عادات غلط دهانی در کودکان، کدامند؟

سوال : انواع عادت‌های دهانی در کودکان چه مواردی هستند؟

پاسخ : یکی از رایج ترین مشکلاتی که کودکان با آن مواجه هستند عادات دهانی مضر می باشد که باعث نگرانی والدین آن ها شده است، خانواده هایی که از این عادت کودک خود گله دارند برای درمان می توانند نزد یک متخصص دندانپزشکی کودکان بروند.

برای آگاهی بیشتر از انواع عادت‌های دهانی در کودکان به سراغ دکتر ندا تفضلی هرندی جراح و دندانپزشک رفتیم. از شما دعوت میکنیم ویدئو زیر را تماشا کنید. برای مراجعه به دکتر ندا تفضلی هرندی یا دریافت نوبت از مطب دکتر ندا تفضلی هرندی کلیک کنید.

از میان عادت های نامناسب دهانی و دندانی کودکان می توان به موارد مهم زیر اشاره کرد:

استفاده از شیشه شیر و پستانک توسط کودکان

بدیهی است نوزادان با مکیدن سینه مادر یا شیشه ی شیر تغذیه می کنند، گاها از پستانک استفاده کرده و هراز چندی نیز انگشتان خود را می مکند. مکیدن به صورت غریزی نیاز کودک است ولی لازم به ذکر است این نیاز تا دوسالگی معقول به نظر می رسد و بعد از آن باید کاملا قطع شود.

عادت های مذکور بعد از دوسالگی (در صورت ادامه) آثار مخربی دارند و باید ترک شوند. در صورت پایدار ماندن عادت های یاد شده، تغییرات نامطلوب در رشد استخوان های فک بالا و پایین و نیز تاثیرات منفی در وضعیت رویشی دندان ها را شاهد خواهیم بود.

ازجمله ی این مشکلات می توان به open bite اشاره کرد. open bite به مواردی اطلاق می شود که؛ هنگامی که کودک دندان هایش را می بندد، دندان های آسیا کاملا روی هم قرار می گیرند، ولی دندان های قدامی به هم نمی رسند!

لازم به ذکر است هرچه این عادت های مضر دیرتر ترک شوند، کودک وابسته تر می شود و ممکن است پس از گرفتن پستانک و یا شیشه شیر، به مکیدن طولانی مدت انگشت یا ناخن جویدن و یا سایر عادت های مخرب، روی آورد.

همچنین در صورت ادامه این روند، شاهد اثرات زیان بارتر و نیز جبران ناپذیر تری خواهیم بود. بطور مثال این عادت های نامطلوب با ایجاد تاثیرات مخرب در وضعیت قوس فکی - دندانی کودک، باعث مشکلات تنفسی شدید در کودکان شده، تا جاییکه تنفس از راه بینی را به تنفس دهانی تبدیل می کند.

عوارض ناشی از عادت های نامطلوب دهانی - دندانی کودکان

توضیح این نکته ضروری است که مکیدن انگشت باعث می شود که سقف دهان کودک، که به صورت طبیعی کف حفره ی بینی وی را تشکیل می دهد، بالا رفته و حفره ی بینی کوچک تر شود. در این صورت کام طبیعی کودک به، کام گنبدی تبدیل می شود.

نتیجه ی موارد فوق، تنفس دهانی کودک به جای تنفس از راه بینی است، که به شدت مخرب و آسیب زننده می باشد. چراکه حفره ی کوچک شده ی بینی، قادر به تبادل هوای مورد نیاز کودک نیست.

در نتیجه کودک به صورت ناخود آگاه ترجیح می دهد به جای بینی با دهان باز تنفس کند. که نتیجه ی این امر، حاد تر شدن وضعیت و گنبدی تر شدن کام و کوچک تر شدن حفره ی بینی و دوباره تنفس دهانی و… و اینگونه است که این سیکل معیوب ادامه می یابد.

تنفس دهانی ایجاد شده علاوه بر ایجاد پوسیدگی های شدید دندانی، باعث ایجاد ناهنجاری های شدید فکی در کودک می شود، تا جاییکه انجام درمان های ارتودنسی پیچیده و وسیع و گاها جراحی فک، اجتناب ناپذیر به نظر می رسد.

این در حالیست که با تشخیص زودهنگام، انجام اقدامات لازم مانند؛ ارتودنسی پیشگیری و استفاده از دستگاه های ثابت مانند: tongue guard (و یا سایر دستگاه های مورد نیاز) و همکاری والدین، می توان مشکلات مذکور را تا حد زیادی درمان کرد.

همانطور که گفته شد، در صورت تاخیر در ترک عادت های نامطلوب فوق الذکر و نیز تعلل در درمان ناهنجاری های ناشی از این عادت ها، می تواند درمان های پیچیده ی ارتودنسی و طولانی مدت و حتی جراحی فک را برای کودک به دنبال داشته باشد. تا جاییکه گاها مشاهده می شود، درمان مشکلات فکی مذکور به خوبی انجام شده است ولی عوارض ناشی از مشکلات فکی مانند: تنفس دهانی همچنان باقی مانده و در برخی موارد غیرقابل درمان می باشد.

روش های ترک عادات نامطلوب دهانی - دندانی کودکان

شایان ذکر است؛ بعضی کودکان برای جلب توجه به این کار ادامه می دهند. بدیهی است تذکر غیر مستقیم و نیز سرگرم کردن کودک با بازی مورد علاقه اش و یا تشویق به میل کردن خوراکی های سالم و… از جمله راهکارهای مناسب جهت از بین بردن این عادات ناپسند است.

لطفا دقت کنید که هرگز به صورت مستقیم به کودک تذکر ندهید!!! چراکه، نه تنها وی را لجبازتر می کنید بلکه او را به هدف خود که جلب توجه از سوی شما بوده نیز، می رسانید. همچنین در صورت تداوم این عادت ها، هرگز کودک را تنبیه و یا سرزنش نکنید، بلکه راهکار های مناسب را از دندانپزشک اطفال و در صورت لزوم، از روانپزشک کودکان دریافت نمایید.

دندان قروچه در کودکان

فشار دادن دندان ها، ساییدن و یا کوبیدن دندان ها به هم را به عنوان دندان قروچه می شناسیم. که متاسفانه به دلایل مختلفی اعم از بازی های کامپیوتری خشن، استرس های کودکان و … هر روز به تعداد این بیماران افزوده می شود!!!

این امر می تواند در خواب و یا بیداری رخ داده و باعث شکستن دندان ها، سایش شدید، ایجاد ترک در تاج یا ریشه ی دندان ها، شکستن ترمیم دندان ها، التهابات لثه ای و ایجاد مشکلات جبران ناپذیر مفصل گیجگاهی- فکی و .. شود.

با مراجعه به دندانپزشک اطفال می توانید از راهکارهای مناسب جهت درمان دندان قروچه و نیز در صورت نیاز دریافت night guard جهت جلوگیری از ایجاد عوارض ناشی از آن، بهرمند شوید.

ناخن جویدن در کودکان

ناخن جویدن یکی از عادت های اشتباه و رایج در کودکان است که به غیر از ایجاد ظاهر ناخوشایند ناخن های کودک، به دندان های وی نیز آسیب رسانده و همچنین باعث ورود آلودگی ها به سیستم گوارشی می شود. لازم به ذکر است که تذکر دادن های مکرر و مستقیم به کودک در خصوص جویدن ناخن، فقط او را لجبازتر می کند.

در این مواقع بهتر است ذهن کودک را بصورت غیرمستقیم مثل تشویق وی برای انجام بازی یا دعوت برای میل کردن خوراکی مورد علاقه اش و … منحرف سازید.