تمام آنچه که باید درباره روش خراش آندومتر برای بارداری بدانید!

خراش آندومتری روشی است برای بهبود و افزایش قابلیت لانه‌گزینی در رحم بعد از لقاح مصنوعی یا لقاح خارج از رحم (IVF). درواقع در این روش، سطح پوشش داخلی رحم خراش داده می‌شود تا احتمال لانه گزینی رحم بیشتر شود. در ادامه با ما همراه باشید تا بیشتر با خراش آندومتری و نحوه انجام آن آشنا شوید.

خراش آندومتر چیست؟

آندومتر یک لایه پوشش داخلی رحم است. در نخستین مرحله بارداری، جنین در فرایندی به‌نام لانه گزینی به آندومتر می‌چسبد. خراش آندومتری (Endometrial scratching) که به آن ایجاد جراحت در بافت پوششی رحم (آندومتر) هم می‌گویند روشی است که هدفمندانه و به عمد خراش و اختلالی در آندومتر خانم‌هایی ایجاد می‌کند که قصد بارداری دارند. شواهد حاکی از اینند که این اختلال و خراش آندومتر، شانس لانه گزینی جنین را به‌نوعی بیشتر می‌کند و درنتیجه آن بارداری اتفاق می ‌افتد.

علت انجام روش خراش آندومتر برای بارداری

تعداد چرخه‌های تکنیک‌های کمک باروری در آمریکا، استرالیا، نیوزیلند و اروپا در سال ۲۰۰۵ بیش از ۶۰۰ هزار مورد بود که از این تعداد فقط ۳۰ درصد موفقیت آمیز بودند. لانه‌گزینی جنین مهم‌ترین فاکتور تاثیرگذار بر بارداری محسوب می‌شود.

خراش آندومتری به زنانی پیشنهاد می‌شود که بعد از چند بار آی‌وی‌اف (IVF) بدون هیچ دلیلی هنوز موفق به بارداری نشدند. هرچند نتایج برخی مطالعات علمی نشان می‌دهد که خراش آندومتری، شانس و احتمال بارداری را دوبرابر می‌کند، با این حال شواهد و قراین علمی جامع و کافی درباره مزایای و مکانیسم دقیق این روش در اختیار نیست. بنابراین، نظر پزشکی جامع و یکپارچه‌ای وجود ندارد و کاربردش در بیمارانی که برای نخستین‌بار لقاح آزمایشگاهی انجام داده‌اند تایید نشده است.

نحوه انجام روش خراش آندومتر برای بارداری

خراش آندومتری برای بارداری با ابزارهای مختلف و متعددی انجام می‌شود. متداول‌ترین روش انجام خراش آندومتری، روش بیوپسی آندومتر است که معمولا با لوله پلاستیکی منعطفی به ضخامت 3 میلی‌متر به‌نام کاتتر پاپیل (pipelle catheter) انجام می‌شود. پاپیل را از طریق دهانه رحم وارد رحم می‌کنند و برای ایجاد زخم و خراش، آن را به سمت جلو و عقب حرکت می‌دهند. این روش تقریبا شبیه همان روشی است که متخصص زنان برای گرفتن نمونه آندومتر (بیوپسی آندومتر) استفاده می‌کند.

خراش آندومتری به زنانی پیشنهاد می‌شود که بعد از چند بار آی‌وی‌اف (IVF) بدون هیچ دلیلی هنوز موفق به بارداری نشدند.

اما اخیرا به‌خاطر استفاده بالقوه‌اش در حوزه باروری، هدف و اسم این شیوه به خراش آندومتری تغییر کرده است. روشی ساده و کم هزینه که به‌صورت سرپایی بدون بیهوشی و فقط در چند دقیقه انجام می‌شود. البته خراش آندومتری کمی درد و ناراحتی دارد و گاهی خون‌ریزی هم پیش می‌آید. ازجمله خطرات و عوارض احتمالی بسیار نادر خراش آندومتری می‌توان به عفونت و سوراخ شدن رحم اشاره کرد.

زمان مناسب روش خراش آندومتر برای بارداری

بهترین زمان برای خراش آندومتری در خانم‌ها در طول دومین سیکل پیش از شروع لقاح آزمایشگاهی است.

عوارض احتمالی روش خراش آندومتر برای بارداری

به‌طورکلی خراش آندومتر روش بی‌خطری محسوب می‌شود و نیازی به بیهوشی ندارد. عوارض احتمالی این تکنیک عبارتند از:

• خون‌ریزی خفیف
• کرمپ‌های شکمی کمی بعد از انجام عمل
• عفونت لگنی یا در موارد نادری سوراخ شدن رحم
• اختلال در اوایل بارداری (سه ماهه اول) به‌خصوص در نیمه دوم چرخه قاعدگی انجام شود

عفونت لگنی نتیجه سرایت عفونت از دهانه رحم تا حفره رحمی است که معمولا ۱۰ روز بعد از انجام خراش آندومتری ظاهر می‌شود. به خانم‌ها توصیه می‌شود که پیش از اقدام، تست کلامیدیا بدهند.

تاثیر خراش آندومتر روی موفقیت لقاح آزمایشگاهی

مشخص نیست که چه فرایند بیولوژیکی احتمال بارداری را بیشتر می‌کند. یکی از نظریه‌های موجود این است که خراش آندومتری به‌نوعی واکنش و پاسخ التهابی درون آندومتر ایجاد می‌کند درست مثل هر خراش و یا زخمی که روی هر قسمت از بدن ایجاد می‌شود. شاید هم علتش این باشد که فرایند التیام و ترمیم زخم بعد از خراش، محیط آندومتر را بهبود بخشیده و احتمال لانه‌گزینی و بارداری را چند برابر بیشتر می‌کند.

عوارض احتمالی خراش آندومتر: خون‌ریزی خفیف
کرمپ‌های شکمی
عفونت لگنی
سوراخ شدن رحم

تحقیقاتی که اخیرا انجام شده‌اند نشان می‌دهد که اگر خراش آندومتر در زمان مناسب انجام شود احتمال بارداری را افزایش می‌دهد. این روش برای خانم‌هایی که سن بالا دارند یا به‌خاطر کیفیت پایین یا اختلال ژنتیکی، تجربه چند دوره آی‌وی‌اف ناموفق دارند توصیه نمی‌شود.

برای اطمینان از تاثیر خراش آندومتری روی موفقیت لقاح آزمایشگاهی در این افراد بهتر است پیش از لانه‌گزینی جنین، آزمایش ژنتیک انجام شود تا متخصص زنان از سلامت و کیفیت ژنتیکی جنین مطمئن شود.

اگر می‌خواهید بدانید که شما گزینه مناسبی برای این روش هستید یا خیر می‌توانید سری به کلینیک نی نی بان بزنید و از متخصص زنان مشاوره بگیرید.

اقدامات مراقبتی قبل و بعد از روش خراش آندومتر برای بارداری

خانم‌ها در سیکل قاعدگی که قرار است خراش آندومتر داشته باشند نباید رابطه جنسی بدون پیشگیری و احتمال بارداری داشته باشند. بهتر است در این فاصله برای جلوگیری از آسیب احتمالی به جنین رابطه جنسی انجام نشود.

همانطور که در بالا اشاره شد، خراش آندومتر روش ساده‌ و امنی است که مراقبت چندان خاصی قبل از عمل ندارد. اما با توجه به احتمال (پایین) خون‌ریزی واژینال یا عفونت بعد از انجام خراش بهتر است که پد بهداشتی همراه خود داشته باشید. خون‌ریزی اندک و حس گرفتگی و کرمپ خفیف تا چند روز بعد این کار برطرف می‌شود.

معمولا بعد از خراش خانم‌ها می‌توانند به فعالیت عادی روزانه برگردند اما برای پیشگیری از عوارض احتمالی، یک روز استراحت کنند. دوره مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها یا سایر داروهای تجویزی پزشک باید کامل شود تا احتمال عفونت به‌ صفر برسد.

بیشتر بخوانید: احتمال بارداری بدون دخول، جواب تمام نگرانی‌هایتان را بگیرید!

کاندیدای روش خراش آندومتر برای بارداری

خانم‌هایی که شرایط زیر را دارند گزینه مناسبی برای خراش آندومتری محسوب می‌شوند:

• خانم‌هایی که آی‌وی‌اف (IVF) ناموفق دارند.
• در خانم‌هایی که درمان آی‌وی‌اف به ضخامت دیواره رحم نرسیده و بیمارانی که دیواره رحم‌شان نازک شده است.
• در بیمارانی که رویان علیرغم خوب بودن تخمک و کیفیت جنین به دیواره داخلی رحم نمی‌چسبد.
• در خانم‌هایی که مشکلی در رحم‌شان ندارند.
• در مواردی که داروهای مصرفی برای درمان لقاح آزمایشگاهی تاثیری ندارند.

سوالات متداول

آیا خراش آندومتری احتمال بارداری را افزایش می‌دهد؟

مهم‌ترین فاکتور برای انجام عمل لقاح آزمایشگاهی (آی‌وی‌اف)، ضخامت رحم است. برای لانه گزینی و چسبیدن رویان، رحم خانم باید کاملا سالم باشد. شواهد و نتایج انجمن جنین شناسی و تولید مثل اروپا نشان می‌دهد که خراش آندومتری احتمال بارداری را افزایش می‌دهد.

انجام روش خراش آندومتر برای بارداری درد دارد؟

خراش آندومتر با مصرف مسکن و بدون بیهوشی انجام می‌شود. بیمار در طول انجام این روش دردی حس نمی‌کند. اما بعد از عمل درد خفیفی دارد.

زمان مناسب برای انجام خراش آندومتر چه وقتی است؟

خراش آندومتر باید دو هفته پیش از لقاح آزمایشگاهی یا انتقال جنین فریز شده انجام شود. این هفته بهترن زمان برای انجام خراش است چرا که قبل از پریود شدن خانم و بعد از تخمک‌گذاری است.

بیشتر بخوانید: درمان نازایی با روش IVF، مزایا و محدودیت‌ها

کلام آخر

خراش آندومتر روشی است که پیش از انجام لقاح خارج از رحم با تکنیک IVF برای خانم‌ها انجام می‌شود تا احتمال لانه‌ گزینی تخمک و باردار شدن را افزایش دهد. این روش بیشتر مناسب خانم‌هایی است که علیرغم داشتن شرایط مناسب برای تخمک گذاری، درمان ناباروری موفقی را تجربه نکرده‌اند.

خراش آندومتر برای بارداری عمل ساده‌ای است که نهایت در ۱۵ دقیقه بدون درد و بیهوشی انجام می‌شود. خون‌ریزی خفیف و درد از عوارض احتمالی و نادر خراش آندومتر هستند. در موارد نادری ممکن است عفونت لگنی یا سوراخ شدن رحم هم ایجاد شود.