دستگاه لایت کیور ؛ نور آبی جادویی در دندانپزشکی

دستگاه لایت کیور دندانپزشکی؛ چوب جادوی دندانپزشک شما!

اگر بخواهم به صورت فنی اما ساده توضیح دهم که دستگاه لایت کیور چیست، دستگاه لایت کیور یک ابزار پیشرفته است که با تاباندن یک پرتو نور متمرکز، معمولاً در طیف آبی-بنفش (با طول موج حدود ۴۰۰ تا ۵۰۰ نانومتر)، باعث فعال‌سازی یک فرآیند شیمیایی به نام «پلیمریزاسیون» می‌شود.

انواع دستگاه لایت کیور: از هالوژن تا LED های نسل جدید

• لایت کیور هالوژن (Halogen): این‌ها نسل قدیمی‌تر هستند. منبع نور آن‌ها یک لامپ هالوژن است که نوری با طیف گسترده تولید می‌کند و سپس از فیلترها برای محدود کردن آن به طیف آبی استفاده می‌شود. این دستگاه‌ها معمولاً گرمای بیشتری تولید می‌کنند، عمر لامپ کوتاه‌تری دارند و به دلیل ماهیت لامپ، شدت نورشان به مرور زمان کاهش می‌یابد

• لایت کیور LED (Light Emitting Diode): این‌ها استاندارد طلایی امروز هستند. دستگاه لایت کیور LED از دیودهای نوری برای تولید پرتویی دقیقاً در طول موج مورد نیاز برای پلیمریزاسیون استفاده می‌کند. مزایای آن‌ها فوق‌العاده است: مصرف انرژی کمتر، تولید گرمای ناچیز، عمر بسیار طولانی (هزاران ساعت)، و شدت نور ثابت و قابل اعتماد. نسل‌های جدیدتر LED ها حتی دارای چندین دیود با طول موج‌های مختلف (Polywave) هستند تا بتوانند تمام انواع کامپوزیت‌ها با آغازگرهای نوری (Photoinitiators) متفاوت را به طور کامل کیور کنند.

کاربرد لایت کیور در دندانپزشکی؛ از ترمیم تا زیبایی

• ترمیم دندان با مواد همرنگ (کامپوزیت): این رایج‌ترین کاربرد است. دندانپزشک پس از برداشتن پوسیدگی، کامپوزیت را به صورت لایه‌های نازک روی دندان قرار می‌دهد. پس از فرم‌دهی هر لایه، با استفاده از دستگاه لایت کیور آن را سخت می‌کند. این تکنیک لایه‌لایه (Incremental Technique) به کاهش استرس انقباضی و افزایش کیفیت باندینگ کمک شایانی می‌کند.

• کامپوزیت ونیر و طراحی لبخند هالیوودی: بخش بزرگی از زیبایی و دوام ونیرهای کامپوزیتی مدیون پلیمریزاسیون دقیق توسط یک لایت کیور قدرتمند است. در این فرآیند، دندانپزشک با ظرافت، لایه‌هایی از کامپوزیت‌های زیبایی با رنگ‌ها و شفافیت‌های مختلف را روی سطح دندان قرار می‌دهد و هر لایه را با نور کیور می‌کند تا لبخندی درخشان و بی‌نقص خلق شود.

• چسباندن براکت‌های ارتودنسی: بله، حتی در درمان‌های ارتودنسی نیز این نور آبی نقش کلیدی دارد. چسب مخصوصی که براکت را به دندان متصل می‌کند، از نوع رزین‌های نوری (Light-Cured Resins) است. متخصص ارتودنسی پس از قرار دادن براکت در موقعیت دقیق، با تاباندن نور لایت کیور، چسب را در چند ثانیه محکم می‌کند.

مشخصات فنی در انتخاب یک لایت کیور حرفه‌ای

• شدت نور (Light Intensity): این پارامتر که با واحد میلی‌وات بر سانتی‌متر مربع (mW/cm²) اندازه‌گیری می‌شود، نشان‌دهنده قدرت خروجی دستگاه است. یک لایت کیور استاندارد باید شدتی بالاتر از 1000 mW/cm² داشته باشد تا از کیورینگ کامل در عمق اطمینان حاصل شود.

• طول موج (Wavelength): اکثر کامپوزیت‌ها از آغازگر نوری کافورکینون (CQ) استفاده می‌کنند که در طیف 450-470 نانومتر فعال می‌شود. اما کامپوزیت‌های جدیدتر ممکن است از آغازگرهای دیگری مانند Lucirin TPO استفاده کنند که به طول موج‌های پایین‌تر (حدود 400 نانومتر) نیاز دارند.

• یکنواختی پرتو (Beam Collimation): یک پرتو متمرکز و یکنواخت تضمین می‌کند که تمام سطح ترمیم، حتی در فواصل دورتر، نور کافی دریافت کند. دستگاه‌های با کیفیت پایین، پرتوی واگرا دارند که با افزایش فاصله، شدت آن به شدت افت می‌کند و منجر به کیورینگ ناقص می‌شود.

آیا نور آبی لایت کیور برای چشم و بدن ضرر دارد؟

این یکی از سوالات مهمی است که هم بیماران و هم تیم دندانپزشکی باید پاسخ آن را بدانند و رعایت نکات ایمنی آن، بخشی از اصول حرفه‌ای کار است.

چرا دندانپزشک و دستیار از عینک نارنجی استفاده می‌کنند؟

نور آبی ساطع شده از دستگاه لایت کیور بسیار پرانرژی است. نگاه مستقیم و مکرر به این نور، حتی برای چند ثانیه، می‌تواند به سلول‌های حساس شبکیه چشم آسیب دائمی وارد کند و در طولانی‌مدت خطر بیماری‌هایی مانند دژنراسیون ماکولا را افزایش دهد. عینک‌ها یا شیلدهای محافظ نارنجی‌رنگ، به طور خاص طراحی شده‌اند تا این طیف نوری مضر را فیلتر کرده و از چشمان تیم درمانی محافظت کنند.

آیا برای بیمار خطری وجود دارد؟

قاطعانه پاسخ می‌دهم: خیر. به چند دلیل این تکنولوژی برای بیمار کاملاً ایمن است:

1. زمان تابش بسیار کوتاه است: نور لایت کیور در هر نوبت تنها برای چند ثانیه (معمولاً ۱۰ تا ۴۰ ثانیه) تابانده می‌شود.

2. نور کاملاً متمرکز است: این نور فقط روی دندان مورد نظر متمرکز می‌شود و با بافت‌های اطراف مانند لثه یا زبان تماسی ندارد.

3. فاصله از چشم: فاصله دهان تا چشم بیمار به اندازه‌ای است که شدت نور رسیده به چشم ناچیز است.

چرا دندانپزشک شما باید از بهترین دستگاه لایت کیور استفاده کند؟

کیفیت دستگاه لایت کیور مستقیماً بر دوام، استحکام، رنگ و در نهایت طول عمر ترمیم شما (مانند یک ونیر کامپوزیتی گران‌قیمت) تأثیر می‌گذارد. یک دستگاه ضعیف یا کالیبره نشده، ممکن است نتواند کامپوزیت را در لایه‌های زیرین به طور کامل سخت کند (Under-curing).

• کاهش استحکام و افزایش احتمال شکستگی ترمیم.

• افزایش حساسیت دندان پس از درمان.

• تغییر رنگ زودهنگام ترمیم.

• جدا شدن ترمیم از دندان و ایجاد پوسیدگی ثانویه.

دندانپزشکان حرفه‌ای و مسئولیت‌پذیر همیشه برای اطمینان از نتیجه درمان، از انواع انواع دستگاه‌های لایت کیور حرفه‌ای با کیفیت و معتبر استفاده می‌کنند تا لبخندی زیبا و ماندگار به بیماران خود هدیه دهند. سرمایه‌گذاری روی یک لایت کیور خوب، سرمایه‌گذاری روی سلامت و رضایت بیمار است.

نکات کلیدی برای دندانپزشکان: انتخاب و نگهداری دستگاه لایت کیور

1. به دنبال دستگاهی با شدت نور حداقل 1000mw/Cm باشید. اما مهم‌تر از عدد، ثبات این شدت در طول زمان و یکنواختی آن در سراسر پرتو خروجی است.

2. دستگاه لایت کیور شما به مرور زمان دچار افت عملکرد می‌شود. داشتن یک رادیومتر در مطب و تست هفتگی خروجی دستگاه، یک ضرورت است، نه یک انتخاب.

3. نوک دستگاه را تا حد امکان نزدیک و به صورت عمود بر سطح ماده ترمیمی نگه دارید. هر میلی‌متر فاصله اضافی، از شدت نور مؤثر می‌کاهد.

سوالات متداول در مورد نور آبی دندانپزشکی (FAQ)

تفاوت لایت کیور با دستگاه سفید کردن دندان (بلیچینگ) چیست؟

این دو دستگاه و فرآیند کاملاً متفاوت هستند. لایت کیور با استفاده از نور، یک ماده ترمیمی (مثل کامپوزیت) را سخت و پلیمریزه می‌کند. اما دستگاه بلیچینگ، با استفاده از یک ژل شیمیایی (معمولاً پراکسید هیدروژن) و گاهی با تابش نور یا لیزر برای فعال‌سازی سریع‌تر ژل، رنگدانه‌های روی سطح و داخل ساختار دندان را اکسید کرده و از بین می‌برد تا دندان‌ها سفیدتر شوند.

مدت زمان استفاده از لایت کیور چقدر است؟

بسته به قدرت دستگاه، نوع و رنگ کامپوزیت، و ضخامت لایه، زمان کیورینگ برای هر لایه از مواد، تنها بین ۱۰ تا ۴۰ ثانیه است. دندانپزشک شما بهترین زمان را بر اساس پروتکل‌های علمی و مشخصات دستگاه لایت کیور خود تنظیم می‌کند.

بهترین وبسایت خرید تجهیزات دندانپزشکی و لایت کیور چیست؟

یکی از  بهترین فروشندگان و وبسایت فروش تجهیزات دندانپزشکی در ایران، دندال، دندانت و پارتاک دنتال است که میتوانید نسبت به خرید از آن اقدام کنید.

منبع: jada.ada.org ژورنال انجمن دندانپزشکی آمریکا (JADA - The Journal of the American Dental Association)