چرا مردان نابارور شده‌اند؟/ تاثیر مصرف سیگار و دخانیات بر باروری

 باروری مردان در دهه‌های اخیر با کاهش چشمگیری مواجه شده است. مطالعات جهانی نشان می‌دهد که عوامل محیطی و سبک زندگی ناسالم، از جمله آلودگی هوا، مصرف سیگار و استرس مزمن، به‌عنوان تهدیدهای اصلی برای سلامت تولید مثل مردان شناخته می‌شوند. 

بهرنگ آبادپورعضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری و سقط مکرر ابن سینا در خصوص تأثیر سیگار، استرس و آلودگی هوا بر ناباروری مردان گفت: اسپرم‌سازی یک پروسه با تولید سلولی بسیار بالا است که به دلیل حساسیت این سلول‌ها، عوامل مختل‌کننده مانند مواد شیمیایی می‌توانند اثرات عمیقی بر سلامت افراد داشته باشد. 

وی افزود: مواد سمی ناشی از سوخت‌های فسیلی، گاز‌های صنعتی و ریزگرد‌ها از طریق تنفس جذب خون شده و به بیضه‌ها می‌رسند. همچنین فلزات سنگین مانند سرب، کادمیوم و جیوه به‌ویژه در مناطق آلوده به بنزین سرب‌دار کیفیت اسپرم را کاهش می‌دهند. 

آسیب ذرات معلق در هوا و سیگار بر باروری مردان

گفتنی است؛ بر اساس پژوهش‌های سازمان جهانی بهداشت (WHO)، قرارگیری طولانی مدت در معرض آلاینده‌های هوا مانند ذرات ریز (PM۲,۵)، سرب و مواد شیمیایی صنعتی، با کاهش ۲۰ تا ۳۰ درصدی تعداد اسپرم‌ها مرتبط است. این مواد با ایجاد استرس اکسیداتیو، به DNA اسپرم آسیب می‌زنند و تحرک آن‌ها را مختل می‌کنند.

آبادپور با اشاره به تاثیر مصرف سیگار و دخانیات بر ناباروری مردان ادامه داد: دود سیگار حاوی نیکوتین و ترکیبات شیمیایی مختل‌کننده اسپرم‌سازی است، یک تحقیق علمی در مردان سیگاری و غیرسیگاری نشان می‌دهد؛ میانگین کیفیت و کمیت اسپرم در افراد سیگاری پایین‌تر است. 

عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری و سقط مکرر ابن سینا با بیان اینکه حتی قرارگیری در معرض دود سیگار نیز بر سلامت افراد اثرات منفی دارد، عنوان کرد: ترک سیگار و دوری از محیط‌های آلوده به دود ضروری است. 

روش‌های کمک باروری برای موارد خاص

آبادپور با اشاره به تأثیر استرس بر ناباروری مردان گفت: اختلال در عملکرد جنسی و تأثیر بر کیفیت اسپرم دو جنبه اصلی این مخاطره است. مشاوره روانشناسی برای مدیریت استرس و مصرف دارو‌هایی که کمترین عوارض را داشته باشد از راهکار‌های حل این معضل است.

عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری و سقط مکرر ابن سینا با بیان اینکه اولویت برای درمان ناباروری مردان تشخیص و رفع علت اصلی مانند ترک سیگار، کاهش استرس یا درمان عفونت است، ادامه داد: در موارد پیشرفته، از روش‌های کمک باروری مانند لقاح مصنوعی یا ICSI تزریق اسپرم به تخمکاستفاده می‌شود. همچنین امروزه حتی با تعداد کم اسپرم نیز می‌توان جنین سالم تولید کرد. 

آبادپور ادامه داد: رحم اجاره‌ای به عنوان آخرین راه درمان زمانی استفاده می‌شود که رحم مادر مثلاً به‌دلیل جراحی یا نقص ساختاری قادر به نگهداری جنین نباشد. کودک متولد شده از این روش از نظر ژنتیکی کاملاً متعلق به والدین اصلی است و رحم جایگزین فقط محیط رشد را فراهم می‌کند.

منبع: آنا