سن بلوغ دخترانه، چه موقع است؟

در چند سال اخیر والدین، بخصوص مادران از این که دخترشان در ده تا دوازده سالگی دچار علائم بلوغ شده و عادت ماهیانه‌اش آغاز شود، نگران هستند.
آنان تصور می کنند در جامعه امروز یک دختر در این سن آمادگی وقوع چنین تغییراتی را ندارد. از طرفی داروهایی که در سال های اخیر برای توقف بلوغ به بازار آمده و متاسفانه بی رویه از سوی برخی همکاران استفاده می شود، موجب شده است آنان تقاضای روزافزونی را از همکاران فوق تخصص غدد برای ایجاد وقفه در بلوغ دلبندشان داشته باشند.
اکنون باید به این سوال پاسخ دهیم که در این موارد کار صحیح چیست؟
برای رسیدن به جواب باید چند موضوع را توضیح دهیم.
۱ ـ بلوغ چیست و به صورت طبیعی در دختران چه سنی شروع می شود؟
۲ ـ نشانه های بلوغ چیست؟
۳ ـ آیا توقف بلوغ با دارو عوارض دارد؟
بلوغ، مجموعه ای از فرآیندهای مغزی و هورمونی را شامل می شود که طی آن یک کودک دچار تغییرات جسمی و روحی می شود و به دوران نوجوانی پای می گذارد.در یک دختر طبیعی این تغییرات ممکن است در سن ۱۰ یا یازده سالگی شروع شود، ولی در برخی در هشت سالگی و در گروهی حتی تا سیزده سالگی این تغییرات آغاز می شود.
زمانی که شروع بلوغ قبل از هشت سالگی باشد به آن بلوغ زودرس می گوییم. در دختران معمولا اولین نشانه بلوغ بزرگ شدن پستان هاست که ابتدا به صورت یک برآمدگی کوچک خود را نشان می دهد. این اتفاق در نژاد ایرانی به طور متوسط در سن حدود ۱۰ تا ۱۰.۵ سالگی رخ می دهد و پس از آن رشد موهای زیر بغل و زهار شروع می شود.
وقوع اولین خونریزی ماهانه معمولا آخرین نشانه شروع بلوغ است که به طور متوسط دو سال بعد از شروع رشد پستان ها رخ می دهد و در نژاد ما حدود ۱۲.۵ سالگی رخ می دهد.
درباره رشد قدی که نگرانی مهم والدین است، نیز باید دانست یک تا دو سال بعد از شروع عادت ماهانه درجاتی از رشد قدی ادامه می یابد که البته در هر کودکی با دیگری متفاوت است و برای اطمینان می توان زیر نظر پزشک آن را بررسی کرد.

اکنون به سوال اصلی پاسخ می دهیم که آیا استفاده از آمپول های توقف بلوغ بی ضرر است؟
داروهایی که برای توقف بلوغ استفاده می شود با تاثیر روی مغز و هیپوفیز موجب توقف تولید هورمون هایی می شود که روند بلوغ را آغاز می کنند و ادامه می دهند. واضح است چنین داروهایی بی عارضه نبوده و ممکن است عوارض روحی یا جسمی مختلفی را ایجاد کند.
استفاده از این داروها برای دختری که قبل از هشت سالگی علائم بلوغ دارد ـ البته بعد از بررسی علل بلوغ زودرس ـ کاملا علمی است و عوارض احتمالی این داروها در مقابل اثر درمانی مفید آن قابل تحمل است، اما استفاده از این داروها در دختری که در سن یازده سالگی بلوغش شروع شده است و مثل بسیاری از هم سن و سالانش در حال گذراندن این دوران به شکل طبیعی و عادی است، صرفا به خاطر علاقه مادر یا پدر به تاخیر در بلوغ با توجه به عوارض اش قابل پذیرش نیست.

برخی از تغییرات بدن را که طی دوران بلوغ در دخترها رخ می دهد
۱- موهای جدید
دخترخانمی ممکن است متوجه شود که در مناطقی از بدن که هیچ وقت مویی وجود نداشت، حالا مقداری مو رویش کرده است، مناطقی مثل زیر بغل، پاها و … .
در ابتدا این موها روشن و نازک هستند، اما با گذشت زمان تیره و ضخیم می شوند.
2- رشد قدی
در طی دوران بلوغ، رشد قدی ادامه می یابد. در برخی، رشد به سرعت اتفاق می افتد که به نام "جهش ناگهانی رشد" خوانده می شود. این جهش رشد، بین سنین ۹ تا ۱۱ ساله دیده شده است.
افرادی که دارای این فوران رشد هستند، هر سال حدود 10 سانتی متر افزایش قد خواهند داشت. اما مثل بقیه موارد بلوغ، رشد ممکن است سریع و یا کند باشد.
۳- رشد سینه
در دوران بلوغ سینه ها بزرگ می شوند. اگر یکی از سینه ها کوچکتر از دیگری باشد، جای نگرانی ندارد، زیرا بعد از مدتی هر دو سینه به یک اندازه خواهد شد.
۴- مراقبت از پوست
اگر پوستتان، جوش زد، نگران نباشید. حدود 85 تا 90 درصد افراد در سن بلوغ، جوش می زنند. در واقع، زدن جوش جزء اولین علائم دوران بلوغ می باشد. این جوش ها ممکن است روی صورت، بالای سینه و یا پشت دیده شوند.
در طی دوران بلوغ، فعالیت غده های چربی زیاد می شود و موجب بروز جوش می شود. استرس، عادت ماهانه و مواد آرایشی چرب نیز باعث بوجود آمدن جوش می شوند
5- افزایش تعریق
اگر خیلی عرق می کنید، این را بدانید که شما اولین نفری نیستید که از این موضوع رنج می برید.
ناگهان در طی دوران بلوغ، 2 تا 4 میلیون غده عرق در بدن فعال می شوند. هنگامی که عصبانی می شوید و یا در محیط گرمی قرار می گیرید، بیشتر عرق می کنید.
تعریق بیشتر در زیر بغل صورت می گیرد. اگر می خواهید از بوی بد عرق خلاص شوید، به طور مرتب حمام کنید و از مواد ضدتعریق مثل مام استفاده کنید.
6- ترشحات
در طی دوران بلوغ، ترشحات واژن دیده می شود. این ترشحات به رنگ زرد یا سفید است.
اگر خارش، بوی بد و یا ناراحتی در واژن داشتید، با مادر خود صحبت کنید، زیرا این می تواند نشانه ای از عفونت باشد.
۷- تغییر شکل بدن
دختران در مقایسه با پسران، دارای چربی بدن بیشتری هستند.
در طی دوران بلوغ، ممکن است متوجه شوید که بدنتان دارای چربی های بیشتری نسبت به قبل است.
در ابتدا، ممکن است متوجه چربی شکم شوید. اما بعد از مدتی، کمر کوچکتر و باسن و ران ها بزرگتر خواهند شد.
۸- عادت ماهیانه
خون ریزی ماهانه، در سنین 9 تا 16 سالگی رخ می دهد. در این دوران، باید بهداشت را کاملا رعایت کنید و همیشه نوار بهداشتی همراه خود داشته باشید.
۹- مراقبت از دندان ها
در دوران بلوغ، هورمون های اضافی در بدن موجب بروز مشکلاتی در دهان می شوند. لثه ها ممکن است حساس‌تر و متورم شوند.
لذا باید همیشه مسواک بزنید و بعد از غذا، با نخ دندان لای دندان هایتان را تمیز کنید.
رعایت بهداشت دهان و دندان باعث جلوگیری از ایجاد بوی بد دهان، بیماری های لثه ای و دیگر مشکلات می شود.

توصیه هایی برای دختران نوجوان
در دوران بلوغ ممکن است، یک نفر را در زندگی ملاک زیبایی قرار دهید (مثلا یک بازیگر را) و سعی کنید شبیه او شوید. ولی ممکن است شما شکم داشته باشید و ظاهر شما شبیه او نباشد. این یک امر طبیعی است، ظاهر و باطن همه افراد با هم متفاوت است. این تفاوت ها باعث شیرینی زندگی می گردد.
پس، بهتر است به جای آنکه خود را (از نظر ظاهر) شبیه یک نفر کنید، ورزش کنید و عادات صحیح غذایی داشته باشید و وزن خود را متعادل نمایید.
همچنین در طی دوران بلوغ، تغییرات بدنی و احساسی رخ می دهد و شما سئوالات زیادی را خواهید داشت. بنابراین با مادر و یا خواهر بزرگتر از خود در این رابطه صحبت کنید و نگران نباشید.