سندرم تخمدان پلی کیستیک، نقش هورمون ها چیست؟

تحقیقات اخیر نشان می دهد امروزه بسیاری از زنان از بیماری سندرم تخمدان پلی کیستیک رنج می برند. شاید برای شما نیز این سوال پیش آمده باشد که بیماری سندرم تخمدان پلی کیستیک، PCO یا Polycystic Ovarian Syndrome چیست؟ سندرم تخمدان پلی کیستیک یا PCOS مشکلی است که باعث از بین رفتن تعادل هورمون‌های زنانه می‌شود. این مشکل می‌تواند باعث به هم ریختن پریود زنان و سخت‌ تر شدن بارداری شود. همچنین می‌تواند باعث تغییرات ناخواسته در ظاهر بیمار شود. اگر درمان تخمدان پلی کیستیک انجام نشود باعث بروز مشکلاتی جدی برای سلامت بیمار شده و ریسک ابتلا به بیماری‌های قلبی و دیابت را بالا می برد. پس در صورت مشاهده‌ علائم تخمدان پلی کیستیک سریعا به متخصص زنان مراجعه کنید. از والدین محترم نیز خواهشمندیم که دختران نوجوان خود را از دوران بلوغ تحت نظر متخصص زنان قرار دهند.
در تخمدان زنانی که به سندرم تخمدان پلی کیستیک مبتلا می‌شوند، کیست‌های بسیار کوچکی در تعداد بالا می‌روید. اصلاً به همین علت است که این سندرم را سندرم پلی کیستیک می‌نامند. این کیست‌ها به‌ خودی‌ خود مضر نیستند اما باعث به‌ هم‌ ریختگی هورمون‌ها می‌شوند. تشخیص سندرم تخمدان پلی کیستیک و درمان به موقع آن می‌تواند عوارض تخمدان پلی کیستیک را کنترل کند و از بروز مشکلات دراز مدت جلوگیری کند.

نقش هورمون ها در سندرم تخمدان پلی کیستیک
هورمون‌ها پیام‌ رسان‌های شیمیایی هستند که فرآیندهای مختلفی نظیر رشد و تولید انرژی را شروع می‌کنند. معمولاً وظیفه‌ یک هورمون علامت دادن به هورمون‌های دیگر است که منجر به ترشح هورمون جدید می‌شود.
به علت دلایلی که هنوز به‌ درستی کشف نشده‌اند، زمانی که بیمار مبتلا به بیماری PCO یا تخمدان پلی کیستیک می‌شود، تعادل هورمون‌ها از بین می‌رود. تغییر یک هورمون منجر به تغییر سایر هورمون‌ها می‌شود. برای مثال:
تعادل هورمون‌های جنسی به هم می‌ریزد. در حالت طبیعی، تخمدان مقدار بسیار کمی هورمون جنسی مردانه ترشح می‌کند که آندروژن نام دارند. در بیماری تخمدان پلی کیستیک یا PCO، تخمدان زن شروع به ترشح مقدار بیشتری آندروژن می‌کند و این اتفاق ممکن است منجر به عدم تخمک گذاری در زنان، مشاهده‌ آکنه روی پوست و رشد کردن موی زائد روی صورت و بدن شود.
بدن ممکن است به هنگام استفاده از انسولین دچار مشکل شود که به این وضعیت مقاومت به انسولین گفته می‌شود. زمانی که بدن از انسولین استفاده نکند، قند خون بالا خواهد رفت و در طول زمان، احتمال ابتلا به دیابت بسیار بالاتر خواهد رفت.
صحبت های خانم دکتر لیلا شکری، جراح و متخصص زنان، زایمان و نازایی را در مورد تنبلی تخمدان ببینید.

علت سندرم تخمدان پلی کیستیک
علت PCOS یا سندرم تخمدان پلی کیستیک به‌طور کامل مشخص نیست اما عوامل ژنتیکی می‌توانند در بروز این سندرم دخیل باشند. PCOS تقریباً ارثی است و شانس ابتلا به آن در بیمارانی که یکی از بستگانشان به این سندرم دچار بوده‌اند بیشتر است. سندرم تخمدان پلی‌ کیستیک می‌تواند هم از طرف خانواده‌ پدری و هم از طرف خانواده‌ مادری به بیمار ارث برسد.

علائم بیماری سندرم تخمدان پلی کیستیک یا PCOS
علائم PCOS در ابتدا سطحی هستند. امکان دارد بیمار تنها به برخی از این علائم و یا تعداد زیادی از آن‌ها دچار شود. علائم بسیار متداول عبارت‌اند از:
- آکنه
- اضافه کردن وزن و مشکل در هنگام کم کردن آن
- رشد موهای زائد روی صورت و بدن. معمولاً زنان موهای ضخیم‌تری روی صورت، قفسه‌ی سینه، شکم و کمر مشاهده می‌کنند.
- نازک شدن موی سر
- به هم ریختن دوره‌های پریود. معمولاً بانوان مبتلا به PCOS سالانه کمتر از 9 بار پریود می‌شوند. برخی دیگر نیز خون‌ ریزی‌های شدیدی در طول پریود تجربه می‌کنند.
- مشکلات باروری. بسیاری از بانوانی که به سندرم تخمدان پلی کیستیک PCOS مبتلا می‌شوند، در زمینه‌ بارداری دچار مشکل هستند و به دنبال راهی برای درمان تخمدان پلی کیستیک برای بارداری هستند.
- افسردگی

تخمدان پلی کیستیک و بارداری
سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) بیماری است که بر روی ۶ تا ۱۵ درصد از زنان باردارتأثیر می گذارد. اگر در شما با PCOS تشخیص داده شود، بارداری ممکن است مشکل تر باشد. و اگر شما قادر به باردار شدن هستید، در معرض عوارض بیشتری در دوران بارداری و زایمان هستید.
زنان مبتلا به PCOS سه برابر بیشتر در معرض سقط جنین هستند، در مقایسه با زنان که PCOS ندارند. آنها همچنین احتمال بیشتری برای ایجاد پره اکلامپسی و دیابت بارداری و زایمان زودرس دارند. این می تواند زایمان را دچار مشکل کرده یا مجبور به سزارین شوید
اینکه بیماران مبتلا به تخمدان پلی کیستیک PCO هرگز باردار نمی‌شوند به‌ هیچ‌ عنوان درست نیست و برخی پزشکان در این مورد به بیماران خود ترس واهی می‌دهند. گاهی حتی ممکن است پریود بیمار هنوز مرتب باشد و علائم شدید نداشته باشد. پزشکان کار بلد در صورت تشخیص تخمدان پلی کیستیک، باید به بیماران توضیحات کامل داده و مراحل درمان آن را برای بیمار تشریح کنند. در موارد زیادی مشاهده شده که مبتلایان به این بیماری با رژیم غذایی و سایر روش‌های درمانی، بالاخره بارداری را تجربه کرده‌اند.

خطرات سندرم تخمدان پلی کیستیک بر روی مادر
داشتن سندرم تخمدان پلی کیستیک ممکن است باردار شدن شما را دچار مشکل کند. اختلالات هورمونی ممکن است سبب این موضوع شود.
زنان مبتلا به تخمدان پلی کیستیک به احتمال زیاد چاق هستند و برای باردار شدن نیاز به تکنولوژی های درمان ناباروری دارند. یک مطالعه نشان داد که 60 درصد زنان مبتلا به PCOS چاق هستند و تقریبا 14 درصد آن ها برای باروری به تکنولوژی نیاز دارند.
زنان مبتلا به PCOS بیشتر در معرض خطر ابتلا به عوارض پزشکی متعدد در طول زندگی هستند، از جمله:
- مقاومت به انسولین
- دیابت نوع ۲
- کلسترول بالا
- فشار خون بالا
- بیماری قلبی
- سکته مغزی
- آپنه خواب
احتمالا افزایش خطر ابتلا به سرطان آندومتر
برای زنان باردار سندرم تخمدان پلی کیستیک افزایش خطر عوارض را به همراه می آورد. این شامل پره اکلامپسی، یک شرایط خطرناک برای مادر و نوزاد است. درمان توصیه شده برای رفع نشانه ها زایمان زودرس است. دکتر شما در مورد خطرات و مزایای مربوط به زمان زایمان براساس شدت علائم و سن بارداری شما بحث خواهد کرد. اگر پره اکلامپسی را در دوران بارداری خود داشته باشید، باید به شدت مراقب باشید. سایر نگرانی ها شامل فشار خون بالا (فشار خون بالا) و دیابت بارداری ناشی از بارداری است.
داشتن دیابت بارداری می تواند منجر به داشتن یک نوزاد بزرگتر از حد متوسط ​​شود. این امر می تواند به مشکلاتی در هنگام زایمان منجر شود. برای مثال، نوزادان بزرگتر در معرض خطر دیستوشی شانه قرار دارند (زمانی که شانه کودک در طول زایمان به رحم می چسبد).
بیشتر علائم PCOS در دوران بارداری با نظارت دقیق همراه است. اگر دیابت بارداری شما گسترش پیدا کند، ممکن است نیاز به انسولین برای حفظ سطح قند خون خود داشته باشید.

خطرات سندرم تخمدان پلی کیستیک بر روی کودک
متأسفانه، داشتن سندرم تخمدان پلی کیستیک در دوران بارداری کمی شرایط را پیچیده می کند. این نیاز به نظارت بیشتری برای شما و کودک شما خواهد داشت.
خطرات بالقوه سندرم تخمدان پلی کیستیک برای کودک عبارتند از:
- تولد زودرس
- بزرگ بیش از حد جنین
- سقط جنین
- نمره Apgar پایین
اگر کودک شما دختر باشد، برخی مطالعات نشان داده اند که تا ۵۰ درصد احتمال دارد او PCOS نیز داشته باشد.
زنان مبتلا به PCOS بیشتر احتمال دارد که سزارین داشته باشند زیرا نوزادان آن ها اغلب بزرگ است. عوارض دیگر نیز ممکن است در طول زایمان رخ دهد.

نقش سندرم تخمدان پلی کیستیک در باردار شدن
بعضی از زنان ممکن است تا مدت ها متوجه تخمدان پلی کیستیک خود نشده باشند یا به آن به توجه باشند اما اگر به مدت بیش از یک سال سعی در بچه دار شدن کرده اید و بارداری رخ نداده است حتما باید به پزشک مراجعه کنید.
پزشک می تواند به شما در ایجاد برنامه ای برای بارداری کمک کند. برخی از استراتژی ها، مانند کاهش وزن، تغذیه سالم، و در بعضی از موارد، داروها، می تواند شانس شما را برای باردار شدن افزایش می دهد.

سندرم تخمدان پلی کیستیک و شیردهی
اگر برای شما این نوع سندرم تشخیص داده شده است، ممکن است لازم باشد که حتی بعد از بارداری نیز علائم آن را کنترل کنید. اما علائم و شدت می تواند در هر فرد متفاوت باشد. گاهی اوقات نوسانات هورمونی پس از بارداری و شیردهی می تواند علائم را تغییر دهد، بنابراین ممکن است قبل از اینکه شما به حالت عادی خود باز گردید دچار تغییراتی شوید.
حتی اگر شما داروهای انسولین برای کمک به کنترل قند خون خود دریافت کنید، می توانید در صورت وجود تخمدان پلی کیستیک به راحتی کودک خود را با شیر مادر تغذیه کنید. زنان مبتلا به دیابت بارداری در معرض خطر ابتلا به دیابت نوع 2 قرار دارند، اما تغذیه با شیر مادر می تواند این خطر را کاهش دهد.
شیردهی دارای مزایای فراوانی برای هر دو شما و کودک شما است، بنابراین اگر شرایط خانواده شما مناسب باشد، گزینه های موجود و منابع موجود را بررسی کنید تا بتوانید تجربه شیردهی موفق داشته باشید.

چرا تشخیص سندرم تخمدان پلی کیستیک سخت است؟
بالغ‌ بر ۱۵ درصد از بانوان، به سندرم تخمدان پلی کیستیک مبتلا هستند و با علائمی نظیر به هم ریختن سیکل قاعدگی، رشد مو روی صورت، آکنه و ناباروری دست‌ و پنجه نرم می‌کنند. تشخیص سندرم تخمدان پلی کیستیک اگر دیر اتفاق بیافتد، می‌تواند باعث ابتلا به دیابت نوع ۲ و بالا رفتن ریسک ابتلا به سرطان آندومتری شود.
پس از گذشت هشتاد سال از کشف این بیماری هنوز آزمایش دقیقی برای تشخیص سندرم تخمدان پلی کیستیک وجود ندارد. به همین دلیل درمان قطعی تخمدان پلی کیستیک ناشناخته است.
علائمی که زنان از خود نشان می‌دهند می‌توانند بسیار متفاوت باشند. به همین دلیل است که تشخیص سندرم تخمدان پلی‌کیستیک سخت است اکثر افرادی که به PCOS مبتلا هستند، کیست‌های زیاد و تخمدان‌های بزرگ‌تر از حد معمولی دارند اما برخی دیگر حتی این نشانه‌ها را هم ندارند.

تشخیص تخمدان پلی کیستیک
برای تشخیص سندرم تخمدان پلی کیستیک متخصص زنان این کارها را انجام خواهد داد:
- در مورد سوابق پزشکی، علائم و سیکل‌ قاعدگی شما سؤال می‌پرسد.
- آزمون فیزیکی برای یافتن علائم تخمدان پلی کیستیک یا PCOS مانند موهای زائد بدن و فشار خون بالا انجام خواهد داد. متخصص زنان همچنین قد و وزن شما را چک خواهد کرد تا متوجه شود شاخص توده بدن (BMI) شما استاندارد است یا خیر.
- چند آزمایش مختلف برای اندازه گیری میزان قند خون، انسولین و میزان هورمون‌ها انجام خواهد داد. آزمایش‌های هورمونی می‌توانند مشخص کنند که آیا بیمار به بیماری تیروئید یا دیگر مشکلات غدد که علائمی شبیه به علائم PCOS دارند دچار است یا خیر.
- همچنین ممکن است دکتر از شما بخواهد تا برای تشخیص سندرم تخمدان پلی کیستیک و کیست‌های تخمدانی، سونوگرافی انجام دهید. PCOS ممکن است بدون نیاز به سونوگرافی هم قابل‌ تشخیص باشد اما نتایج آن می‌تواند به دکتر کمک کند تا بیماری های دیگر را نیز کشف نماید.
برای تشخیص سندرم تخمدان پلی کیستیک باید دو مورد از این علائم را مشاهده کرد:
- مدرکی دال بر افزایش ترشح هورمون‌های مردانه
- به هم ریختن سیکل قاعدگی
- داشتن ۱۲ یا مقدار بیشتری کیست در تخمدان
برخی از پزشکان از سونوگرافی و آزمایش خون برای تشخیص سندرم تخمدان پلی کیستیک کمک می‌گیرند اما خیلی از آن‌ها تنها بر اساس مشاهده‌ علائم، این سندرم را تشخیص می‌دهند.

درمان قطعی تخمدان پلی کیستیک
درمان قطعی تخمدان پلی کیستیک ممکن نیست اما ورزش‌های منظم، خوردن غذاهای سالم و کنترل وزن، از روش‌های کلیدی برای درمان آن هستند. درمان سندرم تخمدان پلی کیستیک می‌تواند علائم ناخوشایند PCOS را کمتر کرده و از به وجود آمدن مشکلات بلندمدت جلوگیری کند.
سعی کنید به‌صورت مرتب یک فعالیت ورزشی ملایم یا شدید را انجام دهید. راه رفتن فعالیت فوق‌ العاده‌ای است که اکثر افراد قادر به انجام دادنش هستند.
درمان گیاهی تخمدان پلی کیستیک به آن صورت که فکر می کنید ممکن نیست. اما سعی کنید بیشتر سبزی‌ها، میوه، آجیل و غلات مصرف کنید. همچنین از میل کردن غذاهایی که چربی اشباع‌ شده دارند نظیر گوشت، پنیر و غذاهای سرخ‌ شده پرهیز کنید و غذاهایی که برای سلامت قلب مفید هستند میل کنید.
اکثر زنانی که به PCOS دچار هستند می‌توانند با کم کردن وزن، مشکلات خود را کاهش دهند. حتی کم کردن 5 کیلوگرم از وزن نیز می‌تواند به تنظیم دوباره هورمون‌ها و سیکل قاعدگی بیمار کمک کند.
اگر سیگار یا قلیان مصرف می‌کنید، سریعاً آن‌ها را کنار بگذارید. بانوانی که سیگار مصرف می‌کنند، آندروژن بالاتری دارند که می‌تواند به علائم بروز PCOS یا تخمدان پلی کیستیک منجر شود. متخصص زنان همچنین ممکن است برای کم کردن علائم، داروهای ضد بارداری تجویز کرده و اگر بیمار در باردارشدن مشکل داشته باشد، برای او داروهای بارداری تجویز خواهد کرد. ملاقات دوباره‌ با دکتر برای آشنایی با نحوه‌ درمان لازم و ضروری است. همچنین بیمار باید به‌ صورت مرتب آزمایش دیابت و فشارخون بالا را انجام دهد.
امکان دارد درمان عوارضی همچون موهای زائد و آکنه، مدتی طول بکشند. برای کنترل کردن آکنه بیمار می‌تواند از داروهای مخصوص به درمان آکنه استفاده کند. دست‌ و پنجه نرم کردن با PCO می‌تواند سخت باشد. اگر بیمار احساس ناراحتی شدید و افسردگی می‌کند، بهتر است با یک مشاور یا دیگر بانوانی که مبتلابه این بیماری هستند صحبت کند.

می‌توانید این سؤالات را از متخصص زنان خود بپرسید
یک خانم مبتلابه سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) معمولاً هرچند وقت یک‌ بار پریود می‌شود؟ اگر تعداد پریودهای شما از ۸ بار در سال کمتر بود، شاید به این بیماری دچار باشید.
برای بارداری چه باید کرد؟ برخی راه‌های درمان سندرم تخمدان پلی کیستیک از بارداری جلوگیری می‌کنند و برخی دیگر به آن کمک می‌کنند.
چه درمان‌هایی می‌توانند علائم دردسر ساز مرا از بین ببرند؟ به یاد داشته باشید که هیچ روش درمانی همه‌ علائم بیماری تخمدان پلی کیستیک را درمان نمی‌کند.
آیا امکان دارد این علائم مربوط به بیماری دیگری باشند؟ نارسایی تیروئید، هیپرپلازی آدرنال و سندرم کوشینگ، همه علائم یکسانی با سندرم تخمدان پلی کیستیک دارند.
امکان دارد دکتر برای درمان زنان جوان‌تری که در اثر این بیماری به آکنه دچار شده‌اند و قصد ندارند به این زودی‌ها مادر شوند، قرص ضد بارداری تجویز کند. برای بیماری که نشانه‌های مقاومت در برابر انسولین از خود نشان می‌دهد، امکان دارد داروی دیابت تجویز شود. و افرادی که نگران وضعیت بارداری خود هستند معمولاً تحت درمان توسط داروهایی قرار می‌گیرند که تخمک گذاری در زنان را تقویت می‌کنند.
دکتر هادلستون می‌گوید:
این سندرم یکی از گونه‌های ناباروری است که می‌توان آن را درمان کرد. آیا روزی خواهد رسید که قرص ساده‌ای برای درمان این بیماری کافی باشد؟ تحقیقات زیادی در حال انجام شدن هستند. اما دکتر لگرو و دکتر هادلستون می‌گویند امکان اینکه اسم کلی سندرم تخمدان پلی کیستیک عوض‌شده و با یک یا چند اسم مناسب‌تر (که هرکدام درمان قطعی خودشان را داشته باشند) تقسیم شود بیشتر است.