تسکین درد زایمان، همسرانمان باید بدانند

برخی پزشکان بر این باورند که آنچه موجب بالا رفتن آمار سزارین در ایران شده همین ترس از درد زایمان است.

سامانه اطلاع رسانی پزشکی کشور: بسیاری از ما تا دردی به سراغمان می آید مسکن می خوریم چون درد ناخوشایند است. هیچکدام از ما از رفتن به دندانپزشکی یا ترزیق آمپول استقبال نمی کنیم.

چون می دانیم یا شنیده ایم که به احتمال زیاد توام با درد است. برخی پزشکان بر این باورند که آنچه موجب بالا رفتن آمار سزارین در ایران شده همین ترس از درد زایمان است.

ابوطالب صارم، رییس بیمارستان صارم تهران، می گوید بسیاری از پزشکان در ایران نتوانسته اند حتی با پیشنهاد زایمان طبیعی بدون درد که با استفاده از گازها و تزریقات نخاعی بی حس کننده انجام می شود زنان را ترغیب به زایمان طبیعی کنند. وی معتقد است دلهره و ترس از درد زایمان باعث شده آمار سزارین افزایش چشمگیر داشته باشد.

آیا محیط زندگی و فرهنگ جامعه ای که در آن زندگی می کنیم در برخورد ما با ترس تاثیر دارد؟ مثلا زنان شهرنشین ترس بیشتری از زنان روستایی در ارتباط با زایمان دارند؟

ـ این سوال و سوالات دیگری را با دکتر احمد جلیلی، رییس انجمن روانشناسان ایران، مطرح کردیم.

مطالعه ای در مورد نحوه واکنش زنان به زایمان در مناطق روستایی یا جوامعی که به سبک و سیاق دروان پیش از عصر مدرنیته زندگی می کنند، انجام نگرفته که بدانیم میزان ترس آنها کمتر از زنان امروزی یا شهرنشین است یا نه اما تصور نمی کنم که تفاوتی داشته باشد.

قاعدتا هر چیزی که ایجاد درد بکند و خبرش به دیگران برسد باید واکنشی در شنونده ایجاد کند. در روستاها هم زنان از دیگران درباره درد زایمان و خطرات احتمالی آن می شنوند و نگران می شوند."

اگر ترس از درد همگانی است چرا مثلا در کشوری مانند بریتانیا آمار سزارین بالا نیست؟

ـ در ایران سزارین برای کسانی که رفاه مالی لازم را دارند به راحتی در دسترس زنان قرار دارد و حتی در برخی موارد به دلایل مختلف ترغیب هم شده است.

اگر هزینه سزارین را در نظر بگیریم آمار این نوع زایمان در میان خانوارهای ایرانی در کل جمعیت ایران نمی تواند بالا باشد. البته این موضوعی است که کارشناسان بهداشتی باید در باره آن اظهار نظر کنند.

شاید اگر بیمه درمانی ملی در بریتانیا هم این نوع زایمان را به راحتی و به خواسته خود زن در اختیار او می گذاشت، آمار سزارین در آن کشور هم بالا می رفت.

آیا می توانیم ترس از درد را طبقه بندی کنیم؟ آیا ترس از برخی دردها موجه تر از بقیه است؟

ـ درد، درد است. در موضوع ریاضی نیست که بتوان مقیاسی برا آن در نظر گرفت یا آن را اندازه گرفت و گفت کدام مطلقا شدیدتر یا خفیف تر است. واکنش افراد به یک جراحت متفاوت است و هر کس شدت و ضعف متفاوتی از درد را احساس می کند.

در گذشته سزارین برای بسیاری از خانواده های ایرانی مایه خجالت بود و شاید نشانه بیماری به حساب می آمد. این طرز فکر مدتی است تغییر کرده اما باز هم می بینیم که کسانی غیر از خود مادر می خواهند در مورد روش زایمان تصمیم گیری کنند. حق انتخاب با کیست؟

ـ در فرهنگ ایرانی همواره تحمل درد زایمان نوعی ویژگی برتر برای زنان در مقایسه با مردان تلقی شده است. امروزه نیز معمولا مادران با هر انتخابی در مورد زایمان از حمایت خانواده خود برخورددار هستند.

اما اگر تحقیقات پزشکی و آمار نشان بدهد که زایمان سزارین مضراتی دارد که زایمان طبیعی ندارد یا زایمان طبیعی فوائدی دارد که زایمان سزارین ندارد آن وقت این موضوع به فرهنگ تبدیل می شود و نگاه جامعه به آن تغییر می کند.

از نظر پزشکی آنجایی که سزارین کاربرد دارد مشخص شده است. اما اگر موضوع انتخاب و حق انتخاب باشد باید به فرد گفته بشود که انتخابش چه پیامدهایی دارد. انتخاب کردن در ارتباط با زایمان لازمه اش اطلاع کافی است.

یکی از موضوع هایی که به آن توجه نمی شود مشاوره های روانی برای آماده سازی زنان قبل از زایمان است. اغلب زنان و دختران تصور وحشتناکی از زایمان دارند چون از بقیه شنیده اند که درد آن غیرقابل تحمل است. اما اگر مشاوری در این باره با آنها صحبت کند و روش های مختلف زایمان مثل زایمان بدون درد را توضیح بدهند آنها درک بهتری از زایمان خواهند داشت و بهتر با آن برخورد می کنند.

آیا به عنوان روانشناس با حضور شوهران در اتاق زایمان در هر شرایطی موافقید؟

ـ شوهرانی که قرار است در اتاق زایمان باشند باید آمادگی ذهنی داشته باشند تا وجودشان در اتاق زایمان کمک باشد. اگر شوهری بی حال بشود و غش کند خود باعث دردسر بیشتر است. اما شوهرانی که می توانند در زایمان شرکت کنند کمک بزرگی به زن و زایمان هستند.