آمار سزارین در ایران، صعودی یا نزولی؟
آمارها سزارین در سال های اخیر در کشور ما روند صعودی این شاخص را در بسیاری از نقاط کشور، به ویژه شهرهای بزرگ نشان می دهد.
آمارها سزارین در سال های اخیر در کشور ما روند صعودی این شاخص را در بسیاری از نقاط کشور، به ویژه شهرهای بزرگ نشان می دهد. در حالی که طبق گزارش سازمان جهانی بهداشت در کشورهای پیشرفته تنها ۵ تا ۱۵ درصد زایمان ها به طریق سزارین انجام می‌شود، در ایران آمارهای سزارین بیشتر از حد معمول جهانی است و نسبت به زایمان طبیعی افزایش و رشد چمشگیری دارد.
آمارها نشان می دهد که حدود 75 درصد از زایمان های سزارین، غیرضروری و انتخابی بوده است، مطابق گزارش سازمان جهانی بهداشت، در سال 2008 تعداد 373هزار و 372 مورد زایمان سزارین غیرضروری با هزینه براوردی به میزان بیش از 108 میلیون دلار آمریکا در ایران اتفاق افتاده است.
فرزندآوری به روش سزارین ابعاد و دلالت های اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی مهمی دارد که در ادامه به بررسی برخی از علل اجتماعی و فرهنگی این مسائل می‌پردازیم.
امروزه فیزیک و ظاهر بدن به منظره یک معرف هویتی در برداشت افراد از خویشتن خود و قضاوت های دیگران در مورد نمای ظاهری آنها اهمیت یافته و فشارهای اجتماعی و فرهنگی و رسانه ای درباره زیبایی و نظارت بر بدن، به گرایش هر چه بیشتر افراد به رفتارهایی نظیر دستکاری فُرم بدن و مراقبت از تناسب اندام تأثیرگذارده است، این رویداد به مدد گسترش فن آوری های ارتباطی و رسانه ای نظیر ماهواره، اینترنت و ... در جهان گسترش یافته و با فرایند جهانی شدن و نفوذ شبکه های ارتباطی فرهنگ بدن را به مسئله مهم انسان مدرن تبدیل کرده است.
نمی خواهم با زایمان طبیعی، کاسه شکسته شوم!
شیرین اسدالهی، ماه سوم بارداری خود را طی می کند، او معتقد است که حاملگی اندامش را بهم زده و همین اندازه چاقی و بهم ریختگی اندام برایش کافی است و با زایمان طبیعی خود را کاسه شکسته نمی‌کند!
وی می‌گوید: شنیده ام که زایمان طبیعی بهتر از سزارین است، حتی می‌دانم که بچه هایی که به روش طبیعی به دنیا می‌آیند باهوش تر هستند اما من نمی‌خواهم زایمان طبیعی داشته باشم چون امروزه حفظ اندام یکی از رازهای حفظ زندگی مشترک است!
این زن ۲۸ ساله با اشاره به اینکه قبل از ازدواج عمل پروز باسن داشته است می‌گوید: با این تلاشی که برای زیبایی کرده ام دوست ندارم با یک زایمان طبیعی همه چیز از دست برود و حتی بعضی ها به من گفتند که نمی توانم با این عملی که انجام داده ام زایمان طبیعی داشته باشم!
تلفیق زنانگی مدرن با فرزندآوری سنتی با زایمان به روش سزارین
در این فرهنگ جهانی شده تقاضا برای کنترل فیزیکی،سبک زندگی غربی و رفتارهای مراقبتی اشاعه یافته و افراد در اثر این فرهنگ جهانی بر بدنشان نظارت داشته وقتی آن را تغییر می دهند، زیرا در دوران معاصر بدن از حالت صرفا ارگانیسمی خود خارج شده و به پدیده ای اجتماعی و فرهنگی بدل شده است به گونه ای که جوامع در بدن ها و شکل دادن به آنها تأثیرگذار است و مدیریت و نظارت بر بدن، متأثر از موقعیت ها و مقتضیات فرهنگی و اجتماعی جوامع است، بنابراین به نظر می رسد، سزارین به حل چالش زنان در مورد حفظ فیزیک زنانه و داشتن زنانگی مدرن و فرزند آوری به عنوان رفتاری سنتی کمک می کند و تا چنین نگرش فرهنگی به در جامعه وجود دارد هر گونه اقدامی در راستای کاهش سزارین محکوم به شکست خواهد بود.
سزارین به زیبایی اندام بیشتر صدمه می زند
دکتر صفیه عشوری مقدم متخصص زنان، زایمان و نازایی در زمینه میزان تأثیرگذاری زایمان طبیعی بر تناسب اندام نسبت به زایمان سزارین معتقد است که در سزارین جدار شکم باز می‌شود دیگر هرگز قوام قبلی اش را به دست نمی آورد. در بدن، پس از پوست و چربی، لایه ای به نام فاشیا قرار دارد که مسئول قوام شکم است. وقتی این لایه شکافته می شود دیگر نمی‌تواند مانند گذشته شکم را محکم نگه دارد.
وی می افزاید: از هر چهار خانمی که به دهه 50 زندگی می رسند، امکان دارد یکی ناچار شود رحمش را به علت مشکلاتی در آورد. در چنین مواردی خانم هایی که سابقه سزارین داشته اند بیشتر در معرض خطر هستند و امکان دارد به عوارضی همچون پاره شدن مثانه یا مسدود شدن حالب دچار شوند. حالب لوله باریکی است که ادرار را از کلیه به مثانه می‌برد.
این متخص زنان، زایمان و نازایی با اشاره به اینکه عوارض زایمان طبیعی بسیار ناچیز است، ادامه داد: شاید بشود گفت تنها عارضه اش شل شدگی لگن در برخی خانم هاست. البته معنایش این نیست که سزارینی ها به این عارضه دچار نمی شوند اما در خانم هایی که زایمان می کنند این عارضه بیشتر است که با دارو و جراحی می شود آن را درمان کرد. در جراحی هایی که برای درمان این عارضه استفاده می شود نیازی به باز کردن شکم نیست و جزو جراحی های سنگین به حساب نمی اید.
رحم و اندام تناسلی زن بافت خاصی دارد که این امکان را به آن می‌دهد که بیشترین مقدار انبساط و انقباض را داشته باشد اگر چه ممکن است زایمان های پی در پی ( با فاصله کمتر از 2 و بیشتر از 4 سال ) این بافت را فرسوده کند.
باوری که می‌گوید: زایمان طبیعی باعث افتادگی مثانه و رحم می‌شود باور غلطی است این عارضه مربوط به زایمان طبیعی نیست بلکه بارداری های پی در پی و ضعیف بودن عضلات شکم که ممکن است به خاطر سن بالا و یا ورزش نکردن است ، باعث چنین عارضه ای شود.
تشخص و منزلت اجتماعی با سزارین !
با افزایش سطح تحصیلات، فرصت های کاری بهتر و درآمد بالاتر برای زنان ایجاد می شود و مسئله افزایش توانایی اقتصادی خانواده باعث می شود توان بالاتری برای پرداخت هزینه های زایمان سزارین داشته باشند از طرف دیگر با افزایش سطح اقتصادی و اجتماعی افراد؛ گرایش بیشتری به نمادهای مدرن ایجاد می‌شود به گونه ای که سزارین را نشانه مدیریت بدن و تشخیص و منزلت اجتماعی افراد و الگوهای رفتاری اقشار مرفه جامعه شمرده و زایمان طبیعی را خاص افرادی با سطح اقتصادی، اجتماعی پایین و کم در آمد تعریف می کند.
محبوبه صادقی ۳۵ سال دارد، او ۲ زایمان سزارین داشته است و در دو ماهه دوم بارداری سومش به سر می‌برد، متقاضی زایمان سزارین است و می‌گوید: چون دو زایمان سزارین داشته ام ، سومین باردای را خواسته و ناخواسته با زایمان سزارین به اتمام می‌رسانم.
وی می‌گوید: فوق لیسانس حسابداری دارم و بیش از 12 سال سابقه کار، درآمد شخصی ام خوب است و در بارداری اولم فکر می کردم که در شأن من نیست به عنوان یک کارمند بانک زایمان طبیعی داشته باشم و سزارین برایم یک وجه شخصیتی داشت؛ اما اکنون با وجود عوارضی که بعد از دو زایمان سزارین بر بدنم تحمیل کرده ام، متوجه نگرش اشتباه خودم شده‌ام.
وی پزشکی که در بارداری اول با درخواست سزارینش مشتاقانه برخورد کرد، مقصر اصلی در این اشتباه می‌داند و می‌گوید: متأسفانه هستند پزشکان و افرادی که هنگام مشاوره زایمان، با ادبیاتی مثل اینکه سزارین، شخصیت اجتماعی شما را حفظ می کند و .. بانوان را به این نوع زایمان ترغیب می‌کنند.
صادقی با بیان اینکه من از انتخاب عمل سزارین برای دو زایمان خودم پشیمانم افزود: به نظرم خداوند مدیریت بدن زن را بیشتر از خود زنان می دانسته است و ما آدم‌های مونث تنها موجوداتی هستیم که اصرار داریم فرزندان خود را از روشی به غیر از آنچه طبیعت آن را بنانهاده است به دنیا بیاوریم! در حالی که عدم توانایی یک زن در به دنیا آوردن فرزندش به صورت طبیعی یک نقص است نه یک کلاس کار و یا به قولی حفظ شأنیت زن.
عامل دیگر ازدواج دیرهنگام زوجین است که معلول عوامل فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی مختلفی است و بهترین دلیل برای عمل سزارین شمرده می شود زیرا گفته می شود به تبع افزایش سن ازدواج و افزایش سن اولین بارداری، عوارض بارداری نیز افزایش می‌یابد لذا افراد بیشتری گرایش به سزارین خواهند داشت.
دکتر آمنه لاهوتی، متخصص زنان و زایمان درباره عوارض بارداری در سن بالا می گوید: این عوارض بیشتر به اختلالات رشد جنین در رابطه با بیماری های مزمن مادر یا بارداری های چندقلویی مربوط می شود؛ چون بارداری چندقلویی در بارداری های خودبه خود درسن بالا به دلیل شرایط خاص هورمونی شایع تر است. از سوی دیگر خیلی از بارداری ها در این سنین ناشی از روش های کمک باروری صورت می گیرد که احتمال بارداری چندقلویی را بالاتر می برد. این نرخ در اروپا بین ۱۰ تا ۳۰ در صد است .در سوئد ۸۰ در صد زایمان های طبیعی در منزل و به وسیله ماما انجام می شود. در ایرلند ۸۵ در صد زایمان ها به طور طبیعی است و امارات متحده نیز با ۸۹ در صد زایمان طبیعی، پرچمدار این موضوع است.
بر خلاف کشورهای دارای طب پیشرفته که به ارزش زایمان طبیعی پی برده اند متاسفانه در ایران این فرهنگ جا نیافتاده است و سطح آگاهی خانواده ها در تشخیص معایب و محاسن علم نوین پزشکی پایین است. در کشور ما سزارین تبدیل به نوعی مد و پرستیژ شده است به طوری که به گفته ی رئیس انجمن مامایی، ایران در سال ۲۰۰۸ رتبه دوم جهانی در زمینه سزارین را داشته اما اکنون به پله نخست جهان صعود کرده است.
این در حالی است که قطعا اگر بانوان از معایب سزارین آگاهی بیشتری پیدا کنند قطعا در انتخاب خود تجدید نظر خواهند کرد، معایب سزارین را می توان :
به هر حال بالا رفتن آمار زایمان به روش سزارین یکی از مهم ترین معضلات بهداشت و سلامت جامه بود که اخیرا با اجرای طرح تحول سلامت از ۱۵ اردیبهشت ۹۳ در سطح بیمارستان های دولتی و دانشگاهی، شواهد نشان از کاهش آمار سزارین دارد، اما هنوز به حد مطلوب نرسیده است.
بنابر گفته دکتر حمید رضا صفی خانی، معاون فنی و برنامه ریزی معاونت درمان وزارت بهداشت در این خصوص آبان ماه سال گذشته اظهار داشته: پیش از این 54 درصد از زایمان ها در کشور به روش سزارین بود که این آمار به 49 درصد رسیده است.
وی گفت: در طرح تحول نظام سلامت، ۳۵۰ میلیارد تومان به کاهش آمار سزارین در کشور در یک سال، اختصاص داده شده است که تاکنون با این بودجه موفق شده ایم ۳۶۶ بلوک زایمان را در کشور بهسازی کنیم،کارکنان بخش های زایمان را آموزش دهیم و همچنین در این مدت ۲۴۰ هزار زایمان طبیعی به طور رایگان در سراسر کشور به انجام برسانیم.
آمارها نشان می دهد که حدود 75 درصد از زایمان های سزارین، غیرضروری و انتخابی بوده است، مطابق گزارش سازمان جهانی بهداشت، در سال 2008 تعداد 373هزار و 372 مورد زایمان سزارین غیرضروری با هزینه براوردی به میزان بیش از 108 میلیون دلار آمریکا در ایران اتفاق افتاده است.
فرزندآوری به روش سزارین ابعاد و دلالت های اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی مهمی دارد که در ادامه به بررسی برخی از علل اجتماعی و فرهنگی این مسائل می‌پردازیم.
امروزه فیزیک و ظاهر بدن به منظره یک معرف هویتی در برداشت افراد از خویشتن خود و قضاوت های دیگران در مورد نمای ظاهری آنها اهمیت یافته و فشارهای اجتماعی و فرهنگی و رسانه ای درباره زیبایی و نظارت بر بدن، به گرایش هر چه بیشتر افراد به رفتارهایی نظیر دستکاری فُرم بدن و مراقبت از تناسب اندام تأثیرگذارده است، این رویداد به مدد گسترش فن آوری های ارتباطی و رسانه ای نظیر ماهواره، اینترنت و ... در جهان گسترش یافته و با فرایند جهانی شدن و نفوذ شبکه های ارتباطی فرهنگ بدن را به مسئله مهم انسان مدرن تبدیل کرده است.
نمی خواهم با زایمان طبیعی، کاسه شکسته شوم!
شیرین اسدالهی، ماه سوم بارداری خود را طی می کند، او معتقد است که حاملگی اندامش را بهم زده و همین اندازه چاقی و بهم ریختگی اندام برایش کافی است و با زایمان طبیعی خود را کاسه شکسته نمی‌کند!
وی می‌گوید: شنیده ام که زایمان طبیعی بهتر از سزارین است، حتی می‌دانم که بچه هایی که به روش طبیعی به دنیا می‌آیند باهوش تر هستند اما من نمی‌خواهم زایمان طبیعی داشته باشم چون امروزه حفظ اندام یکی از رازهای حفظ زندگی مشترک است!
این زن ۲۸ ساله با اشاره به اینکه قبل از ازدواج عمل پروز باسن داشته است می‌گوید: با این تلاشی که برای زیبایی کرده ام دوست ندارم با یک زایمان طبیعی همه چیز از دست برود و حتی بعضی ها به من گفتند که نمی توانم با این عملی که انجام داده ام زایمان طبیعی داشته باشم!
تلفیق زنانگی مدرن با فرزندآوری سنتی با زایمان به روش سزارین
در این فرهنگ جهانی شده تقاضا برای کنترل فیزیکی،سبک زندگی غربی و رفتارهای مراقبتی اشاعه یافته و افراد در اثر این فرهنگ جهانی بر بدنشان نظارت داشته وقتی آن را تغییر می دهند، زیرا در دوران معاصر بدن از حالت صرفا ارگانیسمی خود خارج شده و به پدیده ای اجتماعی و فرهنگی بدل شده است به گونه ای که جوامع در بدن ها و شکل دادن به آنها تأثیرگذار است و مدیریت و نظارت بر بدن، متأثر از موقعیت ها و مقتضیات فرهنگی و اجتماعی جوامع است، بنابراین به نظر می رسد، سزارین به حل چالش زنان در مورد حفظ فیزیک زنانه و داشتن زنانگی مدرن و فرزند آوری به عنوان رفتاری سنتی کمک می کند و تا چنین نگرش فرهنگی به در جامعه وجود دارد هر گونه اقدامی در راستای کاهش سزارین محکوم به شکست خواهد بود.
سزارین به زیبایی اندام بیشتر صدمه می زند
دکتر صفیه عشوری مقدم متخصص زنان، زایمان و نازایی در زمینه میزان تأثیرگذاری زایمان طبیعی بر تناسب اندام نسبت به زایمان سزارین معتقد است که در سزارین جدار شکم باز می‌شود دیگر هرگز قوام قبلی اش را به دست نمی آورد. در بدن، پس از پوست و چربی، لایه ای به نام فاشیا قرار دارد که مسئول قوام شکم است. وقتی این لایه شکافته می شود دیگر نمی‌تواند مانند گذشته شکم را محکم نگه دارد.
وی می افزاید: از هر چهار خانمی که به دهه 50 زندگی می رسند، امکان دارد یکی ناچار شود رحمش را به علت مشکلاتی در آورد. در چنین مواردی خانم هایی که سابقه سزارین داشته اند بیشتر در معرض خطر هستند و امکان دارد به عوارضی همچون پاره شدن مثانه یا مسدود شدن حالب دچار شوند. حالب لوله باریکی است که ادرار را از کلیه به مثانه می‌برد.
این متخص زنان، زایمان و نازایی با اشاره به اینکه عوارض زایمان طبیعی بسیار ناچیز است، ادامه داد: شاید بشود گفت تنها عارضه اش شل شدگی لگن در برخی خانم هاست. البته معنایش این نیست که سزارینی ها به این عارضه دچار نمی شوند اما در خانم هایی که زایمان می کنند این عارضه بیشتر است که با دارو و جراحی می شود آن را درمان کرد. در جراحی هایی که برای درمان این عارضه استفاده می شود نیازی به باز کردن شکم نیست و جزو جراحی های سنگین به حساب نمی اید.
رحم و اندام تناسلی زن بافت خاصی دارد که این امکان را به آن می‌دهد که بیشترین مقدار انبساط و انقباض را داشته باشد اگر چه ممکن است زایمان های پی در پی ( با فاصله کمتر از 2 و بیشتر از 4 سال ) این بافت را فرسوده کند.
باوری که می‌گوید: زایمان طبیعی باعث افتادگی مثانه و رحم می‌شود باور غلطی است این عارضه مربوط به زایمان طبیعی نیست بلکه بارداری های پی در پی و ضعیف بودن عضلات شکم که ممکن است به خاطر سن بالا و یا ورزش نکردن است ، باعث چنین عارضه ای شود.
تشخص و منزلت اجتماعی با سزارین !
با افزایش سطح تحصیلات، فرصت های کاری بهتر و درآمد بالاتر برای زنان ایجاد می شود و مسئله افزایش توانایی اقتصادی خانواده باعث می شود توان بالاتری برای پرداخت هزینه های زایمان سزارین داشته باشند از طرف دیگر با افزایش سطح اقتصادی و اجتماعی افراد؛ گرایش بیشتری به نمادهای مدرن ایجاد می‌شود به گونه ای که سزارین را نشانه مدیریت بدن و تشخیص و منزلت اجتماعی افراد و الگوهای رفتاری اقشار مرفه جامعه شمرده و زایمان طبیعی را خاص افرادی با سطح اقتصادی، اجتماعی پایین و کم در آمد تعریف می کند.
محبوبه صادقی ۳۵ سال دارد، او ۲ زایمان سزارین داشته است و در دو ماهه دوم بارداری سومش به سر می‌برد، متقاضی زایمان سزارین است و می‌گوید: چون دو زایمان سزارین داشته ام ، سومین باردای را خواسته و ناخواسته با زایمان سزارین به اتمام می‌رسانم.
وی می‌گوید: فوق لیسانس حسابداری دارم و بیش از 12 سال سابقه کار، درآمد شخصی ام خوب است و در بارداری اولم فکر می کردم که در شأن من نیست به عنوان یک کارمند بانک زایمان طبیعی داشته باشم و سزارین برایم یک وجه شخصیتی داشت؛ اما اکنون با وجود عوارضی که بعد از دو زایمان سزارین بر بدنم تحمیل کرده ام، متوجه نگرش اشتباه خودم شده‌ام.
وی پزشکی که در بارداری اول با درخواست سزارینش مشتاقانه برخورد کرد، مقصر اصلی در این اشتباه می‌داند و می‌گوید: متأسفانه هستند پزشکان و افرادی که هنگام مشاوره زایمان، با ادبیاتی مثل اینکه سزارین، شخصیت اجتماعی شما را حفظ می کند و .. بانوان را به این نوع زایمان ترغیب می‌کنند.
صادقی با بیان اینکه من از انتخاب عمل سزارین برای دو زایمان خودم پشیمانم افزود: به نظرم خداوند مدیریت بدن زن را بیشتر از خود زنان می دانسته است و ما آدم‌های مونث تنها موجوداتی هستیم که اصرار داریم فرزندان خود را از روشی به غیر از آنچه طبیعت آن را بنانهاده است به دنیا بیاوریم! در حالی که عدم توانایی یک زن در به دنیا آوردن فرزندش به صورت طبیعی یک نقص است نه یک کلاس کار و یا به قولی حفظ شأنیت زن.
عامل دیگر ازدواج دیرهنگام زوجین است که معلول عوامل فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی مختلفی است و بهترین دلیل برای عمل سزارین شمرده می شود زیرا گفته می شود به تبع افزایش سن ازدواج و افزایش سن اولین بارداری، عوارض بارداری نیز افزایش می‌یابد لذا افراد بیشتری گرایش به سزارین خواهند داشت.
دکتر آمنه لاهوتی، متخصص زنان و زایمان درباره عوارض بارداری در سن بالا می گوید: این عوارض بیشتر به اختلالات رشد جنین در رابطه با بیماری های مزمن مادر یا بارداری های چندقلویی مربوط می شود؛ چون بارداری چندقلویی در بارداری های خودبه خود درسن بالا به دلیل شرایط خاص هورمونی شایع تر است. از سوی دیگر خیلی از بارداری ها در این سنین ناشی از روش های کمک باروری صورت می گیرد که احتمال بارداری چندقلویی را بالاتر می برد. این نرخ در اروپا بین ۱۰ تا ۳۰ در صد است .در سوئد ۸۰ در صد زایمان های طبیعی در منزل و به وسیله ماما انجام می شود. در ایرلند ۸۵ در صد زایمان ها به طور طبیعی است و امارات متحده نیز با ۸۹ در صد زایمان طبیعی، پرچمدار این موضوع است.
بر خلاف کشورهای دارای طب پیشرفته که به ارزش زایمان طبیعی پی برده اند متاسفانه در ایران این فرهنگ جا نیافتاده است و سطح آگاهی خانواده ها در تشخیص معایب و محاسن علم نوین پزشکی پایین است. در کشور ما سزارین تبدیل به نوعی مد و پرستیژ شده است به طوری که به گفته ی رئیس انجمن مامایی، ایران در سال ۲۰۰۸ رتبه دوم جهانی در زمینه سزارین را داشته اما اکنون به پله نخست جهان صعود کرده است.
این در حالی است که قطعا اگر بانوان از معایب سزارین آگاهی بیشتری پیدا کنند قطعا در انتخاب خود تجدید نظر خواهند کرد، معایب سزارین را می توان :
به هر حال بالا رفتن آمار زایمان به روش سزارین یکی از مهم ترین معضلات بهداشت و سلامت جامه بود که اخیرا با اجرای طرح تحول سلامت از ۱۵ اردیبهشت ۹۳ در سطح بیمارستان های دولتی و دانشگاهی، شواهد نشان از کاهش آمار سزارین دارد، اما هنوز به حد مطلوب نرسیده است.
بنابر گفته دکتر حمید رضا صفی خانی، معاون فنی و برنامه ریزی معاونت درمان وزارت بهداشت در این خصوص آبان ماه سال گذشته اظهار داشته: پیش از این 54 درصد از زایمان ها در کشور به روش سزارین بود که این آمار به 49 درصد رسیده است.
وی گفت: در طرح تحول نظام سلامت، ۳۵۰ میلیارد تومان به کاهش آمار سزارین در کشور در یک سال، اختصاص داده شده است که تاکنون با این بودجه موفق شده ایم ۳۶۶ بلوک زایمان را در کشور بهسازی کنیم،کارکنان بخش های زایمان را آموزش دهیم و همچنین در این مدت ۲۴۰ هزار زایمان طبیعی به طور رایگان در سراسر کشور به انجام برسانیم.
منبع:
تسنیم
برای ارسال نظر کلیک کنید
▼