بعد از زایمان، مراقبت های ضروری
بسیاری از زنان بلافاصله بعد ازز زایمان برای کم کردن وزن رژیم می گیرند این در حالی است که گرفتن رژیم های سخت در دوران شیردهی اصلا توصیه نمی شود.
بعد از زایمان تمام حواس اطرافیان معطوف نوزاد تازه به دنیا آمده است و حتی مادر هم گاهی خود را فراموش می کند. این در حالی است که مادر باید به سلامت خود توجه لازم را داشته باشد تا بتواند هر چه سریعتر سرپا شده و به نوزاد خود به تنهایی رسیدگی کند. به برخی دردها و مشکلات بعد از رایمان اشاره می کنیم و توصیه هایی برای رفع هر چه سریعتر آنها
غمگینی بعد از زایمان چیست؟
طبق آمار ۵۰ تا ۸۰ درصد از زنان بعد از زایمان دچار دل گرفتگی و غمگینی می شوند. این افراد احساس می کنند بدون دلیل دل شان گرفته است و شاد نیستند. آن ها احساس بی قراری و اضطراب می کنند. شب ها خواب شان نمی برد و بی دلیل احساس نگرانی می کنند. احساس ناتوانی دارند و وظایف شخصی و روزمره را به سختی انجام می دهند. زود خسته می شوند و احساس می کنند انرژی شان تحلیل رفته است.
پیشگیری
حمایت روحی و روانی از زن حامله در دوران حاملگی به خصوص از طرف همسر و خانواده ی همسر و کاهش مسئولیت های سنگین شغلی و خانوادگی می تواند میزان این علایم را کاهش دهد.
درمان
این بیماری خوش خیم است و خود به خود تا روز دهم بعد از زایمان بهبود می یابد. در صورتی که علایم بیش از ۱۰ روز ادامه یابد یا روز به روز شدیدتر شود باید به افسردگی بعد از زایمان فکر کنید و فرد بیمار را برای معالجه نزد روان پزشک ببرید. تهای آن ها کم است. گاهی شدت غمگینی به حدی است که ساعت هایی از روز را با گریه سپری می کنند.
عفونت
مراقبت از بخیه ها بعد از زایمان طبیعی و سزارین اهمیت زیادی دارد. بعد از سزارین لازم است بخیه ها ۲ مرتبه در روز با ائوزین بدون الکل ضد عفونی شوند . بعد از زایمان طبیعی نیز بعد از هر بار توالت رفتن و شستن بخیه های اپیزیوتومی آنها را باید با سرم بتادین شستشو داد و با سشوار خشک کرد. سشوار سبب خشکی موضعی و پیشگیری از رشد قارچ ها در ناحیه می شود اما باید مراقب بود زیرا استفاده زیاد از سشوار سبب خشکی موضعی پوست و سفت و سخت شدن بافت ناحیه می شود. تا زمان که بخیه ها بهبود پیدا نکرده اند پوشیدن لباس زیر نایلونی توصیه نمی شود و بهتر است از لباس های زیر مخصوص به شکل توری یا لباس های نخی استفاده کرد . بخیه های جذبی طی ۱ تا ۳ هفته جذب می شوند . بخیه های کشیدنی را بعد از ۵ هفته باید کشید. ۲-۳ روز بعد از زایمان بخیه ها بسیار دردناک است و به همین دلیل پزشک داروی مسکن و ضد التهاب و آنتی بیوتیک تجویز می کند که باید حتما مصرف شوند . در صورتی که درد بسیار شدید باشد مصرف شیاف مسکن ضروری است. احساس سوزش در ناحیه پرینه یا حین ادرار می تواند نشانه عفونت ادراری یا عفونت بخیه ها باشد. در این شرایط بهتر اتس مادر توسط کارشناس مامایی یا متخصص زنان معاینه شود . ترشحات صورتی رنگ از بخیه های سزارین و داشتن درد حین خروج گازهای شکمی کاملا طبیعی است . توصیه می شود بعد از زایمان خانم ها از یک جا نشستن و حفظ وضعیت ثابت پرهیز کنند و ترجیحا نوشابه های گازدار و خنک ننوشند . از خودن غذاهای باددار باید اجتناب کرد و نوشیدنی را با نی نوشید.
همورویید
همورویید نوعی واریس است که درناحیه رکتوم و مقعد به وجود می آید . در طول بارداری انبساط عروق مقعد بعلاوه فشار ناشی از رشد جنین و البته فشارهای ناشی از زایمان طبیعی باعث بروز همورویید می شود. در صورتی که طی بارداری یا بعد از زایمان دچار همورویید شدید لازم است فورا این مسئله را با جراح عمومی در میان بگذارید . پزشک در درجات اولیه پماد آنتی همورویید تجویز می کند که از درد و تورم ناحیه می کاهد.برای پیشگیری از بروز همورویید بهتر است مادران در طول بارداری و بعد از زایمان مراقب تغذیه خود باشند زیرا یبوست خود می تواند همورویید را تشدید کرده و سبب خونریزی های شدید شود. توصیه می شود به برنامه غذایی میوه و سبزیجات و تمام مواد غذایی فیبر دار اضافه شود. اگر درد ناشی از همورویید شدید بود و با پماد بهبود نیافت این موضوع را باید با پزشک در میان گذاشت . شاید به یک جراحی سرپایی نیاز باشد.
خونریزی
در طول زایمان طبیعی و در دوره بعد از آن معمولا به طور متوسط خانم ها ۵۰۰ میلی لیتر خون را از دست می دهند و به همین دلیل برای مقابله با کم خونی ، بدن زنان در طول بارداری خون بیشتری تولید می کند . در دوهفته نخست بعد از زایمان خونریزی امری طبیعی است و جای هیچ نگرانی وجود ندارد مگر آنکه خونریزی بوی بسیار بدی داشته باشد که این موضوع نشانه عفونت است. خونریزی شدید و ناگهانی که با سرگیجه تهوع و تعریق همراه باشد خطرناک بوده و با مشاهده آن باید به سرعت به اورژانس مراجعه کرد . دلیل این خونریزی می تواند باقی ماندن قسمتی از جفت در رحم یا زخمی در دهانه رحم یا واژن باشد.
یبوست
همورویید ،کاهش توانایی عضلات شکمی ، درد ناشی از بخیه ها و.. باعث می شود بعد ز زایمان احتمال بروز یبوست افزایش یابد . معمولا باید ۲ تا ۳ روز بعد از زایمان مادر مدفوع کند اما اگر این موضوع به تعویق افتاد احتمال بروز همورویید افزایش می یابد . مصرف غذاهای غنی از فیبر مثل حبوبات ، میوه و سبزی نوشیدن ۸ تا ۱۰ لیوان آب در طول روز و مصرف ملین زیر نظر پزشک می تواند تا جدی جلوی یبوست را بگیرد .در صورتی که تا ۷ روز بعد از زایمان مادر مدفوع نکند لازم است در این رابطه با پزشک مشورت کند.
سردرد
سردرد از جمله شکایات اکثر زنان بعد از زایمان است. دلیل این سردرد فشاری است که هنگام زایمان طبیعی به عضلات گردن وارد می شود . انرژی زیادی که در طول روند زایمان صرف می شود و افت قند خون نیز می تواند باعث سر درد شود.. در صورتی که خانمی تحت بی حسی نخاعی یا بی هوشی عمومی قرار گرفته باشد ، نیز ابتلا به سردرد امری طبیعی محسوب می شود . برای تسکین درد معمولا به مادر توصیه می شود آب زیادی بنوشد و تغذیه مناسب داشته باشد . در صورتی که سر درد بیش از ۳ روز ادامه یابد و شدید و مداوم باشد باید فورا به اورژانس مراجعه کرد. این نوع سر درد نشانه بالا رفتن فشار خون است و معمولا با مشکلات دید ، تهوع و استفراغ همراه است.
کمر درد
در طول زایمان تمام عضلات درگیر می شوند. کمر به طور حتم عضوی است که در طول بارداری و زایمان بیشترین فشار را تحمل می کند. ورزش هایی نظیر یوگا و شنا ورزش هایی هستند که در طول بارداری مفید بوده و می توانند فرد را برای زایمانی راحت آماده کنند. در ضمن از بروز کمر درد هم پیشگیری می کنند.
درد و انقباضات شکمی
تقریبا ۶ هفته بعد از زایمان رحم به مکان اصلی خود باز می گردد. در طول مدت به علت جابجایی های رحمی برخی زنان دچار دردها و انقباضات شکمی می شوند . درد ها معمولا در زنانی که دوقلو یا سه قلو به دنیا می آورند و درز نانی که شیر می دهند شدید تر است اما به مرور کاهش می یابد. این دسته از مادران می توانند یک ساعت قبل از شیر دهی مسکن مصرف کنند. برای تسکین دردها بهترین کار این است که با فواصل کوتاه توالت بروید تا مثانه خالی باشد. خوابیدن به شکم و قرار دادن بالشتکی در ناحیه زیر شکم نیز راه حل خوبی است. اگر دردها خیلی شدید بود می توانید از کمپرس گرم یا سرد در ناحیه زیر شکم استفاده کنید یا دوش بگیرید. در صورتی که سزارین کرد اید نیز خوابیدن به شکم یا دوش گرفتن مانعی ندارد اما اگر ناحیه اطراف بخیه ها ی زیر شکمی درد دارد و حتی این درد به داخل هم تیر می کشد یعنی دجار عفونت شده اید و برای پیشگیری از تشدید آن باید فورا به اورژانس مراجعه کنید.
درد مثانه
درد مثانه معمولا چند ساعت قبل از زایمان و با حس پری و داشتن ادرار آغاز می شوود . دلیل این درد آغاز انقباضات رحمی است. بعد از زایمان معمولا این درد برای چند ساعتی ادامه دارد و درد اپیزیوتومی نیز به آن افزوده می شود. طی ۸-۷ ساعت بعد از زایمان با خارج شدن ادرار این درد نیز رفع خواهد شد. در صورتی که تا ۶ ساعت بعد از زایمان فرد نتواند ادرار کند یعنی دچار احتباس ادرار شده و باید تحت درمان قرار بگیرد.
تعریق شبانه
چند هفته بعد از زایمان برخی از مادران دچار تعریق های شبانه می شوند . این تعریق ها گاهی به حدی شدید است که مادر احساس می کند لباس هایش خیس است و باید آنها را تعویض کند. دلیل این تعریق نوسانات هورمونی بعد از زایمان است.
ریزش موها
۶ تا ۱۲ هفته بعد از زایمان میزان ریزش مو افزایش می یابد. دلیل این موضوع نیز اختلالات هورمونی بعد از زایمان و تاثیر آن بر فاز رشد مو و ارد کردن آ ن به فاز استراحت است.
چاقی و اضافه وزن
بسیاری از زنان بلافاصله بعد ازز زایمان برای کم کردن وزن رژیم می گیرند . این در حالی است که گرفتن رژیم های سخت در دوران شیردهی اصلا توصیه نمی شود . دردوران بعد از زایمان و در طول شیردهی نادر به ریز مغذی هایی نیاز دارد که در صورت گرفتن رژیم سخت دچار کمبود آنها خواهد شد . به عنوان مثال مصرف مکمل آهن و غذاهای غنی از آهن و انرژی دهنده نظیر پروتئین و فیبرها بویژه اگر مادر دچار آنمی فقر آهن باشد ضروری است.اکثر زنان بعد از زایمان و در ماه نخست چه شیردهی را آغاز کنندو چه نکنند ۴ تا ۶ کیلو کم می کنند زنانی که شیردهی را آغاز می کنند بدون رژیم هفته ای ۵/۰ تا ۵/۱ کیلو وززنانی که شیر نمی دهند ۵/۰ تا ۱ کیلو در هفت کم می کنند.
درد پستان
در برخی خانم ها چند ساعت بعد از زایمان سینه ها گرم ، سنگین و کمی دردناک می شود. این مسئله طبیعی بوده و جای نگرانی ندارد و نشانه آمادگی سینه ها برا ی تغذیه نوزاد است.
بی اختیاری ادرار
داشتن احساس نیاز به دستشویی رفتن بعد از زایمان امری بسیار طبیعی است اما اگر قبل از رسیدن به توالت دچار ریزش ادرار شوید یعنی مبتلا به بی اختیاری ادارار شده اید و باید هر چه سریع تر این موضوع را با پزشک در میان بگذارید . به کمک برخی ورزش ها می توان از پیشرفت بیماری پیشگیری کرد.
مراقبت از بخیه ها بعد از زایمان طبیعی و سزارین اهمیت زیادی دارد. بعد از سزارین لازم است بخیه ها ۲ مرتبه در روز با ائوزین بدون الکل ضد عفونی شوند . بعد از زایمان طبیعی نیز بعد از هر بار توالت رفتن و شستن بخیه های اپیزیوتومی آنها را باید با سرم بتادین شستشو داد و با سشوار خشک کرد. سشوار سبب خشکی موضعی و پیشگیری از رشد قارچ ها در ناحیه می شود اما باید مراقب بود زیرا استفاده زیاد از سشوار سبب خشکی موضعی پوست و سفت و سخت شدن بافت ناحیه می شود. تا زمان که بخیه ها بهبود پیدا نکرده اند پوشیدن لباس زیر نایلونی توصیه نمی شود و بهتر است از لباس های زیر مخصوص به شکل توری یا لباس های نخی استفاده کرد . بخیه های جذبی طی ۱ تا ۳ هفته جذب می شوند . بخیه های کشیدنی را بعد از ۵ هفته باید کشید. ۲-۳ روز بعد از زایمان بخیه ها بسیار دردناک است و به همین دلیل پزشک داروی مسکن و ضد التهاب و آنتی بیوتیک تجویز می کند که باید حتما مصرف شوند . در صورتی که درد بسیار شدید باشد مصرف شیاف مسکن ضروری است. احساس سوزش در ناحیه پرینه یا حین ادرار می تواند نشانه عفونت ادراری یا عفونت بخیه ها باشد. در این شرایط بهتر اتس مادر توسط کارشناس مامایی یا متخصص زنان معاینه شود . ترشحات صورتی رنگ از بخیه های سزارین و داشتن درد حین خروج گازهای شکمی کاملا طبیعی است . توصیه می شود بعد از زایمان خانم ها از یک جا نشستن و حفظ وضعیت ثابت پرهیز کنند و ترجیحا نوشابه های گازدار و خنک ننوشند . از خودن غذاهای باددار باید اجتناب کرد و نوشیدنی را با نی نوشید.
همورویید
همورویید نوعی واریس است که درناحیه رکتوم و مقعد به وجود می آید . در طول بارداری انبساط عروق مقعد بعلاوه فشار ناشی از رشد جنین و البته فشارهای ناشی از زایمان طبیعی باعث بروز همورویید می شود. در صورتی که طی بارداری یا بعد از زایمان دچار همورویید شدید لازم است فورا این مسئله را با جراح عمومی در میان بگذارید . پزشک در درجات اولیه پماد آنتی همورویید تجویز می کند که از درد و تورم ناحیه می کاهد.برای پیشگیری از بروز همورویید بهتر است مادران در طول بارداری و بعد از زایمان مراقب تغذیه خود باشند زیرا یبوست خود می تواند همورویید را تشدید کرده و سبب خونریزی های شدید شود. توصیه می شود به برنامه غذایی میوه و سبزیجات و تمام مواد غذایی فیبر دار اضافه شود. اگر درد ناشی از همورویید شدید بود و با پماد بهبود نیافت این موضوع را باید با پزشک در میان گذاشت . شاید به یک جراحی سرپایی نیاز باشد.
خونریزی
در طول زایمان طبیعی و در دوره بعد از آن معمولا به طور متوسط خانم ها ۵۰۰ میلی لیتر خون را از دست می دهند و به همین دلیل برای مقابله با کم خونی ، بدن زنان در طول بارداری خون بیشتری تولید می کند . در دوهفته نخست بعد از زایمان خونریزی امری طبیعی است و جای هیچ نگرانی وجود ندارد مگر آنکه خونریزی بوی بسیار بدی داشته باشد که این موضوع نشانه عفونت است. خونریزی شدید و ناگهانی که با سرگیجه تهوع و تعریق همراه باشد خطرناک بوده و با مشاهده آن باید به سرعت به اورژانس مراجعه کرد . دلیل این خونریزی می تواند باقی ماندن قسمتی از جفت در رحم یا زخمی در دهانه رحم یا واژن باشد.
یبوست
همورویید ،کاهش توانایی عضلات شکمی ، درد ناشی از بخیه ها و.. باعث می شود بعد ز زایمان احتمال بروز یبوست افزایش یابد . معمولا باید ۲ تا ۳ روز بعد از زایمان مادر مدفوع کند اما اگر این موضوع به تعویق افتاد احتمال بروز همورویید افزایش می یابد . مصرف غذاهای غنی از فیبر مثل حبوبات ، میوه و سبزی نوشیدن ۸ تا ۱۰ لیوان آب در طول روز و مصرف ملین زیر نظر پزشک می تواند تا جدی جلوی یبوست را بگیرد .در صورتی که تا ۷ روز بعد از زایمان مادر مدفوع نکند لازم است در این رابطه با پزشک مشورت کند.
سردرد
سردرد از جمله شکایات اکثر زنان بعد از زایمان است. دلیل این سردرد فشاری است که هنگام زایمان طبیعی به عضلات گردن وارد می شود . انرژی زیادی که در طول روند زایمان صرف می شود و افت قند خون نیز می تواند باعث سر درد شود.. در صورتی که خانمی تحت بی حسی نخاعی یا بی هوشی عمومی قرار گرفته باشد ، نیز ابتلا به سردرد امری طبیعی محسوب می شود . برای تسکین درد معمولا به مادر توصیه می شود آب زیادی بنوشد و تغذیه مناسب داشته باشد . در صورتی که سر درد بیش از ۳ روز ادامه یابد و شدید و مداوم باشد باید فورا به اورژانس مراجعه کرد. این نوع سر درد نشانه بالا رفتن فشار خون است و معمولا با مشکلات دید ، تهوع و استفراغ همراه است.
در طول زایمان تمام عضلات درگیر می شوند. کمر به طور حتم عضوی است که در طول بارداری و زایمان بیشترین فشار را تحمل می کند. ورزش هایی نظیر یوگا و شنا ورزش هایی هستند که در طول بارداری مفید بوده و می توانند فرد را برای زایمانی راحت آماده کنند. در ضمن از بروز کمر درد هم پیشگیری می کنند.
درد و انقباضات شکمی
تقریبا ۶ هفته بعد از زایمان رحم به مکان اصلی خود باز می گردد. در طول مدت به علت جابجایی های رحمی برخی زنان دچار دردها و انقباضات شکمی می شوند . درد ها معمولا در زنانی که دوقلو یا سه قلو به دنیا می آورند و درز نانی که شیر می دهند شدید تر است اما به مرور کاهش می یابد. این دسته از مادران می توانند یک ساعت قبل از شیر دهی مسکن مصرف کنند. برای تسکین دردها بهترین کار این است که با فواصل کوتاه توالت بروید تا مثانه خالی باشد. خوابیدن به شکم و قرار دادن بالشتکی در ناحیه زیر شکم نیز راه حل خوبی است. اگر دردها خیلی شدید بود می توانید از کمپرس گرم یا سرد در ناحیه زیر شکم استفاده کنید یا دوش بگیرید. در صورتی که سزارین کرد اید نیز خوابیدن به شکم یا دوش گرفتن مانعی ندارد اما اگر ناحیه اطراف بخیه ها ی زیر شکمی درد دارد و حتی این درد به داخل هم تیر می کشد یعنی دجار عفونت شده اید و برای پیشگیری از تشدید آن باید فورا به اورژانس مراجعه کنید.
درد مثانه
درد مثانه معمولا چند ساعت قبل از زایمان و با حس پری و داشتن ادرار آغاز می شوود . دلیل این درد آغاز انقباضات رحمی است. بعد از زایمان معمولا این درد برای چند ساعتی ادامه دارد و درد اپیزیوتومی نیز به آن افزوده می شود. طی ۸-۷ ساعت بعد از زایمان با خارج شدن ادرار این درد نیز رفع خواهد شد. در صورتی که تا ۶ ساعت بعد از زایمان فرد نتواند ادرار کند یعنی دچار احتباس ادرار شده و باید تحت درمان قرار بگیرد.
تعریق شبانه
چند هفته بعد از زایمان برخی از مادران دچار تعریق های شبانه می شوند . این تعریق ها گاهی به حدی شدید است که مادر احساس می کند لباس هایش خیس است و باید آنها را تعویض کند. دلیل این تعریق نوسانات هورمونی بعد از زایمان است.
ریزش موها
۶ تا ۱۲ هفته بعد از زایمان میزان ریزش مو افزایش می یابد. دلیل این موضوع نیز اختلالات هورمونی بعد از زایمان و تاثیر آن بر فاز رشد مو و ارد کردن آ ن به فاز استراحت است.
بسیاری از زنان بلافاصله بعد ازز زایمان برای کم کردن وزن رژیم می گیرند . این در حالی است که گرفتن رژیم های سخت در دوران شیردهی اصلا توصیه نمی شود . دردوران بعد از زایمان و در طول شیردهی نادر به ریز مغذی هایی نیاز دارد که در صورت گرفتن رژیم سخت دچار کمبود آنها خواهد شد . به عنوان مثال مصرف مکمل آهن و غذاهای غنی از آهن و انرژی دهنده نظیر پروتئین و فیبرها بویژه اگر مادر دچار آنمی فقر آهن باشد ضروری است.اکثر زنان بعد از زایمان و در ماه نخست چه شیردهی را آغاز کنندو چه نکنند ۴ تا ۶ کیلو کم می کنند زنانی که شیردهی را آغاز می کنند بدون رژیم هفته ای ۵/۰ تا ۵/۱ کیلو وززنانی که شیر نمی دهند ۵/۰ تا ۱ کیلو در هفت کم می کنند.
درد پستان
در برخی خانم ها چند ساعت بعد از زایمان سینه ها گرم ، سنگین و کمی دردناک می شود. این مسئله طبیعی بوده و جای نگرانی ندارد و نشانه آمادگی سینه ها برا ی تغذیه نوزاد است.
بی اختیاری ادرار
داشتن احساس نیاز به دستشویی رفتن بعد از زایمان امری بسیار طبیعی است اما اگر قبل از رسیدن به توالت دچار ریزش ادرار شوید یعنی مبتلا به بی اختیاری ادارار شده اید و باید هر چه سریع تر این موضوع را با پزشک در میان بگذارید . به کمک برخی ورزش ها می توان از پیشرفت بیماری پیشگیری کرد.
نظر کاربران
عالی بود