رسوب کلسیم در بیضه، نکات مهم

هر بیضه از حدود ۳۰۰-۲۰۰ لوله اسپرم‌ساز تشکیل شده است. اگر داخل این لوله‌ها کلسیم رسوب کند، به آن میکروکلسیفیکاسیون بیضه گفته می‌شود که بزرگ شدن و تجمع کلسیم، سبب ایجاد شن‌ریزه خواهد شد. به عبارت دیگر، تجمع ذرات کلسیم در داخل نسج بیضه را شن‌ریزه یا میکروکلسیفیکاسیون بیضه می‌گویند. این بیماری در حین سونوگرافی بیضه به یک منظور دیگر کشف می‌شود و علائم بالینی خاصی ندارد. در سال‌های اخیر، این بیماری اهمیت پیداکرده و بیماران زیادی به این دلیل مراجعه می‌کنند. علت وجود شن‌ریزه در نسج بیضه شناخته شده نیست.

میکروکلسیفیکاسیون بیضه معمولا متعدد است و در سرتاسر بیضه منتشر می‌شود و با سونوگرافی قابل تشخیص است. همچنین میزان گزارش شده شیوع این بیماری خیلی متفاوت و از یک تا ۱۱ درصد متغیر است. در افرادی که دارای شن‌ریزه داخل نسج بیضه هستند، شیوع در سایر نسوج مثل ریه‌ها و سیستم عصبی بیشتر گزارش می‌شود. عده‌ای هم علت ژنتیک را برای این بیماری مطرح کرده‌اند. اخیرا مشخص شده در افراد مبتلا به میکروکلسیفیکاسیون بیضه جهش در ژن SLC۳۴A۲ که روی کروموزوم ۱۵ قرار دارد، وجود دارد.

این بیماری مخصوص سن خاصی نیست و از کودکی تا کهنسالی دیده می‌شود ولی قبل از بلوغ و در مردان بالای ۶۰سال بندرت دیده می‌شود. معمولا میکروکلسیفیکاسیون بیضه دو طرفه و بدون علامت است. گاه این بیماران با درد بیضه مراجعه می‌کنند و در تشخیص افتراقی علل درد بیضه باید میکروکلسیفیکاسیون بیضه را هم مد نظر قرار داد. در سال‌های اخیر، چند گزارش منتشر شده مبنی بر این که وجود شن‌ریزه در داخل نسج بیضه آن را مستعد سرطان می‌کند، چون اکثر موارد تشخیص میکروکلسیفیکاسیون بیضه به دنبال سونوگرافی به یک دلیل دیگر مثلا درد بیضه صورت می‌گیرد، عده‌ای معتقد هستند که بین وجود شن‌ریزه داخل نسج بیضه و سرطان، رابطه ضعیفی وجود دارد. بیماران دارای شن‌ریزه داخل نسج بیضه به چند دسته تقسیم می‌شوند و هر کدام نیازمند اقدام خاصی هستند:

بیمار،‌ دارای شن‌ریزه در نسج بیضه است، ولی علائم یا سایر فاکتورهای خطر سرطان بیضه را ندارد: این بیماران نیاز به اقدام اضافی ندارند ولی باید سالانه توسط پزشک معاینه و بررسی شوند. از مهم‌ترین علائم سرطان بیضه، وجود یک توده قابل لمس داخل نسج بیضه است.

بیمار دارای شن‌ریزه در نسج بیضه و همچنین دارای علائم و سایر فاکتورهای خطر سرطان بیضه نیز هست: یکی از مهم‌ترین فاکتورهای خطر سرطان بیضه، سابقه بیضه نزول نکرده است. اگر بیضه نزول نکرده مبتلا به میکروکلسیفیکاسیون شود، نیاز به بررسی بیشتر دارد. بعضی پزشکان بیوپسی یا نمونه‌برداری را توصیه می‌کنند.

رابطه میکروکلسیفیکاسیون بیضه با سایر بیماری‌ها

ناباروری: چون کلسیم در داخل لوله‌های منی ساز رسوب می‌کند، سبب انسداد آنها می‌شود. 39 درصد افراد مبتلا به میکروکلسیفیکاسیون بیضه دارای مشکل در باروری هستند.

سرطان بیضه: در 74 درصد مردان دارای سرطان بیضه در پاتولوژی میکروکلسیفیکاسیون بیضه گزارش شده است. امروزه رابطه میان وجود میکروکلسیفیکاسیون بیضه و سرطان بیضه بخوبی اثبات شده و باید آن را قبول کرد.

بیمار مبتلا به میکروکلسیفیکاسیون بیضه چگونه باید پیگیری شود؟

این بیماران باید سالانه معاینه فیزیکی شوند و از بیضه‌ها سونوگرافی تخصصی و عکس سینه بگیرند. در این بیماران باید نشانه‌های سرطان بیضه اندازه‌گیری شود. در مواردی هم که پزشک صلاح می‌داند، سی‌تی‌اسکن شکم و لگن لازم است. حتی عده‌ای از پزشکان نمونه‌برداری روتین از بیضه‌ها را به این بیماران توصیه می‌کنند، ولی عده‌ای دیگر با آن مخالف هستند.