مراقبت های مادر بعد از زایمان، اهمیت تغذیه

مراقبتهای پس از زایمان

ساعات اول پس از زایمان (۶ ساعت اول) مهمترین و خطرناکترین زمان برای مادر می باشد. در این مراقبتها کنترل میزان خونریزی و علائم حیاتی مادر (فشار خون، دمای بدن، نبض و تنفس) اهمیت زیادی دارد. ارائه این مراقبتها برعهده پزشک یا ماما می باشد. سایر مراقبتهای ضروری برای مادر عبارتند از:

تغذیه:

رژیم غذایی مادران شیرده بعد از زایمان در مقایسه با غذای زنان باردار نیاز به کالری و پروتئین بیشتری دارد. زیرا باید پروتئین، کلسیم و سایر موادی که مادر دراثر شیردهی از دست میدهد تامین شود. ضمناً برای جلوگیری از کم خونی و کمبود ویتامینها مصرف روزانه یک قرص آهن و یک قرص مولتی ویتامین تا سه ماه پس از زایمان برای مادر تجویز می شود. این تفاوت تغذیه از نظر کمیت چندان تفاوتی ندارد بلکه تأمین کیفیت تغذیه مورد توجه است.مادران بهتر است در زمان شیردهی از مصرف غذاهای نفاخ و حساسیت زا مثل گوجه فرنگی، پیاز، کلم، شکلات و ادویه زیاد خودداری نمایند.

مراقبت ازنوک پستان:

بعداز زایمان تغذیه نوزاد با شیرمادر بسیار اهمیت دارد. زیرا شیرمادر علاوه بر مزایایی که دارد، احتیاجات تغذیه ای نوزاد را در ۴ تا ۶ ماه اول زندگی برطرف میکند. برای تغذیه نوزاد با شیرمادر لازم است مراقبت مناسب از پستان مادر به عمل آید بدین منظور خانم شیرده باید نوک پستان را کاملاً تمیز نگه دارد. البته شستن نوک پستان در هر بار تغذیه نوزاد و همچنین استفاده از صابون توصیه نمی شود، فقط کافی است خانمهای شیرده پستان های خود را یکبار در روز شسته و اجازه دهند تا در معرض هوا خشک شود. در بعضی از مادران شیرده به دلیل وضعیت نادرست شیردهی و در حالتی که شیرخوار به قدر کافی از هاله پستان را در دهان قرارنداده و فقط نوک پستان را می مکد، نوک پستان زخم میشود. مادر میتواند برای کمک به بهبود زخم یا شقاق نوک پستان، بعد از تغذیه نوزاد یک قطره از شیرخود را روی نوک و هاله پستان قراردهد.در مواقع زخم یا شقاق نوک پستان بهتر است مادر به شیردهی ادامه داده و درصورت نیاز به پزشک یا ماما مراجعه نماید. استفاده از صابون، کرمها و محلولهای دارویی و شستشوی زیاد پستان توصیه نمی شود زیرا احتمال آسیب را بیشتر میکند. در روزهای اول بعد از زایمان که شیر در پستانها ترشح میشود پستانها پرشیر، بزرگ، سفت و احتمالاً دردناک میشوند. در این حالت نوزاد نمی تواند نوک پستان و هاله آن را در دهان خود قرار داده و به اندازه کافی شیر بخورد و درنتیجه پستانها کاملاً تخلیه نمی شود. درچنین مواردی تخلیه شیر از پستان باعث نرم شدن آن می شود. بهترین اقدام مکیدن قوی شیرخوار است بدین منظور مادر باید ابتدا با یک حوله تمیز و گرم پستان خود را کمپرس کند یا دوش آبگرم بگیرد و پس از ماساژ ملایم پستان، نوزاد خود را تغذیه نماید. اگر نوزاد قادر به مکیدن نباشد مادر میتواند شیرخود را دوشیده و با فنجان و قاشق به شیرخوار بخوراند.

گاهی با ورود میکروب به مجاری شیر، پستان دچار عفونت میشود. دراین گونه موارد قسمتی از پستان فوق العاده دردناک، متورم و قرمز میشود که آن را ماستیت گویند. این حالت درمراحل پیشرفته منجر به آبسه پستان میشود. در ماستیت نیز مهمترین مساله تخلیه شیر از پستان است برای اینکه مادر کمتر احساس درد کند، بهتر است شیردهی را از پستان سالم شروع نماید. اگر مادر مایل به شیردهی از پستان مبتلا نیست، توصیه میشود شیر را دوشیده و با شیشه شیر به نوزاد بدهد.