گزنه برای پروستات، چه فوایدی دارد؟

در زمان‌های قدیم گزنه یا گزنه دوپایه (Urtica dioica) جایگاه ویژه‌ای در طب گیاهی داشته است. مصریان باستان از گزنه برای درمان آرتریت و درد قسمت پایین کمر استفاده کرده‌اند و سربازان رومی نیز آن را به بدن خود می‌مالیدند تا بتوانند گرم بمانند. نام علمی این گیاه Urtica dioica است که از کلمۀ لاتین uro بدست می‌آید و معنی آن «سوزاندن» است. این نامگذاری بدلیل آن است که لمس برگ‌های گزنه می‌تواند به طور موقتی نوعی احساس سوزش بر روی پوست ایجاد کند. برگ‌های این گیاه ساختاری شبیه به مو دارند که پوست را می‌گزند و باعث خارش، قرمزی و ورم می‌شوند. با این حال، برای تهیه مکمل گزنه آن را فرآوری می‌کنند که در این حالت مصرف آن بی‌خطر است. مطالعات نشان داده‌اند که خواص گزنه با تعدادی از فواید بالقوه برای سلامتی در ارتباط هستند. در این مقاله به بررسی خواص گزنه خواهیم پرداخت.

مواد مغذی فراوانی دارد
برگ‌های گزنه و ریشۀ آن حاوی طیف متنوعی از مواد مغذی هستند:
ویتامین‌ها: ویتامین‌های آ، ث و کا و همچنین برخی از ویتامین‌های ب
مواد معدنی: کلسیم، آهن، منیزیم، فسفر، پتاسیم و سدیم
چربی‌ها: لینولئیک اسید، لینولنیک اسید، پالمیتیک اسید، استیریک اسید و اولئیک اسید
آمینو‌اسیدها: تمام آمینواسیدهای ضروری
پلی‌فنول‌ها: کائمفرول، کوئرستین، کافئیک اسید، کومارین‌ها و سایر فلاونوئیدها
رنگ‌دانه‌ها: بتاکاروتن، لوتئین، لوتئوزانتین و سایر کاروتنوئیدها
بعلاوه، بسیاری از این مواد مغذی در بدن انسان به‌عنوان آنتی‌اکسیدان عمل می‌کنند.
آنتی‌اکسیدان‌ها مولکول‌هایی هستند که به دفاع از سلول‌ها در برابر آسیب ناشی از رادیکال‌های آزاد کمک می‌کنند. آسیب ناشی از رادیکال‌های آزاد با پیری، سرطان و سایر بیماری‌های مضر در ارتباط است.
مطالعات نشان می‌دهند که عصاره گزنه می‌تواند سطوح آنتی‌اکسیدانِ خون را افزایش دهد.

کاهش التهاب
التهاب روشی است که بدن از طریق آن خود را التیام داده و با عفونت‌ها مبارزه می‌کند.
با این حال، التهاب مزمن می‌تواند بسیار مضر باشد.
گزنه حاوی ترکیبات متنوعی است که می‌توانند التهاب را کاهش دهند.
مطالعات حیوانی و درون‌کشتگاهی نشان می‌دهند که گزنه سطوح هورمون‌های التهابی چندگانه را از طریق ایجاد تداخل در تولید آنها کاهش می‌دهد.
در مطالعات انسانی، اینطور به نظر می‌رسد که استفادۀ موضعی از کرم گزنه یا مصرف محصولات حاوی گزنه بیماری‌های التهابی نظیر آرتریت را تسکین می‌دهد.
به طور مثال، در یک مطالعه که بر روی ۲۷ نفر انجام شد، مشخص گردید که استفادۀ موضعی از کرم گزنه بر روی نواحی‌ای که تحت تاثیر آرتریت قرار گرفته‌اند، در مقایسه با گروهی که با دارونما درمان شده بودند، توانسته است به طور چشمگیری درد را کاهش دهد.
مطالعه‌ای دیگر نشان می‌دهد که مصرف مکمل حاوی عصاره گزنه به طور چشمگیری درد آرتریت را کاهش می‌دهد. بعلاوه، شرکت‌کنندگان این مطالعه حس کردند که بدلیل اثرات کپسول گزنه، می‌توانند دوز مصرفی داروهای مسکن ضدالتهابی را کاهش دهند.
علیرغم این موارد، همچنان پژوهش‌ها در این زمینه کافی نیستند و نمی‌توان گزنه را به‌عنوان یک درمان ضدالتهابی توصیه کرد. در این زمینه به مطالعات انسانی بیشتری نیاز است.

درمان علائم بزرگی پروستات
تا ۵۰ درصد از مردان ۵۱ ساله و مسن‌تر به غدۀ پروستات بزرگ‌شده دچار هستند.
معمولا به بزرگی پروستات، هایپرپلازی خوش‌خیم پروستات یا BPH می‌گویند. دانشمندان مطمئن نیستند که علت این عارضه چیست، اما می‌تواند ناراحتی قابل‌توجهی را هنگام دفع ادرار به وجود آورد.
برخی از مطالعات نشان داده‌اند که خواص گزنه می‌توانند به درمان BPH کمک کنند.
پژوهش‌های حیوانی نیز نشانگر این هستند که این گیاه قدرتمند ممکن است از تبدیل شدن تستوسترون به دی‌هیدروتستوسترون جلوگیری کند که نوعی قوی‌تر از تستوسترون میباشد. توقف این تبدیل می‌تواند به کاهش اندازۀ پروستات کمک کند.
مطالعاتی که بر روی افراد مبتلا به BPH انجام شده نشان می‌دهد که عصاره گزنه به درمان کوتاه‌مدت و درازمدت مشکلات ادراری - بدون ایجاد عوارض جانبی - کمک می‌کند.
با این حال، هنوز مشخص نیست که خواص گزنه در مقایسه با درمان‌های مرسوم، تا چه حد موثر می‌باشند.

خواص گرنه برای درمان تب یونجه
تب یونجه نوعی حساسیت یا آلرژی است که با التهابِ دیوارۀ بینی همراه می‌باشد.
گزنه به‌عنوان یک درمان طبیعی نویدبخش برای تب یونجه در نظر گرفته می‌شود.
پژوهش‌های درون‌کشتگاهی نشان می‌دهند که عصاره گزنه می‌تواند التهابی که باعث برانگیختن حساسیت‌های فصلی می‌شود را مهار کند.
این فرآیند عبارت است از مسدود کردن گیرنده‌های هیستامین و متوقف کردن فرآیند آزادسازی مواد شیمیایی تحریک‌کنندۀ علائم حساسیت توسط سلول‌های ایمنی.
با این حال، مطالعات انسانی نشان داده‌اند که گزنه تنها کمی بهتر از دارونما برای درمان تب بونجه عمل می‌کند یا اثرگذاری آن با دارونما برابر است.
اگرچه ممکن است گزنه درمانی طبیعی و نویدبخشی برای علائم تب یونجه باشد، اما در این زمینه به مطالعات انسانی درازمدت نیاز است.

سایر خواص گزنه
شاید فشارخون را کاهش دهد
شاید به کنترل قند خون کمک کند
کاهش خونریزی
سلامت کبد
ادرارآور طبیعی
التیام زخم و سوختگی

عوارض جانبی بالقوه
مصرف گزنه خشک‌شده یا پخته به طور کلی بی‌خطر است. البته احتمال بروز تعداد کمی از عوارض جانبی وجود دارد.
با این حال، مراقب لمس کردن برگ‌های تازۀ گزنه باشید، زیرا خارهای شبیه به مو این برگ‌ها می‌توانند پوست را اذیت کنند.
این خارها می‌توانند برخی از مواد شیمیایی را به پوست‌تان تزریق کنند:
استیل‌کولین
هیستامین
سروتونین
لکوترین‌ها
فورمیک اسید
این ترکیبات می‌توانند باعث بروز راش، برآمدگی، کهیر و خارش پوست شوند.
در موارد نادر ممکن است با واکنش آلرژیک شدید مواجه شوید که می‌تواند تهدیدکنندۀ جان باشد.
با این حال، این مواد شیمیایی با فرآوری شدن برگ‌ها از بین می‌روند؛ یعنی با مصرف گزنه خشک شده یا پخته، نباید ناراحتی دهان یا معده را تجربه کنید.
زنان باردار باید از مصرف گزنه خودداری کنند، زیرا این گیاه ممکن است انقباضات رحم را تحریک کند که این می‌تواند خطر سقط جنین را افزایش دهد.
اگر هرکدام از داروهای زیر را مصرف می‌کنید، قبل از مصرف گزنه با پزشک خود مشورت داشته باشید:
رقیق‌کننده‌های خون
داروی فشارخون
ادرارآورها
داروی دیابت
لیتیوم
گزنه می‌تواند با این داروها تداخل داشته باشد. به طور مثال، اثر ادرارآور گزنه ممکن است اثرگذاری داروهای ادرارآور را تقویت کرده و در نتیجه می‌تواند خطر دهیراته شدن (کمبود آب بدن) را افزایش دهد.