زیاد شدن سقط جنین، چه علتی دارد؟

اگر به توصیفات مادران در مورد تجربه فرزند آوری شان گوش دهیم همواره با اصطلاحات و کلمای شبیه به "رسیدن"،" بیدار شدن" یا درک معنای زندگی برخورد می کنیم.

وقتی او را دیدم و صدای گریه اش را شنیدم، غرق در هیجان شدم و وقتی پرستار، او را در آغوشم گذاشت، احساس کردم که دارای معرفت عمیق هستم که با ان تمام زندگی را درک می کنم. خاطرم هست که احساس سبکی فوق العاده ای می کردم، گویا هر چه بار بود از روی دوشم برداشته شده بود. فهمیدم چرا مردم در دین دنبال تجارب وجد آور مکاشفه هستند...

اگر به توصیفات مادران در مورد تجربه فرزند آوری شان گوش دهیم همواره با اصطلاحات و کلمای شبیه به "رسیدن"،" بیدار شدن" یا درک معنای زندگی برخورد می کنیم. تجربه ای غیر قابل درک که تنها یک مادر می تواند آن را بفهمد و درک کند.

اما با این همه هیجان و شور و نشاط و قداستی که در این احساس خاص وجود دارد چرا برخی از زنان حاضر می شوند فرزند خود را در دوران بارداری سقط کنند؟ به واقع چه دلایل قانع کننده ای نه برای دیگران بلکه برای خودشان دارند که می توانند این تجربه خاص و این شکوه زنانه را از خود سلب کنند؟

علی‌اکبر سیاری(معاون بهداشتی وزیر بهداشت ) در همایش روز جهانی جمعیت عنوان می کند: سالانه ۲۲۰ هزار سقط جنین در کشور انجام می‌شود که ۱۲۰ هزار مورد از آن غیرقانونی است که مسائل اقتصادی و تداخل فرزندآوری با تحصیل از دلایل آن عنوان شده است.

مشاور دفتر سلامت خانواده وزارت بهداشت در روزنامه وطن امروز، در خرداد ۱۳۹۳ از وقوع روزانه هزار مورد سقط جنین در کشور خبر داد که ۱۵۰ تا ۳۵۰ هزار سقط جنین در طول سال اتفاق می‌افتد که از این میان ۱۲۰ هزار مورد اعلام کرده‌اند که فرزند نمی‌خواسته‌اند، ۱۰۰ هزار مورد بیمار بوده‌اند و ۲۰ تا ۳۶ درصد به دلیل مسائل اقتصادی رخ می‌دهد و ۵ درصد به دلیل تداخل با تحصیل گزارش شده است.

معضلات اقتصادی منجر به افزایش سقط جنین شده است
در کشورهای در حال توسعه سقط جنین با شهرنشینی نسبت مستقیم دارد. آمار اعلام شده در این کشورها نشان دهنده آن است که در روستاها نسبت به شهرها و شهرها نسبت به مراکز استان ها و درآنها نیز نسبت به پایتخت سقط جنین کمتر است. مشکلات اقتصادی و معضلات شهرنشینی از جمله عوامل اجتماعی در ارتکاب به سقط جنین است.

هر چند برخی از کارشناسان عنوان می کنند که در شرایط اقتصادی موجود فرزندآوری برای زنان و مردان چندان مقرون به صرفه نیست. زیرا امکانات مادی که در اختیار زوجین قرار دارد محدود است و به آنها اجازه داشتن فرزند زیاد را نمی دهد.

اما در صورتی که نظری کوتاه به آمار بالا بیندازیم می بینیم تقریبا نیمی از افرادی که سقط جنین داشته اند تنها دلیل خود برای سقط جنین را نخواستن فرزند عنوان می کنند و نه مشکلات اقتصادی. البته مشکلات اقتصادی دارای جایگاه مهم و خاصی است و هیچکس نمی تواند ان را کتمان کند اما اگر چنین است چرا در طبقه مرفه که مشکلات مالی وجود ندارد سقط جنین مشاهده می شود؟

اختلاف با همسر بر گرایش زنان به سقط جنین تأثیر دارد
اختلاف با همسر از جمله دلایل تأثیرگذار بر سقط جنین عمدی است. علاقه نداشتن به شوهر، ازدواج اجباری، مشکل اخلاقی شوهر و عدم تمایل به داشتن فرزندی که زیر نظر چنین پدری تربیت شود، از جمله دلایلی است که برخی زنان برای سقط جنین خود ذکر می کنند.

در بسیاری مواقع زنان به دلیل مخالفت همسر خود با فرزندآوری و به این دلیل که شوهر آنها حوصله بچه ندارد و در تربیت فرزندان هیچ کمکی نمی کند، اقدام به سقط جنین می کنند.

اعتیاد نیز بر سقط جنین تاثیر گذار است

اعتیاد یکی از مهم ترین دلایل افزایش سقط جنین در زنان است. وقتی در خانواده ای مرد معتاد می شود، مقدمات نابودی خانواده و زندگی زناشویی را فراهم می کند. زنانی که شوهران معتاد دارند، درصد بالایی از مراجعین طلاق را به خود اختصاص می دهند. اعتیاد تأثیرات بسیار نامطلوبی بر روی خانواده و زنان دارد یکی از تأثیرات آن افزایش سقط جنین در زنان است.

حفظ زیبایی فیزیکی در اقدام به سقط جنین مؤثر است

زیبایی ظاهری نیز به عنوان عاملی تأثیرگذار در سقط جنین به شمار می رود چرا که نگرش زنان نسبت به خودشان تغییر یافته است. توجه به اندام و زیبایی ظاهر برای زنان بسیار مهم است و با توجه به آن که در هر وضع حمل اندام زنان به لحاظ فیزیولوژیکی تغییر پیدا می کند و باعث اضافه وزن می شود، آنها نسبت به سقط جنین اقدام می کنند تا بتوانند زیبایی ظاهری خود را حفظ کنند. این تغییر نگرش زنان نسبت به خودشان نیز متأثر از نگاه مردان به آنهاست. به عبارت دیگر، زنان در آیینه مردان خود را می بینند و تلاش می کنند مطابق میل آنها رفتار کنند و مورد علاقه و پذیرش آنها واقع شوند.

اشتغال و تحصیلات زنان در سقط جنین بسیار نقش دارد

به نظر می رسد افراد تحصیلکرده از سویی خواهان شرایط مطلوب و ایده آلی برای بچه دار شدن هستند و از سویی دارای موقعیت شغلی در جامعه بوده و در نتیجه در صورت بارداری ناخواسته نگرش آنها نسبت به سقط مثبت خواهد بود، زیرا آنها حاضر نیستند موقعیت شغلی خود را از دست بدهند و تحت هر شرایطی بچه دار شوند و با هر نوع امکاناتی به بزرگ کردن و تربیت بچه بپردازند. اشتغال زنان در خارج از منزل نیز از جمله عوامل اجتماعی مؤثر در این زمینه است. زیرا باردار شدن زن عاملی بازدارنده است که مانع اشتغال وی خواهد بود.

بارداری در دوران عقد نیز در سقط جنین نقش دارد
هر چند که در تحقیقات انجام شده، گروه‌های کمی به سقط جنین به دلیل بارداری در دوران عقد اشاره کرده‌اند، اما به گفته متخصصان و ماماهای مورد مطالعه، بخشی از مراجعه‌کنندگان برای سقط جنین، علت سقط را وقوع بارداری در دوران عقد اعلام کرده‌اند.

در این بین طولانی شدن فاصله عقد تا عروسی به دلیل مشکلات اقتصادی، اشتغال، تحصیل و ....، از جمله عوامل تاثیرگذار بر بارداری در دوران عقد هستند.

بارداری نامشروع و زوال ارزشهای اخلاقی از مهمترین دلایل سقط مخفیانه است

بارداری نامشروع نیز طبق یافته‌های این تحقیق، از عوامل موثر بر بارداری ناخواسته منجر به سقط جنین عمدی است. این عامل مخفیانه‌ترین عامل سقط عمدی به شمار می‌رود.

جنسیت جنین و تعداد زیاد فرزندان نیز از علل دیگر سقط جنین است

علاوه بر جنسیت جنین و ترجیح دادن جنسی بر جنس دیگر (مذکر یا مونث بودن جنین)، همچنین تعداد زیاد فرزندان به عنوان علت شایع سقط جنین در موارد بارداری ناخواسته، یاد شده است.

البته مفهوم تعداد زیاد فرزند برای افراد مختلف متفاوت بوده است. بعضی منظور خود را دو بچه هم ذکر کرده‌اند. نگرانی از نبود پشتوانه‌های مالی برای حمایت از فرزندان، عدم حمایت‌های بیمه‌ای و درمانی، فرهنگ رایج کافی بودن یک یا دو بچه، تبلیغات برای بچه کمتر، نگرانی از تربیت فرزندان، به عنوان عوامل اعتقاد به نداشتن فرزند زیاد و نیز تمایل به سقط عمدی است.

طبقه اجتماعی نیز در سقط جنین تاثیر دارد

جمعیت شناسان عقیده دارند رابطه معکوس بین وضعیت اقتصادی و تعداد فرزندان وجود دارد. هرچه وضعیت اقتصادی بهتر باشد، تعداد فرزندان کمتر است. از طرف دیگر امکانات و وسایل مناسب پیشگیری از بارداری در اختیار کسانی است که پایگاه اقتصادی و اجتماعی بالاتری دارند. اما طبقات محروم امکان استفاده از شیوه های نوین جلوگیری را ندارند و یا کمتر دارند، در نتیجه تعداد فرزندان آنها بیشتر است و چون نمی توانند از عهده تربیت و نگهداری فرزندان زیاد خود برآیند، مجبور می شوند آن را سقط کنند یا وقتی بچه متولد شد او را سر راه بگذارند.

از نظر آسیب شناسان اجتماعی، سقط جنین جنایتی طبقاتی است؛ به این معنا که خانواده های متوسط و مرفه نسبت به خانواده هایی که مشکلات فقر اقتصادی یا فقر فرهنگی دارند، در مورد بارداری و جلوگیری از آن دقت بیشتری دارند. این آسیب شناس اجتماعی نبود حمایت های مالی و رفاهی زن و مرد در نگهداری فرزند، حاملگی های ناخواسته و نامشروع بودن بچه را از عواملی دانست که منجر به سقط جنین عمدی می شوند.

تغییر سبک زندگی منجر به افزایش سقط جنین شده است

یکی از عوامل اجتماعی سقط جنین تغییر سبک زندگی است. در جامعه امروز ما تعداد زیاد فرزندان امری منفی تلقی می شود و روحیه فردگرایی و توجه به خود آنقدر اهمیت پیدا کرده است که فرد می خواهد به جای داشتن یک خانواده بزرگ به ارتقاء و پیشرفت خود فکر کند. از طرف دیگر اگر امکانات و وسایل کارآمد کنترل باروری وجود داشته باشد، زوجین از بچه دار شدن جلوگیری می کنند. اما گاه فقر و وسایل نامناسب پیشگیری منجر به شکل گیری بچه می شود، در حالی که خانواده استطاعت مالی و فرهنگی لازم برای تربیت بچه را ندارد، بنابراین تنها راهی که باقی می ماند سقط جنین است.

در مجموع، با نگاه به سقط جنین از حوزه اجتماع، باید گفت با تغییر سبک زندگی، شاهد تغییر در نگرش و آراء زنان نسبت به سقط جنین هستیم. اما با این وجود انجام سقط جنین از سوی زنان چندان هم کار ساده ای نیست و اکثر زنانی که به ناچار به سقط جنین روی می آورند تا مدت ها احساس گناه و عذاب وجدان دارند.

شناخت زمینه ها و عوامل اجتماعی پیدایش سقط جنین ضروری است

هر چند تأثیر عوامل اقتصادی بر افزایش سقط جنین را نمی توان نادیده گرفت، اما به نظر می رسد افزایش این پدیده بیش از هر چیز ناشی از تغییر سبک زندگی باشد. زیرا در گذشته خانواده های بسیاری بودند که علی رغم وضعیت نامساعد اقتصادی تعداد زیادی فرزند داشتند، اما امروزه نگرش مردم به خصوص زنان نسبت به فرزندآوری و مسئولیت های ناشی از آن تغییر کرده است.

تغییر نگرش زنان و تغییر سبک زندگی باعث شده است زنان از یکسو تا زمانی که احساس کنند قادر به تأمین تمامی مایحتاج ضروری و غیرضروری برای فرزند خود نیستند، اقدام به فرزندآوری نکنند و از سوی دیگر، فرزند را مانعی در راه رشد و پیشرفت خود ببینند و در نتیجه فرزند خود را به راحتی سقط کنند.

برای جلوگیری از سقط جنین باید سیاستی را اتخاذ کنیم که افراد فرزند را مانعی در راه رشد و پیشرفت خود نبینند و از طرف دیگر، از امکانات مناسب برای فرزندآوری بهره مند شوند.

هر یک از زنان ما به عنوان مادر باید به خود این مجال را بدهند که ببینند چه فکری دارند و چه می خواهند؟

مادری، زن را به سوی خوشبختی سوق می دهد. سعادتی که زن باید کلماتی برای بیان آن بیابد و باید به خودش اجازه کاوش آن را بدهد. در این صورت ممکن است تصور وی از غریزه مادری از یک همراه گذرای"لحظات شیرین" ارتباط مادرانه به معیاری برای یک مدل درست تر از انگیزه و هویت مادرانه تبدیل شود.

منبع: تبیان