان با گنجایش ۲۴۰ سی سی آب بنوشید.
-هیچگاه احساس دفع ادرار را نادیده نگیرید و سعی کنید هر بار مثانه را کاملاً خالی کنید.
-بعد از اجابت مزاج موضع را از جلو به عقب تمیز کنید تا از ورود باکتری های مدفوع به پیشابراه پیشگیری شود.
-پیش از مقاربت جنسی و بعد از آن ادرار کنید و دستگاه تناسلی را با آب و صابون ملایم بشوئید.
-عصاره شاتوت بنوشید. مطالعات نشان داده اند که آب عصاره شاتوت میزان باکتریها را کاهش داده و از جایگزینی باکتری های جدید در دستگاه ادراری پیشگیری می‌کند. (هرچند نوشیدن عصاره شاتوت عفونت ادراری را درمان نخواهد کرد و دقت کنید که اگر دارای علائم عفونت ادراری هستید باید به پزشک مراجعه کنید و آنتی بیوتیک دریافت کنید).
-از فرآورده های بهداشتی مخصوص دستگاه تناسلی (اسپری یا پودر) و صابون های قوی خودداری کنید زیرا پیشابراه و دستگاه تناسلی را تحریک می‌کند و محیط کشت مناسبی برای رشد باکتریها خواهد بود. در دوران بارداری از دوش واژینال استفاده نکنید.
-لباس های زیر خود را از نوع نخی انتخاب کنید و از جوراب شلواری هایی که قسمت بالای آن نخی است استفاده کنید.

درمان خانگی عفونت ادراری در بارداری
۱. مصرف مایعات را افزایش دهید:
نوشیدن مقدار زیادی آب و مایعات در تمام روز بهترین راه برای بیرون راندن باکتری ها از سیستم بدن است.برای هیدراته نگه داشتن بدن، شما باید بعد از هر وعده غذایی یک لیوان آب بنوشید تا باکتری ها از سیستم بدنتان خارج شود و در نتیجه احتمال عفونت را کاهش می دهد.
۲. ادرار کردن مکرر:
در دوران بارداری، شما باید ادرار کنید تا باکتری ها در مثانه تان رشد نکند. اگر کسی ادرار نکند، باکتری ها می توانند در مجاری ادراری تکثیر شوند و منجر به عفونت شوند.
۳. بدنتان را تمیز و خشک نگه دارید:
شما باید سعی کنید لباس های گشاد و شل بپوشید تا به هوا اجازه عبور دهد و به خشک نگه داشتن مجرای پیشاب کمک کند. شما باید بعد از هر بار دستشویی خود را خشک کنید تا مطمئن شوید که باکتری ها وارد مجرای پیشاب نمی شوند.
۴. نباید اجازه دهید اسپرم به بدنتان وارد شود:
شما باید از کاندوم در رابطه تان استفاده کنید. شیوع بیماری عفونت ادراری در میان زنانی که به طور جنسی فعال هستند و از کاندوم استفاده نمی کنند، بیشتر است.
۵. پروبیوتیک:
پروبیوتیک از پوشش بدن انسان که به عنوان یک دفاع برای بدن است، حمایت می کند. غذاهایی مخمری مثل کیمچی، ماست پروبیوتیکی و پنیر خام از غذاهای شامل پروبیوتیک است. خوردن غذاهای تخمیر شده، باکتری های بدن را بدون ایجاد هر گونه بیماری، ترمیم می کند.
۶. سیر:
سیر خام که تازه خرد شده ، حاوی انواع زیادی از خواص ضد میکروبی است. خاصیت ضد قارچی سیر می تواند باعث بهبود عفونت های قارچی شود.
۷. ویتامین C:
ویتامین C شانس رشد ایکولای را کاهش می دهد. سیستم ایمنی را بهبود می بخشد و ادرار را اسیدی می کند. میزان سلامت زنان را بهبود می دهد و اگر درمان ویتامین C به مدت سه ماه صورت گیرد، عفونت های ادراری را نیز کاهش می یابد.
۸. روغن میخک:
روغن میخک برای فعالیت ضد میکروبی، ضد ویروسی و ضد قارچی شناخته می شود. خاصیت ضد التهابی روغن میخک یک مزیت دیگرش است. با این حال، ممکن است برخی واکنش های معکوس نسبت به بدن وجود داشته باشد، بنابراین لطفا آن ها را تحت نظارت ارائه کننده خدمات بهداشتی خود مصرف کنید.
۹. روغن پرتقال:
روغن اساسی پرتقال را می توان با موفقیت به عنوان درمان برای عفونت باکتریایی مورد استفاده قرار داد. مانع رشد ای کولای می شود. این باکتری ای است که در عفونت ادراری دیده می شود. باید بعد از مشورت با ارائه کننده خدمات بهداشت به بیمار داده شود.
عفونت ادراری عموماً از باکتری ناشی می شود که وارد دستگاه ادراری می شود و باعث درد و ناراحتی می شود. ماهیت مکرر این بیماری به خطر گسترش مقاومت دارویی می افزاید. آن ها عوارض جانبی نامطلوبی دارند، بنابراین فرد باید درمان های خانگی را امتحان کند.

بعد از درمان عفونت ادراری در بارداری مجددا به دکتر مراجعه کنید
درمان عفونت ادراری دارویی است؛ دارو از نوع آنتی‌بیوتیک است و بیمار باید حداقل هفت روز به‌طور مرتب دارو مصرف کند. علائم بیمار ظرف سه روز از بین می‌روند، ولی بیماران باید همه داروهایی که پزشک تجویز کرده تا آخر مصرف کنند. بعد از این‌که علائم کاملا برطرف شد و داروها به اتمام رسید، به تکرار آزمایش و کشت ادرار نیاز است. همه زنانی که دچار عفونت ادراری در طول بارداری می‌شوند، حتما باید تحت‌نظر پزشک باشند؛ چون ممکن است پزشک این آزمایش را چند بار درخواست کند.
1 تا 2 هفته بعد از پایان دوره درمان و مصرف داروها دوباره برای ارزیابی به دکتر مراجعه کنید. اینکه مطمئن شوید مصرف آنتی بیوتیک ها تاثیر داشته است یا خیر بسیار حائز اهمیت است. به همین دلیل باید 1 تا 2 هفته بعد از اتمام داروها به دکتر مراجعه کنید. در آنجا یک نمونه ادرار از شما گرفته می شود و بررسی می شود که به طور کامل درمان شده اید یا خیر.