افسردگی بعد از زایمان، از نوع مردانه!

سلامت نیوز: در زندگی زن و شوهرها گاه موقعیت‌هایی ایجاد می‌شود که می‌تواند تعادلی را که پس از سال‌ها به دست آمده، برهم زده و زندگی را به سوی عدم تقارن سوق دهد؛ تولد فرزند یکی از این تغییرات است. به دنیا آمدن کودک اگرچه واقعیت خوشایند و اتفاقی میمون است ولی گاه به حدی زندگی زوج‌ها را تحت‌الشعاع خود قرار می‌دهد که شور و شعف پدر و مادر شدن جای خود را با عواطف و احساسات دیگری عوض می‌کند تا آنجا که فرزند را رقیب خود تلقی کرده و واکنش‌های متفاوتی از خود بروز می‌دهند و واکنش‌های منفی‌ای که طرفین نسبت به هم بروز می‌دهند سرمنشأ مشاجره‌ها و دعواهای خانگی می‌شود.

افسردگی طبیعی است

با تولد فرزند اول یک تغییر بزرگ در زندگی زن و شوهر به وجود می‌آید و بیشترین بار آن بر دوش‌ مادر است؛ البته این به صورتی نیست که پدر مصون بماند. در این شرایط پدر و مادر معمولا تجربه و آگاهی ندارند. تجربه‌های ساده نظیر شیر دادن به فرزند یا مواجهه با زردی گرفتن نوزاد را ندارند در نتیجه یک موجود جدید با صدها مساله به دنیا می‌آید و نیاز به مراقبت 24 ساعته دارد، در نتیجه کل زندگی تحت‌الشعاع قرار می‌گیرد. یک‌سری مشکلات روحی جدا از این مسایل پس از زایمان برای خانم به وجود می‌آید و آن هم افسردگی پس از زایمان است. در جهان فعلی ما که خانم‌ها معمولا اجتماعی‌تر هستند، هم‌ کارهای خارج از منزل را برعهده دارند و هم فعالیت اجتماعی می‌کنند، اغلب این افسردگی شدیدتر است به دلیل اینکه خانمی که قبل از تولد فرزند، فعالیت اجتماعی خارج از منزل داشته یکباره با تولد فرزند خانه‌نشین می‌شود و فعالیت‌‌های قبلی خود را از دست می‌دهد. برخی موارد افسردگی هم وابسته به شرایط هورمونی و به هم‌خوردگی هورمون‌های خانم است. برخی مواقع خانم‌هایی که خانه‌دار بوده‌اند هم با به‌دنیا آوردن فرزند افسرده می‌شوند. در اینجا مسوولیت آقایان بیشتر می‌شود. در این دوران آقایان باید برای خانم‌ها بیشتر وقت بگذارند تا خانم هم بتواند از نظر روانی آرام شود.

فرزند بخاری نیست

اگر زن و شوهری رابطه متزلزل داشته باشند و فاکتورهای اصلی رابطه خوب زناشویی را نداشته باشند، تولد فرزند به آنها کمکی نخواهد کرد و اگر شرایط عاطفی مناسبی داشته باشند رابطه بین آنها مستحکم‌تر می‌شود. چیزی که مهم است خود رابطه است که باید از ابتدا خوب و انتخاب همسر از همان ابتدا به خوبی صورت گرفته باشد و درک متقابل بین هر دو باشد، علایق مشترکی داشته باشند و هرکس ساز خود را نزند؛ در واقع هماهنگی زن و شوهر بالا باشد. برخی می‌گویند که بچه باعث استحکام زندگی می‌شود. شاید تا مدتی این قضیه رخ دهد ولی به مرور زمان وضع به شکل قبلی برمی‌گردد. در خیلی موارد زن‌ها با وجود داشتن مشکل، به خاطر فرزندشان از طلاق خودداری می‌کنند ولی این مساله در درازمدت باعث طلاق عاطفی می‌شود. در قدیم هم که رابطه زن و شوهرها ادامه پیدا می‌کرد شاهد طلاق‌های پنهان بودیم و زندگی فقط به خاطر فرزندان ادامه پیدا می‌کرد و شاهد یک رابطه سرد در خانه بودیم و فرزندان این افراد هم در چنین شرایطی رشد می‌کردند و در آینده زندگی زناشویی موفقی را تجربه نمی‌کردند، زیرا الگویی برای یک زندگی خوب نداشتند. آنها هم همان سردی را ادامه می‌دادند و یکی از طرفین زن، شوهر یا هر دو به انواع و اقسام بیماری‌های سایکوسوماتیک (روان‌تنی) دچار می‌شدند. بسیاری از سرطان‌ها و ناراحتی‌های معده و فشار خون‌های بالا منشأ روانی دارند که در اثر عدم رضایت، تنش و ناراحتی به وجود آمده و این در حالی است که زن و شوهر به خاطر فرزند در رابطه باقی می‌مانند ولی انواع بیماری‌های روحی و جسمی را تحمل می‌کنند.

عدم درک و مشاجره

پس از تولد نوزاد اغلب زوج‌هایی که تا قبل از آن کمتر مشاجره داشته‌اند، مشاجره‌های بیشتری را تجربه می‌کنند و این قضیه تا حدودی به توقع خانم برمی‌گردد که در این موقعیت انتظار توجه و درک بیشتری از جانب همسر و دیگران دارد. اگر همسر این توقع را برآورده نکند باعث بروز مشاجره می‌شود. یک‌سری از مشاجره‌ها به توقع مرد برمی‌گردد. شاید خانم مانند قبل نتواند غذا را به موقع آماده کند یا اینکه نظم خانه به‌هم خورده باشد، در این شرایط آقایانی که وسواسی‌تر و پرتوقع‌تر هستند و معتقدند کارهای منزل برعهده خانم است، شروع به شکایت و مشاجره می‌کنند. گاهی واکنش‌ها و دخالت‌های خانواده‌های طرفین در مورد بچه باعث مشاجره می‌شود، به طور مثال خانواده آقا به عروس در مورد نگهداری از بچه امر و نهی می‌کنند و خانم هم واکنش مناسب را نشان نمی‌دهد و نمی‌تواند با موضوع روبه‌رو شود و حساس‌تر هم می‌شود، پس شروع به مشاجره با آقا می‌کند.

سن مشخصی ندارد

زمان مناسب برای تولد یک فرزند برمی‌گردد به آمادگی دختر و پسری که ازدواج کرده‌اند برای مادر و پدر شدن. سن مشخصی برای این آمادگی در نظر گرفته نمی‌شود؛ برای یک فرد در ۲۰ و ۳۰ سالگی است و برای فرد دیگر حتی تا ۴۰ سالگی این آمادگی وجود ندارد. تا وقتی زن و شوهر، خود بچه هستند، قسمت‌های کودک وجود آنها قوی است، رفتارهای بالغ از خود بروز نمی‌دهند و مهم‌تر از همه تا زمانی که آمادگی پرورش دادن را ندارند، بهتر است بچه‌دار نشوند. آمادگی پرورش دادن هم قابل امتحان است به طور مثال اگر یک زوج حتی یک گلدان را هم نمی‌توانند پرورش بدهند -یعنی با همین تست ساده- می‌توان فهمید آمادگی قبول مسوولیت یک موجود زنده را ندارند. تنها موضوع این نیست که بتوانند نیازهای مادی را برآورده کنند، موضوع این است که بتوانند موجود زنده را بالنده کنند. به لحاظ روحی هم برای فردی که به تازگی مادر یا پدر خود را از دست داده، بهتر است بچه‌دار نشود. در واقع شرایط عاطفی و روانی فرد باید نرمال باشد. اگر کسی دچار تنش و افسردگی است ابدا نباید بچه‌دار شود. روان‌شناسان توصیه می‌کنند تا دو سال پس از ازدواج افراد اقدام به بچه‌دار شدن نکنند. معمولا تا دو سال نقاب‌ها کنار می‌رود و درک متقابل و شناخت، کامل می‌شود.

در حقیقت آمار مشخصی درباره میزان شکست روحی خانم‌ها و آقایان نداریم ولی مقالاتی که نگاشته شده حکایت از مواردی از افسردگی آقایان هم پس از تولد اولین فرزند دارد. این امر هم به این دلیل است که همسر این آقا که تا قبل تمام توجه و عشق خود را نثار او می‌کرده یکباره تمام وقت و عشق خود را نثار موجودی تازه‌وارد می‌کند و ضمن اینکه اغلب اوقات خسته‌ است، آقا از نظر عاطفی لطمه می‌خورد ولی بهتر است بگوییم هر دو لطمه می‌خورند ولی لطمه خانم‌ها بیشتر است.

شکل ارتباط

بعد از زایمان هورمون‌های مادرانه در خانم ترشح می‌شود و خود این هورمون‌ها زن را تحت تاثیر قرار می‌دهد و برخی مواقع افسردگی موجب کاهش میل به فعالیت جنسی می‌شود. خستگی زیاد مانعی برای این فعالیت است. خود فرزند باعث می‌شود روابط زن و شوهر سرد شود. هر یک به بچه توجه بیشتری می‌کنند و رابطه کمرنگ می‌شود. برای خانم‌ها پیش‌نیاز روابط جنسی روابط عاطفی است و اگر عاطفه لازم را از جانب شوهر دریافت نکنند، ممکن است سردتر هم بشوند.

آقایان همسر‌تان را دریابید

وظیفه آقایان پس از تولد فرزند نسبت به همسر از اهمیت زیادی برخوردار است. من از جانب یکی از مراجعان خودم که آقایی بود، مطرح می‌کنم که می‌گفت من تمام توجه خود را در زندگی به همسرم معطوف می‌کنم چون اگر همسر من آرام باشد بچه‌های من را خوب تربیت می‌کند، یعنی غیر از اینکه خود خانم احساس می‌کند یک سرپناه بزرگی دارد که نیازهای او را ارضا می‌کند به دلیل اینکه کمبود و خلأ ندارد، بهتر می‌تواند به فرزندان محبت و توجه نشان داده و تربیت صحیح‌تری ارایه بدهدَ در نهایت نفع این مساله به خود آقا برمی‌گردد.

محبت، محبت و باز هم محبت

معمولا در مواردی که رابطه از بین رفته، محبت کردن همه‌چیز را حل می‌کند؛ البته در صورت حاد بودن مشکل باید از مشاور و روان‌شناس کمک گرفت و نقش بهبود رابطه بیشتر برعهده آقاست و خانم ممکن است پس از تولد فرزند پرخاشگر هم بشود و رفتار او نامتعادل باشد. آقایان باید در این مرحله پخته عمل کنند و قهر و دلخوری نداشته باشند. در کل دو طرف باید پیشگیری کنند و تا زمانی که کودک شیر می‌خورد آقا باید حتی اگر تقصیر از جانب خانم است با محبت و حمایت مشکل را حل کند. معمولا خانم‌ها حمایت و توجه نیاز دارند و در این زمان آرام خواهند بود.

افسردگی، اضطراب و اختلال خواب

افسردگی یکی از اختلال‌هایی است که هم در آقا و هم در خانم پس از تولد فرزند شایع است. اضطراب اغلب در خانم به‌وجود می‌آید؛ اینکه گمان می‌کند نمی‌تواند به کارهای خود برسد. به طور مثال خانمی که قبلا خیلی با نظم بوده با تولد فرزند نمی‌تواند شرایط قبلی را حفظ کند و ممکن است اضطراب بگیرد و گاهی دچار وسواس شود و برای حفظ سیستم قبلی کارهای وسواسی از خود نشان بدهد. اختلال خواب و اختلال‌های مربوط به جسم قطعا برای خانم پیش می‌آید، مانند تغییرات هورمونی و کاهش میل جنسی. عده‌ای دچار حالات پرخاشگری می‌شوند. برخی مواقع اختلال وابستگی پیش می‌آید و دیده می‌شود خانم هر روز بچه را به منزل مادر خود می‌برد و کمک می‌گیرد که خیلی خوب نیست و استقلال را از دست می‌دهد.

سلامت نیوز: مشکلات زن و شوهر‌ها بعد از بچه‌دار شدن!