علائم پوسیدگی دندان کودکان چیست و چگونه درمان می‌شود؟

روند پوسیدگی دندان در کودکان

پوسیدگی دندان در کودکان، درست مانند بزرگسالان، یک فرآیند تدریجی است که با تخریب مینای دندان آغاز شده و در صورت عدم درمان، می‌تواند به لایه‌های عمیق‌تر دندان گسترش یابد. دندان‌های شیری به دلیل داشتن مینای نازک‌تر و عاج نرم‌تر نسبت به دندان‌های دائمی، مستعدتر به پوسیدگی هستند و این فرآیند در آن‌ها می‌تواند سریع‌تر پیشرفت کند. درک این روند به والدین کمک می‌کند تا علائم اولیه را شناسایی کرده و به موقع اقدام به درمان کنند. روند پوسیدگی در دندان‌های شیری می‌تواند بسیار سریع باشد. لکه‌های سفید در عرض چند ماه می‌توانند به حفره‌های عمیق تبدیل شوند. بنابراین، معاینات منظم دندانپزشکی (هر ۶ ماه یکبار) از سنین پایین و توجه والدین به علائم اولیه پوسیدگی، برای تشخیص به موقع و انجام درمان‌های محافظه‌کارانه و کم‌تهاجم (مانند فلورایدتراپی یا پر کردن) بسیار حیاتی است. پیشگیری همواره بهترین راهکار است.

علائم پوسیدگی دندان کودکان چیست؟

کودکان در سنین بسیار پایین شناخت و تعریفی از درد ندارند. پس چگونه بایستی متوجه دندان درد آن ها شویم؟
جالب است بدانید پوسیدگی دندان در کودکان با علائمی همراه است که شناخت این نشانه ها کمک بسزایی در تشخیص پوسیدگی به والدین می نماید. این علائم عبارت از موارد زیر هستند:

بی قراری های کودک

پوسیدگی دندان با درد همراه است و همین درد موجب بروز بیقراری در او می‌شود. شاید کودک نتواند به طور مشخص و دقیق بگوید که چه عاملی او را آزار می‌دهد اما در صورت مشاهده بی‌قراری در او، حتما احتمال پوسیدگی دندان کودک را بدهید.

امتناع از غذا خوردن یا گریه کردن در زمان جویدن غذا

به دلیل ایجاد درد دندان در حین غذا خوردن، ممکن است کودک از خوردن غذا امتناع کرده و یا غذای خود را درست و کامل نجود. در این صورت حتما یکی از عوامل پوسیدگی دندان خواهد بود.

گذاردن دست خود بر روی گونه اش

یکی از واکنش‌های طبیعی بدن انسان به درد دندان قرار دادن دست بر روی لپ و گونه است. کودکان نیز در صورت داشتن پوسیدگی دندان و درد این کار را به صورت ناخودآگاه انجام می‌دهند.

ایجاد تورم در گونه های کودک

اگر پوسیدگی جدی و عمیق باشد و عفونت در دندان و یا ریشه آن ایجاد شده باشد، التهاب ناشی از عفونت، علاوه بر درد و بوی بد خود را به صورت تورم و التهاب در صورت نشان می‌دهد.

ایجاد تغییر رنگ لثه یا حتی پوست صورت

التهاب لثه و قرمز شدن آن یکی از علائم پوسیدگی دندان کودک است که به دلیل وجود و فعالیت باکتری‌های غیر مفید ایجاد می‌گردد. ممکن است این قرمز شدن در پوست صورت کودک نیز اتفاق بیوفتد.

متورم یا چرکی شدن لثه ها

همانطور که گفته شد عفونت دندان که منشا باکتریایی دارد در لثه‌ها خود را به صورت التهاب و چرکی شدن لثه نشان می‌دهد.

تغییر رنگ لثه ها

لثه زرد، نارنجی و قرمز از علائم بروز اشکال در ناحیه لثه و دندان‌ها است. اگر کودک دچار پوسیدگی دندان شده باشد، ممکن است این پوسیدگی خود را با تغییر رنگ لثه‌ها نشان دهد.

عفونت های دندانی

عفونت دندان بر اثر یک پوسیدگی ساده رخ می‌دهد که به موقع درمان نشده است. اگر دندان کودک در زمان مناسب درمان نشود این پوسیدگی به عصب و ریشه می‌رسد و عفونت ایجاد می‌کند. که درمان آن سخت‌تر و طولانی‌تر است.

بوی بد دهان

عفونت ایجاد شده در دندان و لثه خود را به صورت بوی بد نشان می‌دهد. پس حتما به بوی دهان کودکان حساس باشید و آن را بررسی کنید.

چگونه از پوسیدگی دندان کودکان جلوگیری کنیم؟

موثرترین و مهم‌ترین روش پیشگیری از پوسیدگی، رعایت کامل بهداشت دهان و دندان و عدم استفاده از مواد قندی پوسیدگی زاست. از طرفی دیگر در دندانپزشکی کودکان روش‌های پیشگیرانه ای وجود دارد که به مقاومت مینای دندان کودک کمک بسزایی خواهد نمود:

فلوراید تراپی

یکی از روش های بسیار موثر جهت جلوگیری از پوسیدگی دندان، فلوراید تراپی است که بسته به تغذیه، سن، تکامل دندان ها، وجود نقص های خاص همچون نقص هایی در مینا دندان و عاج دندان، حتی در مواردی بسته به موقعیت جغرافیایی زندگی فرد و نژاد فرد، مورد استفاده قرار می گیرد و تعداد دفعات آن مشخص می گردد.

در واقع از فلوراید تراپی به منظور یک روش بسیار مناسب جهت جلوگیری از پوسیدگی دندان استفاده می شود و این روش جهت پیشگیری از پوسیدگی های زودرس بسیار موثر خواهد بود.

استفاده از قرص های فلوراید نیز تحت نظر دندانپزشک کودکان مورد استفاده قرار می گیرد. گفتنی است که فلوراید تراپی می تواند سبب افزایش مقاومت مینای دندان در مقابل پوسیدگی ها شود.

فیشورسیلانت

روش دیگر جهت پیشگیری پوسیدگی دندان کودکان فیشورسیلانت تراپی است. در این روش شیارهای عمیق دندان های آسیا ، با داروی فیشور سیلانت پوشیده می شود. شیارهای عمیق دندان‌های آسیای شیری و دائمی، مستعد پوسیدگی هستند و عملا این نوع شیارها غیر قابل دسترس بوده و توسط موهای مسواک تمیز نخواهد شد که با کمک این روش می توان شیارهای دندانی را پر نمود تا از شروع پوسیدگی جلوگیری کرد.

لازم به ذکر است فیشور سیلانت تراپی فقط برای دندان‌های عاری از پوسیدگی قابل انجام است و در صورت ابتلا به پوسیدگی دندان چاره ای جز پر کردن دندان نیست.

استفاده از مسواک و نخ دندان بعد از غذا

به کودک بیاموزید که بعد از هر وعده غذایی مسواک بزند و از نخ دندان استفاده کند. در کودکان زیر 2 سال والدین باید خودشان مسواک را برای کودک بزنند.

تعداد دفعات مسواک زدن دندان ها

توصیه می شود دفعات مسواک زدن چهار نوبت در روز باشد که باید قبل از صبحانه و بعد از هر وعده غذایی انجام شود. فراموش نکنید برای کودکان به هیچ عنوان نباید خمیر دندان را به صورت تکه بزرگ روی موهای مسواک بگذارید بلکه باید خمیر دندان را به اندازه یک دانه عدس، داخل موهای مسواک قرار دهید!

پرهیز از مصرف مواد خوراکی مضر

از دوران کودکی غذاهای مضر و ناسالم مثل چیپس، پفک و شیرینی به کودکان تان ندهید.

چکاب‌ دندانپزشک کودک

چکاپ های دوره ای دندانپزشکی کودکان را فراموش نکنید و قبل از شروع درد به دندانپزشک کودکان مراجعه کنید. همچنین در صورتی که کودک احساس درد در ناحیه دندان خود داشت، بدون اتلاف وقت به دندانپزشک کودکان مراجعه نمایید.

پوسیدگی دندان کودکان چه تفاوتی با تغییر رنگ دندان دارد؟

چون برای بچه‌ها از ۶ ماهگی قطره آهن تجویز می‌شود و هر چه سعی کنید باز هم تغییر رنگ مختصری به دندان‌های کودک می‌دهد، توجه والدین از دندان‌ها کاسته می‌شود. البته باید تاکید کنم تغییر رنگ بسیار مختصر در اثر قطره آهن با مسواک زدن برطرف می‌شود و اگر سعی کنید قطره را درست در انتهای دهان بریزید دندان‌ها رنگ نمی‌گیرند.

بعد از دادن قطره لازم است به بچه آب بدهید یا دندان‌هایش را با گاز مرطوب تمیز کنید. پیشرفت پوسیدگی با علامت درد خود را نشان می‌دهد (بچه اجازه نمیدهد دست به سمت دهانش ببرند). گاهی بچه‌ها دندانشان را مدام لمس می‌کنند یا تب بدون علت یا بیماری خاص دارند. این‌ها دلیل پیشرفت پوسیدگی است.
اگر از این مرحله بگذرد آبسه و تورم ظاهر می‌شود و گاهی آنقدر پوسیدگی ریشه را تخریب می‌کند که چاره‌ای جز کشیدن دندان نمی‌ماند.