انواع سرطان های دستگاه ادراری- علل و درمان
سرطان مثانه یکی از شایع‌ترین سرطان هاست و میزان بروز آن همچنان در حال افزایش است. این سرطان ۳ درصد از سرطان‌های جدید را تشکیل می‌دهد و دومین سرطان شایع اورولوژی است.
سرطان مثانه یکی از شایع‌ترین سرطان هاست و میزان بروز آن همچنان در حال افزایش است. این سرطان ۳ درصد از سرطان‌های جدید را تشکیل می‌دهد و دومین سرطان شایع اورولوژی است. مکانیسم‌های دقیق اتیوپاتوژنز ثابت نشده است، اما به احتمال زیاد بین عوامل محیطی و ژنتیکی تداخلی وجود دارد. برخلاف بیشتر تومورها، خطر ابتلا به سرطان مثانه با سابقه خانوادگی ارتباطی ندارد و میانگین سنی تشخیص ۶۵ سالگی است و این بیماری در مردان بیشتر از زنان است.
سرطان دستگاه ادراری فوقانی چیست؟
سرطان زمانی است که سلول‌های بدن بدون کنترل رشد می‌کنند و اغلب توده یا تومور را تشکیل می‌دهند. در سرطان دستگاه ادراری فوقانی، سلول‌های غیر طبیعی در موارد زیر یافت می‌شوند:
- کالیس‌های کلیوی (فضا‌های عمیق در کلیه ها)
- لگن کلیه (جایی که ادرار قبل از اینکه به حالب و مثانه برود در کلیه‌ها جمع می‌شود)
- حالب (لوله‌های نازک، ساخته شده از ماهیچه، که ادرار را از کلیه به مثانه حرکت می‌دهد)
از آنجایی که مثانه ادرار را ذخیره می‌کند، ممکن است بیشتر از سایر قسمت‌های دستگاه فوقانی در معرض خطر ابتلا به سرطان باشد. سلول‌های آن برای مدت طولانی تری در معرض مواد مضر قرار می‌گیرند.
زمانی که ادرار دارای درصد بالایی از مواد شیمیایی مضر باشد، سرطان ممکن است در کلیه یا حالب نیز رشد کند.
برای درک سرطان حالب و لگن کلیه، دانستن نحوه عملکرد طبیعی این اندام‌ها کمک می‌کند.
برای درک سرطان حالب و لگن کلیه، دانستن نحوه عملکرد طبیعی این اندام‌ها کمک می‌کند.
کلیه‌های سالم مانند ساعت برای تمیز کردن خون عمل می‌کنند. این ۲ اندام لوبیایی شکل در نزدیکی وسط پشت در زیر قفسه سینه یافت می‌شوند. آن‌ها روزانه حدود ۲۰۰ لیتر خون را فیلتر می‌کنند.
کلیه‌ها هر روز حدود ۲ لیتر آب و مواد زائد را به شکل ادرار دفع می‌کنند. سپس ادرار به سیستم جمع آوری کلیه یعنی لگنچه کلیه می‌رود. سپس از طریق حالب‌ها به مثانه جریان می‌یابد و در آنجا ذخیره می‌شود تا از مجرای ادرار به بیرون رانده شود.
علت سرطان دستگاه ادراری
از آنجایی که علت دقیق این سرطان مشخص نیست، پیشگیری از آن دشوار است. با این حال، عوامل خطر خاصی وجود دارند که بر رشد سرطان تأثیر می‌گذارند.
نقش جنسیت در سرطان دستگاه ادراری
سرطان دستگاه ادراری فوقانی در مردان ۲ برابر بیشتر از زنان تشخیص داده می‌شود. اما زنان ۵۰ درصد شانس بیشتری برای مرگ در اثر این سرطان دارند.
نژاد و سرطان دستگاه ادراری
متخصصان در تلاشند تا نقش نژاد در سرطان‌های دستگاه فوقانی را درک کنند. مانند سرطان مثانه، سرطان دستگاه ادراری فوقانی.
بیشتر بخوانید: متخصص کلیه و مجاری ادرار در شرق تهران، اورولوژیست کیست؟
سن و تاثیر آن در سرطان دستگاه ادراری
مانند سرطان مثانه، سرطان مجرای فوقانی اغلب در افراد بالای ۷۰ سال رخ می‌دهد. در افراد جوان‌تر از ۴۰ سال نادر است.
سیگار کشیدن و تاثیر آن بر سرطان دستگاه ادراری
ارتباط قوی بین سرطان لگن کلیه و حالب و مصرف دخانیات وجود دارد. اگر سیگاری بوده اید، سطح خطر شما به تعداد سال‌هایی که سیگار کشیده اید بستگی دارد.
برخلاف سرطان ریه و مری، خطر ابتلا به سرطان دستگاه ادراری فوقانی یا مثانه برای چندین دهه بالا باقی خواهد ماند.
برخلاف سرطان ریه و مری، خطر ابتلا به سرطان دستگاه ادراری فوقانی یا مثانه برای چندین دهه بالا باقی خواهد ماند. به همین ترتیب، افراد غیرسیگاری در معرض خطر بسیار کمتری برای ابتلا به این سرطان‌ها هستند.
مواد شیمیایی و سرطان دستگاه ادراری
قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی مورد استفاده در ساخت پلاستیک، منسوجات، چرم و لاستیک، به مرور زمان، می‌تواند باعث سرطان شود.
سایر عوامل خطر در سرطان دستگاه ادراری
- ژنتیک
- سرطان مثانه قبلی
- استفاده طولانی مدت از دارو‌های مسکن
- درمان قبلی سرطان ادراری در افراد سیگاری
- گیاهان خاصی برای کاهش وزن استفاده می‌شوند
شواهد زیادی وجود ندارد که سرطان‌های دستگاه ادراری فوقانی را به سابقه خانوادگی مرتبط کند. با این حال، در تعداد کمی از موارد، عوامل ژنتیکی واضح وجود دارد؛ بنابراین اگر سرطان مجرای ادراری دارید، اعضای خانواده شما ممکن است در معرض خطر بیشتری باشند. اعضای خانواده باید از خطراتی مانند سیگار کشیدن اجتناب کنند.
بیشتر بخوانید: بهترین فوق تخصص اورولوژیست تهران کیست؟
علائم سرطان دستگاه ادراری
هماچوری (خون در ادرار)
وجود خون در ادرار شایع‌ترین علامت سرطان دستگاه ادراری فوقانی است. به عنوان یک قاعده بدون درد است. اما از آنجایی که ممکن است با انواع مشکلات دستگاه ادراری اتفاق بیفتد، تیم مراقبت‌های بهداشتی شما باید تمام منابع احتمالی خون موجود در ادرار را بررسی کنند.
درد و سرطان دستگاه ادراری
اگر تومور به کندی رشد کند ممکن است هیچ علامتی نداشته باشید. اشعه ایکس یا اولتراسوند ممکن است تنها راه برای تشخیص وجود تومور با رشد آهسته باشد.
اگر تومور به سرعت در حال رشد باشد، می‌تواند با مسدود کردن سیستم جمع آوری کلیه باعث درد شود.
اگر تومور به سرعت در حال رشد باشد ، می‌تواند با مسدود کردن سیستم جمع آوری کلیه باعث درد شود. این می‌تواند باعث تهوع و درد شدید در ناحیه کمر، پهلو یا معده شود.
از آنجایی که این‌ها نیز نشانه سنگ کلیه هستند، باید فوراً به متخصص اورولوژی مراجعه کنید.
شکایات کمتر رایج در خصوص سرطان دستگاه ادراری
کاهش وزن، بی اشتهایی و درد استخوان ممکن است از علائم بیماری پیشرفته باشد. وجود توده در پهلو یا شکم نیز می‌تواند نشانه بیماری پیشرفته باشد.
تشخیص سرطان دستگاه ادراری
تاریخچه پزشکی و معاینه فیزیکی
اگر پزشک مراقبت‌های اولیه شما احساس کند که باید به یک متخصص مراجعه کنید، به یک متخصص اورولوژی ارجاع خواهید شد. اورولوژیست سوالات مختلفی در مورد سابقه سلامتی شما می‌پرسد و بدن شما را با آزمایش‌های مختلف بررسی می‌کند. او شکم، پهلو‌ها و پشت شما را برای توده‌ها احساس می‌کند و آزمایش خون را تجویز می‌کند.
بررسی میکروسکوپی سلول‌های ادرار (سیتولوژی) می‌تواند به یافتن سرطان دستگاه ادراری فوقانی کمک کند.
بررسی میکروسکوپی سلول‌های ادرار (سیتولوژی) می‌تواند به یافتن سرطان دستگاه ادراری فوقانی کمک کند. گاهی اوقات ادرار طبیعی از کلیه دیگر می‌تواند نمونه را آب کند و سلول‌های سرطانی را به سختی پیدا کند.
اگر پزشک مشکوک به سرطان باشد یا نتواند منبع خون را در ادرار پیدا کند، ممکن است آزمایش‌های تصویربرداری را تجویز کند.
تصویربرداری و سرطان دستگاه ادراری
سونوگرافی و سی تی اسکن (توموگرافی کامپیوتری) روش‌های بدون درد و غیر جراحی برای بررسی دستگاه ادراری هستند. اما در حالی که سی تی اسکن می‌تواند سنگ کلیه و حالب را نشان دهد، در نشان دادن تومورها کمتر مفید است.
برای مشاهده واضح‌تر تومورها، پزشک ممکن است از رنگ کنتراست همراه با سی تی اسکن استفاده کند.
برای مشاهده واضح‌تر تومورها ، پزشک ممکن است از رنگ کنتراست همراه با سی تی اسکن استفاده کند. برای بررسی اینکه آیا سرطان به اندام‌های دیگر گسترش یافته است، MRI (تصویربرداری تشدید مغناطیسی) نیز ممکن است مفید باشد.
در صورت داشتن عملکرد ضعیف کلیه، ممکن است به اضافه کردن اشعه ایکس رتروگراد (اشعه ایکس با استفاده از رنگ مخصوص) نیاز باشد.
آندوسکوپی/اورتروسکوپی
اگر متخصص اورولوژی به اطلاعات بیشتری نیاز داشته باشد، ممکن است معاینه چشمی مستقیم از دستگاه ادراری فوقانی شما انجام دهد. این کار معمولاً در زمانی که تحت بیهوشی هستید انجام می‌شود. آندوسکوپ (محدوده‌ای با نور متصل) از طریق مجرای ادرار به مثانه وارد می‌شود. سپس برای دیدن داخل حالب و لگن کلیه به بالا منتقل می‌شود. در صورت نیاز، پزشک نمونه‌ای از بافت را برای کمک به تشخیص (بیوپسی) برمی دارد.
تصویربرداری برای متاستاز‌ها
اگر اورولوژیست تشخیص سرطان را تایید کرده باشد، بررسی می‌کند که آیا گسترش یافته است یا خیر. اگر سلول‌های سرطانی مجاری ادراری در محل‌های دیگر یافت شوند، سرطان متاستاتیک نامیده می‌شود.
آزمایش‌هایی که نشان می‌دهد آیا سرطان به مکان‌های رایج گسترش یافته است، عبارتند از:
- ام آر آی
- اسکن استخوان (برای مشاهده اسکلت)
- اشعه ایکس قفسه سینه (برای مشاهده ریه ها)
- سی تی اسکن (شکم، لگن و غدد لنفاوی و اندام‌های مجاور)
اگر سلول‌های سرطانی یافت شوند، پزشک شما باید درجه و مرحله تومور را بداند. درک این موارد به تیم مراقبت‌های بهداشتی شما کمک می‌کند تا برنامه درمانی شما را توسعه دهند.
بیشتربخوانید: اورولوژیست خوب در تهران، راهنمای انتخاب
درجه بندی
درجه نشان می‌دهد که تومور با چه سرعتی احتمال رشد دارد. پرکاربردترین سیستم‌های درجه بندی تومورها را به ۲ درجه اصلی گروه بندی می‌کنند: کم و زیاد.
تومور‌های درجه پایین کندتر رشد می‌کنند. آن‌ها اغلب پس از درمان برمی گردند، اما به ندرت وارد دیواره دستگاه ادراری فوقانی می‌شوند. آن‌ها همچنین تمایلی به گسترش به سایر قسمت‌های بدن ندارند.
تومور‌های درجه بالا سریعتر رشد می‌کنند. آن‌ها اغلب پس از درمان برمی‌گردند و به احتمال زیاد به سایر قسمت‌های بدن سرایت می‌کنند.
گزینه‌های درمان سرطان دستگاه ادراری عبارتند از:
- عمل جراحی
- شیمی درمانی
- تابش - تشعشع
- عمل جراحی
- برداشتن کلیه و حالب
اکثر سرطان‌های دستگاه ادراری فوقانی با نفروورترکتومی (جراحی برای برداشتن کلیه و کل حالب) درمان می‌شوند. فرم "رادیکال" شامل برداشتن غدد لنفاوی مجاور و بافت نیز می‌شود. از آنجایی که شما فقط ۱ کلیه خواهید داشت، پزشک از نزدیک عملکرد کلی کلیه شما را زیر نظر خواهد داشت. شما نیازی به دیالیز ندارید مگر اینکه قبلاً مشکلات کلیوی جدی داشته باشید.
نوع جراحی که به شما پیشنهاد می‌شود به ترجیح جراح، اندازه تومور، محل تومور و عوامل مهاجم تومور بستگی دارد.
گزینه‌های جراحی سرطان دستگاه ادراری عبارتند از:
سنتی: یک برش ۱۰ اینچی در شکم برای برداشتن تومور (تومورها) ایجاد می‌شود.
لاپاراسکوپی: ابزار‌های لوله مانند از طریق بریدگی‌های کوچک "سوراخ کلید" به داخل شکم وارد می‌شوند.
جراحی کم کاری کلیه
در جراحی کاهش کلیه، پزشک سعی می‌کند کلیه و حالب باقیمانده را در کنار تومور نگه دارد. این یک گزینه است اگر قبلا:
- یک کلیه را به دلیل سرطان از دست داد
- کلیه را به دلیل سنگ، عفونت یا ضربه از دست داده است
- مشکلات کلیوی به دلیل دیابت، فشار خون بالا یا گلومرولونفریت دارند
- اگر پزشک شما تصمیم بگیرد که کلیه را نجات دهد، تومور را می‌توان با برداشتن سگمنتال یا برداشتن آندوسکوپی مدیریت کرد.
رزکسیون سگمنتال: برداشتن قسمت سرطانی دستگاه ادراری و سپس اتصال مجدد آن به طوری که کلیه همچنان به مثانه متصل شود. این در صورتی انجام می‌شود که سرطان از سطح خارج نشده باشد.
برداشتن آندوسکوپی: برداشتن تومور از طریق یک محدوده کوچک به نام یورتروسکوپ. یورتروسکوپ از طریق مثانه وارد دستگاه ادراری فوقانی می‌شود. سپس تومور را می‌توان با لیزر از بین برد. این در صورتی انجام می‌شود که رشد کوچک و کم درجه باشد.
برداشتن تومور از راه پوست: یک اسکوپ مستقیماً از طریق یک سوراخ کوچک در پشت در سیستم جمع آوری کلیه قرار می‌گیرد.
منبع:
healthline
برای ارسال نظر کلیک کنید
▼