خانم های باردار با تنگی نفس چکار کنند؟

به گزارش نی نی بان ، تجربه کردن نفس تنگی در دوران بارداری بسیار رایج است و همیشه برای پزشک امکان پذیر نیست که بتواند یک دلیل مشخص برای آن پیدا کند. به عبارتی دیگر پزشکان اغلب اوقات این حالت را یکی از علائم بارداری در نظر می‌گیرند. 

از آنجایی که تنگی نفس در اغلب موارد از سه ماه اول بارداری آغاز می‌شود، تغییرات بیولوژیکی می‌تواند جزو دلایل احتمالی این موضوع باشند. برخی از زنان باردار ممکن است بلافاصله بعد از بارداری متوجه تغییر در الگوی نفس کشیدن خود شوند، در حالی که بعضی دیگر این حالت را در سه ماه دوم و سوم بارداری تجربه می‌کنند.

سه ماه اول بارداری

لازم نیست که جنین حتما بسیار بزرگ شود تا باعث ایجاد تنگی نفس در فرد باردار شود. از همان اوایل بارداری که حدودا تا هفته‌ی چهاردهم ادامه پیدا می‌کند، نیاز فرد به مصرف اکسیژن بیشتر می‌شود. 

دیافراگم که عضله‌ای است که قلب و ریه‌ها را از شکم جدا می‌کند، طی سه ماه اول بارداری حدود ۴ سانتی متر رشد پیدا می‌کند. حرکات دیافراگم کمک می‌کند تا ریه‌ها پر از هوا شوند. بسیاری از زنان باردار متوجه این تغییر و افزایش عمق نفس خود در این دوران نیستند و برخی دیگر از اینکه نمی‌توانند نفس عمیق بکشند، شکایت دارند.

علاوه بر تغییرات دیافراگم افزایش سطح هورمون پروژسترون و استروژن که هر دو نقش اساسی در رشد جنین دارند، باعث می‌شود زنان باردار سریع‌تر نفس بکشند. پروژسترون همچنین نقش یک محرک تنفسی را دارد که باعث می‌شود سرعت نفس کشیدن فرد افزایش پیدا کند. 

میزان هورمون پروژسترون در بدن فرد باردار طی دوران حاملگی افزایش پیدا می‌کند. اگرچه سریع‌تر نفس کشیدن الزاما باعث تنگی نفس در بارداری نمی‌شود؛ ولی بیشتر زنان باردار متوجه تغییر الگوی نفس کشیدن خود در این دوران می‌شوند.

سه ماه دوم بارداری 

احتمال دارد بیشتر زنان باردار نفس تنگی قابل توجهی را در سه ماه دوم بارداری خود تجربه کنند که تا هفته‌ی ۲۸ بارداری ادامه پیدا می‌کند. رشد رحم یکی از علت‌های نفس تنگی در سه ماه دوم بارداری است. اگرچه ایجاد برخی تغییرات در عملکرد قلب نیز می‌تواند باعث نفس تنگی در این دوران شود. 

همانطور که می‌دانید مقدار خون در بدن فرد باردار در طول دوران بارداری افزایش پیدا می‌کند. قلب در چنین حالتی مجبور است تا سخت‌تر کار کند تا بتواند خون را از بدن مادر به جفت منتقل کند. این تراکم کار برای قلب نیز می‌تواند باعث تنگی نفس در فرد باردار شود. 

سه ماه سوم بارداری

نفس کشیدن طی سه ماه سوم حاملگی که از حدود هفته‌ی ۲۹ ام آغاز می‌شود، ممکن است سخت‌تر یا آسان‌تر شود که این موضوع بستگی به موقعیت قرار گرفتن سر نوزاد دارد. 

پیش از آنکه نوزاد بتواند بچرخد و وارد ناحیه‌ی لگن شود، سر او زیر دنده‌ها قرار گرفته و به دیافراگم فشار وارد می‌کند که باعث تنگی نفس می‌شود. بسیاری از زنانی که علائم تنگی نفس در ماه آخر بارداری را دارند، ممکن است سرفه‌های خشک را نیز تجربه کنند. 

دلایل دیگر تنگی نفس در بارداری 

در حالی که بعضی از تغییرات بارداری می‌تواند باعث تنگی نفس در شخص باردار شود، شرایط زیر نیز می‌تواند محرک این موضوع باشد:

آسم: بارداری می‌تواند علائم آسم را در فرد بد‌تر کند. افراد مبتلا به آسم باید در رابطه با استفاده از راه‌های درمانی بی‌خطر نظیر دارو و اسپری از پزشک مشورت بگیرند. 

کاردیومیوپاتی حاملگی یا Peripartum Cardiomyopathy (PPCM): این عارضه نوعی مشکل قلبی است که می‌تواند طی بارداری یا بلافاصله بعد از تولد نوزاد اتفاق بیفتد. علائم این مشکل شامل ورم قوزک پا، افت فشار خون، خستگی و تپش قلب می‌شود. بسیاری از افراد این علائم را پای بارداری می‌گذارند؛ در حالی که این شرایط ممکن است سلامت فرد را به خطر بیندازد و از این رو باید به سرعت درمان شود. 

آمبولی ریه: این عارضه زمانی رخ می‌دهد که یک لخته‌ی خون در یکی از سرخرگ‌های منتهی به ریه گیر کند. آمبولی می‌تواند بر روی روند نفس کشیدن فرد اثر گذاشته و باعث سرفه، درد قفسه‌ی سینه و تنگی نفس شود. 

کم خونی: تعداد گلبول‌های قرمز خون در افرادی که کمبود آهن دارند، پایین‌تر است. در واقع گلبول‌های قرمز خون اکسیژن را از ریه‌ها به سایر قسمت‌های بدن منتقل می‌کنند. اگر خانمی در حین بارداری کم خونی را تجربه کند، قلب و بدنش مجبور است برای تأمین اکسیژن مورد نیاز بیشتر کار کند. علاوه بر این کم خونی در زنان باردار تنگی نفس را نیز به دنبال دارد.

روش های درمان تنگی نفس در دوران بارداری 

تنگی نفس می‌تواند ناراحت‌کننده بوده و فعالیت فیزیکی فرد را محدود کند. شما می‌توانید با انجام اقدامات زیر نفس کشیدن را برای خود راحت‌تر کنید:

قرار گرفتن در موقعیت مناسب به رحم اجازه می‌دهد تا جای ممکن از دیافراگم فاصله پیدا کند. استفاده از شکم‌بند بارداری قرار گرفتن در این موقعیت را راحت‌تر می‌کند. 

خوابیدن و قرار دادن بالش در بالاتنه‌ی پشت خود، به جاذبه‌‌ی زمین این اجازه را می‌دهد که رحم را در موقعیت پایین قرار داده و فضایی بیشتری را برای ریه‌ها فراهم کند. همچنین متمایل شدن به سمت چپ در این حالت می‌تواند به ایجاد فضا بین رحم و آئورت کمک کند. 

تمرین تکنیک‌های تنفسی رایج زایمان در طول دوران بارداری به فرد کمک می‌کند که تا راحت‌تر از آن‌ها در زمان بارداری استفاده کند. 

در این دوران به صدای بدن خود گوش کنید و هرجا که لازم بود استراحت کنید. اگر تنگی نفس در بارداری برایتان سخت شده حتما از کار فاصله بگیرید و به خود استراحت بدهید. به یاد داشته باشید که با گذر زمان ممکن است نتوانید مثل قبل فعالیت‌های فیزیکی خود را انجام دهید. 

بعد از تصمیم به بارداری، سعی کنید وزنتان را در حد ایده‌آل نگه دارید و تناسب اندامتان را حفظ کنید. اگر علت تنگی نفس شما کم خونی است، از رژیم غذایی سالمی پیروی کنید.

برای درمان تنگی نفس بارداری چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

اگرچه بسیاری از افراد تنگی نفس را در طول دوران بارداری خود تحربه می‌کنند ولی برخی از علائم این عارضه به درمان احتیاج دارد. اگر نفس تنگی شما با علائم زیر همراه بود، بلافاصله به پزشک مراجعه کنید:

لب‌ها، انگشتان و ناخن‌های آبی

تپش قلب یا ضربان بسیار شدید قلب

داشتن احساس درد در حین نفس کشیدن

تنگی نفس شدید که به مرور زمان بدتر می‌شود

با صدا نفس کشیدن یا خس خس کردن

در صورتی که تنگی نفس در بارداری برای شما بسیار آزار‌دهنده است و یا اگر برای اولین بار است آن را تجربه می‌کنید، حتما در این باره به پزشک مراجعه کنید. در این حالت ممکن است پزشک برای اطمینان از علت تنگی نفس در بارداری بخواهد آزمایش‌هایی نظیر سونوگرافی از عروق پا‌ها را برای شما تجویز کند تا از عدم وجود لخته‌ی خون به عنوان علت احتمالی مطمئن شود. 

تنگی نفس دوران حاملگی چقدر طول می کشد؟

جنین در خانم‌هایی که برای اولین بار باردار می‌شوند، از حدود هفته ۳۶ ام وارد لگن می‌شود و به دنبال آن مشکل تنگی نفس در این بازه برطرف می‌شود؛ اما در مواردی نیز جنین تا زمان زایمان از دیافراگم فاصله نگرفته و پایین نمی‌آید. 

علاوه بر این با توجه به اینکه میزان هورمون پروژسترون به طور طبیعی پس از زایمان کم می‌شود، فشار از روی رحم و به دنبال آن از روی دیافراگم برداشته می‌شود. حالت تنگی نفس ممکن است تا چند ماه پس از زایمان ادامه باشد؛ چرا که بازگشت سیستم تنفسی به حالت عادی ممکن است زمان‌بر باشد. 

در نهایت…

تنگی نفس یکی از علائم رایجی است که بسیاری از زنان در طول بارداری خود آن را تجربه می‌کنند. این عارضه ممکن است از سه ماه اول بارداری شروع شده و با گذر زمان شدت پیدا کند. یکی از دلایل اصلی این موضوع فشار جنین به دیافراگم و تغییرات هورمونی نظیر پروژسترون و استروژن است. 

تنگی نفس در بارداری معمولا خطری ندارد و زنان بارداری که با این مشکل دست و پنجه نرم می‌کنند، می‌توانند به راحتی با انجام اقداماتی که در بالا برشمرده و توضیح دادیم، آن را کاهش داده یا برطرف کنند. 

در برخی موارد، تنگی نفس دوران بارداری ممکن است به خاطر دلایل دیگری بوده و شدت بیشتری نیز داشته باشد. در چنین شرایطی مراجعه به پزشک می‌تواند به شما کمک کند تا زود‌تر علت این موضوع را شناسایی کنید و در صورت نیاز تحت درمان دارویی قرار بگیرد. به یاد داشته باشید که تشخیص به موقع این موضوع اهمیت بسیاری دارد؛ بنابراین آن را جدی گرفته و در صورت نیاز حتما به پزشک مراجعه کنید.

منبع: وب سایت مادر و کودک