قانون کار مرخصی زایمان، شرایط موجود در ایران

فرد باردار با توجه به این موضوع که مدت مرخصی زایمان بخشی از سابقه کار او است در نتیجه از مواردی همچون «عیدی» و «پاداش» نیز برخوردار خواهد بود.

براساس اصلاحیه قانون «تنظیم جمعیت خانواده» که در خرداد ماه سال 1392 در مجلس شورای اسلامی تصویب شد، مرخصی زایمان برای زنان باردار شاغل از شش ماه به نه ماه افزایش یافت اما آنچه در حال حاضر در شرکت‌های خصوصی و حتی نهادهای دولتی دیده می‌شود یک مرخصی شش ماهه است.مرخصی که خانم باردار می‌تواند با موافقت کارفرما در ماه آخر بارداری از آن استفاده کند.

در قوانین آمده است که مرخصی زایمان بخشی از سابقه کار خانم به حساب می‌آید و استفاده از آن، سایر مرخصی‌هایی را که مطابق قانون، یک فرد شاغل می‌تواند از آنها استفاده کند تحت تاثیر قرار نمی‌دهد

تامین اجتماعی با توجه به این موضوع که تعداد بالایی از شاغلین دولتی و غیر دولتی را تحت پوشش خود دارد، قوانین آن از اهمیت بالایی برخوردار است.

به موجب ماده ۶۷ قانون سازمان تامین اجتماعی بیمه شده زن یا همسر بیمه شده مرد در صورتی که ظرف یکسال قبل از زایمان سابقه پرداخت حق بیمه شصت روز را داشته باشد می‌تواند به شرط عدم اشتغال به کار از کمک بارداری استفاده کند.

در ماده ۶۸ قانون تامین اجتماعی نیز آمده است، بیمه شدن زن یا همسر بیمه شده مرد در صورتی که در طول مدت یک سال قبل از وضع حمل حق بیمه شصت روز را پرداخته باشد از کمک‌ها و معاینه‌های طبی و معالجات قبل از زایمان و حین زایمان و بعد از وضع حمل استفاده خواهد کرد.

سازمان تامین اجتماعی بنابه درخواست بیمه شده می‌تواند به جای کمک‌های مذکور مبلغی وجه نقد به بیمه شده پرداخت نماید مبلغ مزبور در آیین‌نامه‌هایی که از طرف هیئت مدیره سازمان تهیه و به تصویب شورای عالی سازمان می‌رسد تعیین خواهد شد.

در فاصله سال ۱۳۷۴ تاکنون مرخصی زایمان زنان بیمه شده شیرده به ۴ ماه (۱۲۰ روز) افزایش یافته و در تمام این مدت مستحق دریافت کمک بارداری هستند.

حتی قانون برای دوران شیردهی مادران شاغل نیز تدابیری اندیشیده که براین اساس «مادرانی که به کودک شیر می‌دهند، می‌توانند روزانه از یک ساعت مرخصی برای شیر دادن فرزندان خود استفاده کنند.»

همچنین «مادرانی که نوزادان آن‌ها در مهدکودک یا محلی نزدیک به محل کار هستند و امکان رفت و آمد برای آن‌ها مقدور است، می‌توانند بر حسب نیاز، این مرخصی یک ‌ساعته را سه نوبت در روز استفاده کنند، البته درصورتی‌که مجموع مرخصی استفاده‌شده در هر روز بیشتر از یک ساعت نشود.»

زنان باردار بیمه‌شده باید توجه کنند که در صورت استفاده نکردن از این مرخصی امکان جمع شدن یا دریافت هزینه آن را نخواهند داشت.

بنابراین بهتر است از این فرصت برای شیر دادن به نوزاد شیرخوار خود استفاده کنید.

مقایسه سیاست های تشویقی بارداری در ادرات ایران و جهان

در کشورهای مختلف دنیا برنامه های متنوع ای برای تشویق به بچه دار شدن وجود دارد که حتی شامل زنان خانه دار نیز می شود.

حال اینکه در ایران مرخصی زایمان تنها ۹ ماه است که فقط برای کارکنان استخدام رسمی ممکن بوده و در مواردی قراردادی.

همچنین در کشورمان به مردانی که پدر شده اند ۳ روز مرخصی داده می شود!(طبق قانون استخدام کشوری دوهفته)

گفتنی است تشویق ادارات به مادران و پدران برای گذاشتن فرزند در مهد کودک ها نیز مورد انتقاد بسیاری از شاغلین قرار دارد.

یکی دیگر از موضوعات نیز مربوط به فرزند ۴ ام به بعد است که از حق بیمه محروم می شود.

در کشور آلمان مرخصی زایمان به مدت ۱۴ ماه است و همچنین نسبت به بازگشت آن ها به شغل تضمینی وجود دارد. حال اینکه در ایران بسیاری از خانواده ها از ترس از دست دادن شغل خود به سمت مادر و پدر شدن نمی روند.

در کشور انگلستان نیز برای مادران تا ۳ سال مرخصی با حقوق لحاظ می شود.

در کره جنوبی جایزه ای ۳ هزار دلاری(معادل بیش از ۱۱ میلیون) برای تولد هر فرزند در نظر گرفته شده است.

در کشور روسیه هرچند در گذشته کمی قوانین جهان سومی به نظر می رسید اما در سال های اخیر برای تولد هر فرزند ۱۵ هزار دلار به فرزند پرداخت می‌شود.

در ژاپن که کشوری پیر است و مانند کشورمان آن ها نیز به دنبال افزایش جمعیت جوان هستند، حقوق ماهیانه ۱۳ هزار ین به هر فرزند تا ۱۵ سالگی اهدا می شود.

کشور فرانسه نیز در زمینه تشویق خانواده ها به فرزند آوری قوانینی دارد که می توان به کاهش مالیات، استخدام یک خدمتکار و پرداخت هزینه های کمک درسی و حتی ارائه خدماتی چون سبد کالا اشاره کرد.

حال آنکه در ایران بسیاری از خانواده ها به این دلیل که قوانین مربوط به مرخصی زایمان گویا و لازم الجرا نیست و رعایت نمی‌شود و امنیت شغلی نیز به گونه ای زیر سوال رفته است، از فکر فرزندآوری می‌گذرند.