کمر درد و درد پشت در دوران بارداری

بارداری مرکز ثقل بدن را تغییر می‌دهد در نتیجه عضلات شکمی کشیده شده و شما به سختی می‌توانید تعادل خود را نگه دارید، همین مسئله باعث بروز درد در ناحیه پشت و کمر خواهد شد.

در خانم های باردار بزرگ شدن رحم باعث انحراف مهره های کمر و تغییر شکل ستون فقرات به سمت جلو شده و درد پشت و کمر ایجاد می کند. ۸۰ درصد زنان به هر حال در بارداری این درد را تجربه می کنند. این درد عموما در ماه آخر و پس از ورود جنین به داخل حفره لگن بیشتر محسوس می شود. برخی زنان نیز تا زمان زایمان این درد را تجربه نمی کنند.

دلایل کمر درد در خانم‌های باردار

کمر درد بارداری به طور خاص در ناحیه تلاقی لگن و ستون فقرات یعنی در مفاصل خارجی خاصره‌ای مشاهده می‌شود. شایع‌ترین علل کمر درد در اوایل دوران بارداری عبارتند از

۱. افزایش وزن

طی یک بارداری سالم مادر به تدریج افزایش وزن پیدا می‌کند و فشار ناشی از این افزایش وزن بر ستون فقرات بیشتر می‌شود. همچنین وزن ناشی از رشد جنین و بزرگ شدن رحم به عروق خونی و اعصاب لگن و پشت فشار وارد کرده و به کمر درد در اوایل دوران بارداری منجر خواهد شد.

۲. تغییر وضعیت بدن

بارداری مرکز ثقل بدن را تغییر می‌دهد. در نتیجه عضلات شکمی کشیده شده و شما به سختی می‌توانید تعادل خود را نگه دارید، همین مسئله باعث بروز درد در ناحیه پشت و کمر خواهد شد.

۳. جدا شدن عضلات

با بزرگ شدن رحم، عضلات موازی و راست شکم که از دنده‌ها شروع و به استخوان شرمگاهی متصل می‌گردد، از هم جدا می‌شوند. این جدایی عضلات نیز کمر درد را تشدید می‌کند.

۴. استرس

فشارهای روانی نیز باعث گرفتگی عضلات پشت می‌شود که با درد یا گرفتگی (اسپاسم) در ناحیه کمر همراه است.

۵. اضافه وزن

در بارداری دوم به بعد یا در صورتی که مادر اضافه وزن داشته باشد، احتمال بروز کمر درد بیشتر است. کار سنگین، سابقه‌ی کمر درد یا درد لگن و یا اصابت ضربه به لگن می‌تواند از عوامل بروز کمر درد در دوران بارداری باشد.

اگرچه کمر درد همواره با بارداری همراه است اما غیر قابل درمان نیست به شرط آن که بتوانیم به علت آن پی ببریم و راهی برای تسکین درد پیدا کنیم.

افتراق درد لگن و فشار لگن
افتراق درد و فشار در ناحیه لگن امری مهم است چرا که فشار بر لگن می تواند علامتی از شورع زایمان باشد. در فشار لگن ، احساسی شبیه انقباض و گرفتگی در ناحیه شکم و مقعد است (دردی شبیه به درد زمان قاعدگی) و عموما با درد کمر نیز همراه است. این درد با شروع باز شدن کانال زایمانی برای خروج جنین رخ می دهد. درد کمر در حاملگی دوم بیشتر از حاملگی اول خواهد بود . به عبارتی هر چه تعداد حاملگی ها بیشتر باشد ، درد کمر نیز بیشتر خواهد بود . در مقابل درد لگن به گونه ایست که دردی شدید به طوری که فکر میکنید رحم شما در حال از هم گسیختن است را احساس می کنید و عموما با سختی در راه رفتن همراه است.

گودی کمر در بارداری

چهار قوس طبیعی در ستون فقرات وجود دارد؛ قوس گردن و کمر گودی دارند و قوس پشت و ناحیه لگن حالت تحدب. عضلات ضعیف، چاقی، شل بودن تاندون‌ها و لیگامان‌ها و بارداری باعث افزایش قوس کمر می‌شود. از نظر فیزیکی، نقطه‌ای فرضی در بدن به نام مرکز ثقل وجود دارد که حدود آن جلوی مهره اول ساکروم است. اهمیت این نقطه در آن است که همیشه باید در محدوده تکیه‌گاه بدن، بین دو پا قرار گیرد، در غیر این صورت افتادن قطعی خواهد بود بنابراین سیستم تعادل خودکار بدن مرتب وضعیت این نقطه را به مغز گزارش می‌دهد و مکانیسم‌های جبرانی تلاش می‌کنند تا محل آن را در جای خود نگه دارند. افزایش وزن در ناحیه شکم و بارداری باعث تغییر محل مرکز ثقل بدن می‌شود و روی تاندون‌ها، عضلات، مفاصل و اعصاب ناحیه لگن و کمر فشار می‌آورد یا باعث کشیده‌شدن آنها می‌شود. این فشار اضافه در نهایت باعث بروز درد می‌شود. آرام و بدون تنش به پشت بخوابید، پاها کاملا کشیده باشد. در این حالت فاصله بین کمر و زمین باید یک انگشت باشد. فاصله بیش از این مقدار گودی بیش از حد کمر است. گودی بیش از حد کمر احتمال بروز کمردرد در بارداری را افزایش می‌دهد. کنترل قوس کمر با تقویت عضلات ناحیه ستون فقرات کمری می‌تواند احتمال بروز کمردردهای دوران بارداری را کاهش دهد.

کمر درد
همان طور که گفته شد درد کمر در اثر تغییر شکل ستون فقرات در دوران بارداری اتفاق می افتد. اما اگر درد ناگهانی و تیز در ناحیه کمر خود احساس می کنید که تا پشت پاهای شما کشیده می شود ممکن است در اثر فشار بر روی عصب سیاتیک باشد. البته قابل درمان و پیشگیری است.

چه کار کنیم؟
-در وضعیت های صحیح و مناسب بنشینید.
-اگر ناچارید به مدت طولانی در یک وضعیت قرار بگیرید ، حداقل هر یک ساعت بلند شوید و کمی حرکات کششی انجام دهید و یا کمی قدم بزنید.
-از بلند کردن اجسام سنگین خودداری کنید.
-روند وزن گیری خود را در طول بارداری تحت کنترل داشته باشید.
-به هنگام خواب از بالش مناسب استفاده کنید. بهتر است به پهلو بخوابید و یک بالش نیز بین پاهایتان قرار دهید.
-می توانید از کمپرس سردو گرم استفاده کنید.
-استراحت کافی
-پوشیدن کفش های راحت و پاشنه کوتاه
-استفاده از کمربند مخصوص حاملگی
-انجام حرکات ورزشی مناسب در دوران بارداری
-گرم نگه داشتن این قسمت
-خوابیدن روی تشک های طبی و یا سفت

آیا کمر درد بر تجربه زایمان من تاثیر می گذارد؟

- با درمان مناسب کمر درد مشکلی در هنگام زایمان ایجاد نمی کند. حتی اگر کمر درد جدی دارید، باید همچنان آنطور که می خواهید زایمان کنید. کمر درد یک دلیل غیر معمول برای انتخاب سزارین است. بهبود پس از عمل جراحی سزارین از زایمان طبیعی سخت تر است.

- اگر کمر درد شما به یک مشکل طولانی مدت مرتبط است، مانند انحنای ستون فقرات (اسکولیوز)، یا یک آسیب یا جراحی قبلی، برنامه ریزی های لازم را انجام دهید. از مامای خود بخواهید با یک متخصص بیهوشی صحبت کند. برخی از مشکلات کمردرد باعث می شود در طول زایمان استفاده از اپیدورال امن نباشد. بهتر است از قبل برنامه های کاهش درد طبیعی یا سایر انواع مسکن ها را استفاده کنید.