دستگاه تولید مثل در زنان چگونه کار میکند؟

دستگاه تناسلی زنان شامل اعضای داخلی و ساختارهای بیرونی است. اعضای اندام تناسلی زنان وظیفه تولید و نگهداری از سلول‌های جنسی زنانه (سلول‌های تخمک) را بر عهده دارند و آنها را به محلی که امکان لقاح تخمک توسط اسپرم وجود دارد، منتقل می‌کنند. اندام تناسلی زنان محیط مناسبی را برای رشد جنین فراهم می‌کند و در پایان چرخه رشد و تکامل، امکان خروج جنین از بدن را میسر می‌کند. دستگاه تناسلی زنان، وظیفه تولید هورمون‌های جنسی زنانه را بر عهده دارد. دستگاه تولید مثل زنان شامل دو جفت تخمدان، لوله‌های فالوپ، رحم، واژن، غدد فرعی، و اعضای خارجی تناسلی است.
عملکرد دستگاه تناسلی زنانه در اکثر گونه‌ها یکسان است. اسپرم باعث بارور شدن تخمک و ایجاد یک زندگی جدید می‌شود. زن باید به تخمک بارور شده زندگی بدهد، آن را به دنیا بیاورد، به او شیر بدهد، او را تغذیه کند، و تا زمانی که بزرگ شود و بتواند از خود مراقبت کند مواظب او باشد. اگر در خصوص دستگاه تناسلی خود نگران هستید بهتر است با متخصص مشورت کنید زیرا تشخیص و درمان زودهنگام می‌تواند از عوارض متعددی جلوگیری کند.

آناتومی دستگاه تناسلی زنان
تخمدان
تخمدان‌ها دو غده کوچک هستند که به لحاظ شکل اندام تناسلی زنان و اندازه به بادام شباهت دارند که در دو طرف دیواره لگن و بالاتر از رحم قرار دارند. تخمدان‌ها وظیفه تولید هورمون‌های زنانه مانند استروژن و پروژسترون، تخمک، و گامت زنانه را بر عهده دارند. تخمک از سلول‌های تخمک که به آرامی از بدو تولد رشد کرده‌اند و پس از بلوغ به تکامل رسیده‌اند، تولید می‌شود. هر ماه در طول تخمک گذاری، یک تخمک بالغ می‌شود. تخمک بالغ از تخمدان به سمت لوله‌های فالوپ می‌رود. قبل از رسیدن تخمک به رحم امکان لقاح آن در لوله‌های فالوپ وجود دارد.
لوله‌های فالوپ
لوله‌های فالوپ دو لوله عضلانی هستند که از سمت چپ و راست زوایای رحم به سمت تخمدان‌ها امتداد میابند. انتهای لوله‌های فالوپ شبیه یک ساختار شیپور مانند است که زائده‌های انگشتی روی آن را پوشانده است. این زائده‌ها به قسمت خارجی تخمدان ضربه می‌زنند تا تخمک آزاد شده را رها کنند و از طریق لوله‌های فالوپ آن را به سمت رحم هدایت کنند. قسمت داخلی هر یک از لوله‌های فالوپ توسط عضلات مژگانی پوشیده شده است، این عضلات در فرایند حمل تخمک به رحم نقش دارند.
رحم
رحم یک ساختار تو خالی، عضلانی، و گلابی مانند است که در قسمت خلفی و فوقانی مثانه قرار دارد. رحم در قسمت فوقانی به لوله‌های فالوپ و در قسمت پایین (از طریق سرویکس) به واژن متصل می‌شود. رحم در طول بارداری وظیفه حفاظت و نگهداری از جنین در حال رشد را بر عهده دارد. لایه درونی رحم، آندومتر نام دارد و در اوایل رشد جنین وظیفه نگهداری از او را بر عهده دارد. عضلات رحم در هنگام زایمان طبیعی منقبض می‌شوند و جنین را به خارج از بدن هدایت می‌کنند.
واژن
واژن یک لوله عضلانی منعطف است که گردن رحم را به بخش خارجی بدن متصل می‌کند. واژن در قسمت پایین رحم و قسمت خلفی مثانه قرار دارد. واژن در طول روابط جنسی به عنوان محل پذیرنده آلت تناسلی عمل می‌کند و اسپرم را به رحم و لوله‌های فالوپ منتقل می‌کند. واژن در هنگام زایمان بزرگ می‌شود و امکان تولید جنین را فراهم می‌کند. در دوران قاعدگی، خون از طریق واژن از بدن خارج می‌شود.
فرج
فرج یک نام کلی برای اندام تناسلی خارجی است که در ناحیه شرمگاهی بدن قرار گرفته است. فرج شامل قسمت خارجی میزنای، واژن، کلیتوریس، لب‌های بزرگ، لب‌های کوچک، و بالشتک تناسلی است. بالشتک تناسلی، لایه برآمده‌ای است که از بافت چربی تشکیل شده که بین استخوان شرمگاهی و پوست قرار دارد و بالشتکی را برای فرج فراهم می‌کند. قسمت پایین تر بالشتک تناسلی به دو نیمه تقسیم می‌شود که لبهای بزرگ نام دارند. بالشتک تناسلی و لبهای بزرگ توسط موهای شرمگاهی پوشیده می‌شوند. لبهای کوچک داخل لبهای بزرگ قرار گرفته‌اند که تعدادی چین کوچک و بدون مو هستند. این لبها اطراف واژن و قسمت‌ خارجی مجرای پیشاب را می‌پوشانند. در انتهای فوقانی لبهای کوچک، توده کوچک و انعطاف پذیری قرار دارد که کلیتوریس نامیده می‌شود. کلیتوریس حاوی تعداد زیادی گیرنده عصبی است که باعث ایجاد لذت جنسی می‌شود.

عملکرد اندام تناسلی زنان
چرخه تولیدمثل
چرخه تولیدمثل شامل فرایند تولید تخمک و آماده کردن رحم برای پذیرش تخمک باور شده برای باردار شدن می‌باشد. اگر تخمک تولید اما بارور نشده باشد و در دیواره رحم قرار گرفته باشد، چرخه تولید مثل از طریق قاعدگی مجددا تنظیم می‌شود. کل چرخه تولید مثل به طور متوسط حدود ۲۸ روز طول می‌کشد، اما ممکن است در برخی زنان این چرخه کوتاه و حدود ۲۴ روز باشد و در برخی دیگر ۳۶ روز طول بکشد.
تشکیل تخمک و تخمک گذاری
تخمدان ها تحت تاثیر هورمون محرک فولیکول و هورمون تعیین میزان جسم زرد، طی فرایندی که تخمک گذاری نام دارد یک تخمک بالغ تولید می‌کنند. تخمک حدود ۱۴ روز در چرخه تولیدمثل باقی می‌ماند و تکامل میابد سپس به عنوان یک تخمک بالغ آزاد می‌شود. اگرچه هر ماه تعداد زیادی تخمک در تخمدان تکامل میابند، فقط یک تخمک بالغ در هر قاعدگی آزاد می‌شود.
لقاح
پس از آنکه تخمک بالغ از تخمدان رها شد، زائده انگشتی آنرا می‌گیرد و از طریق لوله‌های فالوپ تخمک را به سمت رحم هدایت می‌کند. سفر تخمک از تخمدان به سمت رحم حدود ۱ هفته طول می‌کشد. اگر اسپرم بتواند خود را به تخمک برساند و به دورن آن نفوذ کند، تخمک به یک زیگوت بارور که حاوی ترکیبات DNA است تبدیل می‌شود. پس از یک چرخه دو هفته‌ای تقسیم سلولی سریع آغاز می‌شود که دوره رشد جنینی نام دارد، زیگوت به یک جنین تبدیل می‌شود. جنین به دیواره رحم می‌چسبد و در طول دوره بارداری در آنجا رشد می‌کند.
قاعدگی
با تکامل تخمک و حرکت آن به سمت لوله‌های فالوپ، ضخامت آندومتر به منظور آماده شدن برای پذیرش جنین افزایش میابد. اگر تخمک به موقع بارور نشود یا نتواند درون آندومتر قرار بگیرد، شریان‌های رحم از خونرسانی به آندومتر جلوگیری می‌کنند. عدم خونرسانی به آندومتر باعث مرگ سلول و ریزش بافت می‌شود که قاعدگی نام دارد. در یک چرخه طبیعی قاعدگی، ریزش بافت از حدود روز ۲۸ آغاز می‌شود و تا چند روز اول چرخه باروری بعدی ادامه میابد.
بارداری
اگر تخمک توسط سلول اسپرم بارور شود، تخمک بارور درون آندومتر قرار می‌گیرد و شروع به تشکیل کیسه آمنیوتیک، جفت، و بند ناف می‌کند. ظرف مدت هشت هفته اول و قبل از ورود به هفته نهم تا سی و هشتم جنینی، بافت‌ها و اعضای بدن شکل می‌گیرند. در این دوره، جنین بزرگ‌تر می‌شود و تکامل بیشتری میابد و برای تولد آماده می‌شود.