شستشوی واژینال در بارداری مضر است؟

سوال مخاطب نی‌نی‌بان: شستشوی واژینال با جوش شیرین در دوران بارداری مشکلی ایجاد نمی کند؟ مهم است در چه هفته هایی این کار انجام نشود؟ و ۳ بار در هفته مشکلی ایجاد نمی کند؟ چون ۳ روز در هفته به استخر می روم!

پاسخ دکتر میترا مدرس، جراح و متخصص زنان و زایمان:
کلا شستشوی واژن با جوش شیرین آن هم سه بار در هفته به علت استفاده از استخر، ضرورتی ندارد. حتی اگر نخواهید باردار هم بشوید نباید این کار را انجام بدهید. اگر مشکل عفونت دارید که باید دارو و آنتی بیوتیک مربوط به همان عفونت را مصرف کنید. شست و شو با جوش شیرین فقط پی اچ واژن را تغییر می دهد. یعنی زمینه رشد را برای یک سری از میکروب ها آماده می کند و یک سری از قارچ ها را از بین می برد. جوش شیرین پی اچ واژن را قلیایی می کند. بنابراین چه در بارداری و چه در غیر از بارداری این کار آن هم به این تعداد دفعاتی که شما گفتید خوب نیست. اگر مسئله و عفونتی دارید باید داروهای مناسب آن عفونت را مصرف کنید.

مهم‌ترین مطالب در این‌باره:
عفونت قارچی واژن ، یک بیماری شایع در ناحیه تناسلی است که باعث ترشحات، التهاب، سوزش و خارش واژن می شود.
این عفونت عمدتا در بین زنان شایع است، اما مردان نیز ممکن است به آن مبتلا شوند. عفونت قارچی واژن، کاندیدیازیس واژینال یا کاندیدیازیس وﻟﻮواژﯾﻨﯿﺖ (VVC) نامیده می شود و از هر ۴ زن، حداقل 3 زن برای یکبار در زندگی به این عفونت دچار می‌شوند.
بیشتر زنان، حداقل دو بار به این عفونت مبتلا می شوند. در این مقاله به علل، علائم، روشهای تشخیص عفونت های قارچی و همچنین داروها و داروهای خانگی می پردازیم.

عفونت قارچی واژن چیست؟
عفونت قارچی واژینال که کاندیدیازیس نیز نامیده می شود، یک بیماری شایع در بین خانمهاست. واژن سالم حاوی باکتری و برخی از سلول های قارچی مفید است.
اما هنگامی که تعادل باکتری ها و قارچ ها بهم می خورد، تعداد سلول های قارچی چندین برابر شده و باعث خارش، تورم و سوزش می شود. با درمان عفونت قارچی واژن، می توان علائم آن را در طی چند روز کاهش داد. در موارد شدیدتر، این روند ممکن است تا دو هفته طول بکشد.
تماس جنسی می تواند باعث زیاد شدن و عود عفونت قارچی شود، اما زنانی که از نظر جنسی فعال نیستند هم ممکن است به این بیماری مبتلا شوند. به دلیل بر هم خوردن تعادل در باکتریهای واژن، زمانی که برای اولین بار دچار عفونت قارچی می شوید احتمال اینکه باز هم به این بیماری مبتلا شوید، زیاد است.

علائم عفونت قارچی واژن
مجموعه ای از علائم شایع عفونت قارچی عبارتند از:
- خارش واژن
- تورم اطراف واژن
- سوزش در زمان دفع ادرار یا رابطه جنسی
- درد در زمان رابطه جنسی
- قرمزی پوست
- جوش در ناحیه تناسلی
ترشح واژینال خاکستری و تکه ای (مثل پنیر) یکی دیگر از علائم واضح ابتلا به این بیماری است. بنا بر گزارشات، این ترشحات در برخی از زنان مانند تکه های پنیر و گاهی اوقات نیز آبکی است. اگر برای درمان این عفونت دیر اقدام کنید، علائم شدید تری را تجربه خواهید کرد.

علت عفونت قارچی واژن چیست؟
قارچ یک جانور کوچک میکروسکوپی است که به طور طبیعی در ناحیه واژن زندگی می کند. رشد قارچهای طبیعی واژن توسط باکتری لاکتوباسیل کنترل می شود. اگر تعادل سیستم شما به هم بخورد، این باکتری ها نمی توانند به خوبی عمل کنند.
در نتیجه، قارچ بیش از اندازه رشد کرده و به عفونت قارچی واژینال منجر می شود. عوامل متعددی می توانند باعث عفونت قارچی شوند، از جمله:
- آنتی بیوتیک ها که مقدار لاکتوباسیلوس (باکتری خوب) را در واژن کاهش می دهند
- بارداری
- دیابت کنترل نشده
- سیستم ایمنی ضعیف
- عادات غذایی ناسالم مانند مصرف بیش از اندازه غذاهای شیرین
- عدم تعادل هورمونی در نزدیکی پریود
- استرس
- کمبود خواب
عمدتا عفونت قارچی واژن در اثر رشد بیش از اندازه نوع خاصی از قارچ ها به نام " کاندیدا آلبیکانس" ایجاد می شود. این عفونت های قارچی به راحتی قابل درمان هستند.
اگر به طور مکرر دچار عفونت های قارچی می شوید یا مشکلات عفونت قارچی شما با درمان های رایج برطرف نمی شوند، ممکن است نوع دیگری از قارچ عامل آن باشد. با آزمایش می توان نوع قارچ را تعیین کرد.

چه عواملی خطر ابتلا به عفونتهای قارچی واژن را افزایش می دهند؟
زنان مبتلا به بیماریهایی که باعث کاهش عملکرد سیستم ایمنی بدن میشوند، بیشتر از دیگران در معرض ابتلا به عفونت های قارچی هستند.
این گروه شامل زنان مبتلا به سرطان یا دریافت کنندگان شیمی درمانی ، افراد مبتلا به دیابت و زنان مصرف کننده داروهای استروئیدی است. زنان باردار و زنانی که از قرص های ضد بارداری استفاده می کنند، نیز در معرض خطر بیشتری قرار دارند.
مصرف آنتی بیوتیک ها به هر دلیلی می تواند جمعیت های باکتری طبیعی در واژن را تغییر دهد و به رشد بیش از حد قارچ ها منجر شود.
با انجام جوانسازی واژن با لیزر، احتمال ابتلا به عفونتهای قارچی کاهش می یابد. پوشیدن لباس زیر پنبه ای، شلوارهای گشاد و اجتناب از پوشیدن لباس های ورزشی خیس یا لباس های شنا، همگی جزو کارهایی هستند که به کنترل رطوبت واژن و کاهش ابتلا به عفونتهای قارچی کمک می کنند.

روش تشخیص عفونتهای قارچی واژن
عفونت قارچی به سادگی قابل تشخیص هستند. پزشک، سوالاتی درباره سابقه سلامتی شما خواهد پرسید. مثلا آیا قبلا دچار عفونت قارچی بوده اید یا خیر. همچنین ممکن است در مورد سابقه ابتلا شما به بیماری های جنسی نیز بپرسد.
گام بعدی، معاینه لگنی است. پزشک، دیواره ها و دهانه رحم شما را بررسی خواهد کرد. همچنین ممکن است ناحیه بیرونی واژن برای نشانه های خارجی عفونت مورد معاینه قرار گیرند.
بسته به مشاهدات پزشک، در گام بعدی ممکن است از طریق پاپ اسمیر مقداری از سلول های واژن شما برداشته شده و به آزمایشگاه فرستاده شود. این آزمایشات معمولا برای زنانی تجویز می شود که به طور مرتب به عفونت قارچی واژن مبتلا می شوند و یا عفونت آنها بهبود پیدا نمی کند.

روشهای درمان عفونت قارچی واژن
عفونت های قارچی انواع مختلفی دارند و پزشک بعد از معاینه، بهترین روش درمانی را به شما پیشنهاد خواهد کرد. درمان عفونت قارچی واژن معمولا بر اساس شدت علائم صورت می گیرد.

درمان عفونت های قارچی خفیف
برای عفونت های خفیف قارچی، پزشک معمولا استفاده از پماد، قرص و کرم های خاص را به مدت ۱ تا ۳ روز تجویز می کند. برخی از این داروها تنها با نسخه‌ی پزشک قابل تهیه هستند و بقیه آن‌ها را می توان بدون نسخه‌ی پزشک نیز از داروخانه ها تهیه کرد. داروهای رایج عبارتند از:
- بوتوکونازول (Gynazole)
- کلوتریمازول (Lotrimin)
- میکونازول (Monistat)
- ترکونازول (Terazol)
- فلوکونازول (Diflucan)
زنان مبتلا به عفونت واژینال خفیف برای اطمینان از درمان کامل عفونت باید بعد از مصرف دارو نیز به پزشک مراجعه کنند.

درمان عفونتهای قارچی مقاوم
در صورت وجود علائم زیر، عفونت واژنی شما شدید و مقاوم به درمان محسوب می شود و به درمان های خاصی نیاز دارد:
- قرمزی، تورم و خارش شدید واژن که باعث زخم در بافت واژن شود.
- در طول یک سال، بیشتر از ۴ بار به عفونت واژن مبتلا شده باشید.
- عفونت ناشی از نوع خاصی از قارچ به غیر از کاندیدا آلبیکانس باشد.
- عفونت قارچی همراه با بارداری.
- ابتلا به دیابت کنترل نشده یا سیستم ایمنی ضعیف بر اثر مصرف دارو.
- نتیجه تست HIV شما مثبت باشد.

درمان های ممکن برای عفونت های قارچی شدید یا مقاوم به درمان عبارتند از
- استفاده از کرم، پماد، قرص و یا شیاف واژینال به مدت ۱۴ روز
- مصرف دو یا سه دوز فلوکونازول (Diflucan)
- تجویز بلند مدت فلوکونازول (Diflucan) به مدت شش هفته و هر هفته، یک عدد. یا استفاده طولانی مدت از داروهای ضد قارچ موضعی
- در صورتیکه با روشهای فوق، عفونت قارچی شما بهبود پیدا نکرد به احتمال زیاد مشکل از به هم خوردن فلور طبیعی واژن (نسبت باکتریهای خوب و بد) به دلیل مصرف بیش از حد آنتی بیوتیک باشد.
در این موارد استفاده از لیزرمونالیزا تاچ جهت بازسازی بافت طبیعی واژن بسیار کمک کننده بوده و جوانسازی واژن با لیزر اکیدا توصیه می شود.
نکته: اگر پس از درمان، مجددا بیماری عود کند، ممکن است به این دلیل باشد که همسرتان هم به عفونت قارچی مبتلاست. در این صورت حتما در رابطه جنسی از کاندوم استفاده کنید.

درمان عفونت قارچی واژن در دوران بارداری
عفونت های قارچی در دوران بارداری، شایع هستند. زنان باردار با علائم عفونت قارچی، باید به یک متخصص مراقبت های بهداشتی مراجعه کنند. پزشک، داروها و درمان هایی را تجویز خواهد کرد که در دوران بارداری بی خطر هستند.
مصرف داروهای ضد قارچی خوراکی در دوران بارداری توصیه نمی شود.

درمان عفونتهای قارچی مکرر
یک عفونت قارچی زمانی مکرر محسوب می شود که یک زن در طول سال، ۴ بار یا بیشتر به آن دچار شده باشد. عفونت قارچی مکرر ممکن است ناشی از یک بیماری زمینه ای مانند اختلال ایمنی بدن بوده و معمولا به درمان قوی تری نسبت به دارو نیاز داشته دارد.
روند درمانی این عفونتها می تواند شامل دوره های طولانی مصرف پمادهای موضعی، داروهای خوراکی یا ترکیبی از هر دو باشد. اما همانطورکه در بالا هم گفته شد بهترین روش درمانی برای این عفونتها، جوانسازی محیط و بافت واژن با استفاده از لیزر است.
با استفاده از لیزر، می توان بافت واژن را دوباره احیا کرد و تنها با دو الی سه جلسه، روند درمان را بسیار سرعت بخشید.

درمان خانگی عفونت قارچی واژن
اگر تمایلی به مصرف داروهای تجویزی ندارید، می توانید برای درمان عفونت های قارچی واژن از داروهای طبیعی استفاده کنید. اما مسلما این داروها به اندازه ی داروهای تجویزی، موثر و قابل اعتماد نیستند.
با ابن حال می توانند در عفونتهای خفیف بسیار کمک کننده باشند. در زیر، فهرستی از برخی از داروهای متداول طبیعی ارائه شده است:
- روغن نارگیل
- کرم عصاره ی درخت چای
- سیر
- ماست های پروبیوتیک

ماست پروبیوتیک
قبل از این که از کرم ها یا روغن ها را بر روی واژن خود استفاده کنید، اطمینان حاصل کنید که دست هایتان تمیزند.

آیا عفونت قارچی واژن واگیردار است؟
اکثر متخصصان اعتقاد دارند که عفونت قارچی از طریق رابطه جنسی منتقل نمی شود، اما موارد سوزش و خارش آلت تناسلی در مردان پس از تماس جنسی با یک زن مبتلا به عفونت قارچی گزارش شده است. بنابراین ممکن است یک زن آلوده باعث انتشار عفونت به شریک جنسی مردانه خود هم شود و به همین دلیل در این زوجها استفاده از کاندوم توصیه می شود.

علائم عفونت قارچی در مردان
علائم در مردان ممکن است شامل خارش، سوزش و درد در نوک آلت تناسلی باشد. احساس ناراحتی هنگام دفع ادرار نیز از علائم عفونت قارچی است.
علائم ظاهر شده ممکن است شبیه به سایر بیماری ها، از جمله برخی از عفونت های منتقل شونده از طریق رابطه جنسی (STDها) باشد، بنابراین برای تعیین علت علائم در مردان، ویزیت توسط پزشک و انجام آزمایش ضروری است.
درمان مردان، استفاده از داروهای ضد قارچ است. می توان از این داروها به صورت کرم موضعی یا قرص استفاده کرد.

پیشگیری از عفونت قارچی واژن
برای پیشگیری از ابتلا به عفونتهای قارچی نکات زیر را رعایت کنید
- رژیم غذایی متعادل از همه مواد غذایی
- خوردن ماست های پروبیوتیک
- پوشیدن الیاف طبیعی مانند پنبه، کتان یا ابریشم
- شستن لباس زیر با آب گرم
- تعویض مکرر محصولات بهداشتی زنانه

و همچنین از موارد زیر اجتناب کنید
- پوشیدن شلوارهای تنگ، جوراب شلواری، لباس تنگ یا ساق شلواری
- استفاده از دئودورانت یا تامپون ها یا پدهای معطر
- نشستن با لباس مرطوب، به خصوص لباس شنا
- نشستن در حوضچه های داغ یا جکوزی
- استفاده از دوش واژینال

نکته نهایی در مورد عفونتهای قارچی واژن
عفونتهای قارچی به دلیل عدم تعادل باکتریهای مفید و غیرمفید در محیط واژن ایجاد می شوند. به هم خوردن تعادل فلور واژن، عدم مصرف مواد غذایی سالم و عدم رعایت بهداشت لباس زیر و یا حساسیت بیش از حد، می تواند شما را به سمت در افتادن با عفونتهای مکرر و مقاوم به درمان پیش ببرد.
بهتر است در مراحل ابتدایی ابتلا به این عفونتها، به پزشک مراجعه کنید چرا که تعلل در درمان و مصرف خودسرانه آنتی بیوتیکها می تواند به باکتریهای غیرمفید و قارچها اجاز رشد و پیشرفت بیماری را دهد.