فولیکول کدام تخمدان مرا پسردار می کند؟

سوال مخاطب نی‌نی‌بان: با سلام و خسته نباشید. ۲۹ سال سن دارم و می خواهم اقدام به بارداری کنم. خیلی دوست دارم بچه ام پسر باشد. لطفا راهنماییم کنید که چه کارهایی انجام بدهم؟ آیا تقویم چینی خطا ندارد؟ دوره پریودم هم منظم نیست و بین ۲۷ و ۳۰ متغیر است. آیا فولیکولی که از تخمدان راست یا چپ آزاد می شود توی جنسیت بچه تأثیر دارد؟ و در هر ماه تخمک هایی که فولیکول آزاد می کنند فرق می کند؟ با تشکر. ممنون.

پاسخ دکتر کتایون برجیس، متخصص زنان و زایمان و فلوشیپ نازایی:
اگر می خواهید جنین تان صد درصد پسر باشد، باید از روش های کمک باروری مثل ای وی اف استفاده کنید. سایر روش ها مانند رژیم های غذایی، مقاربت در زمان های خاصی از سیکل قاعدگی و غیره توصیه هایی هستند که در این زمینه وجود دارند، اما در مطالعات بزرگ و مهم تأثیرشان به اثبات نرسیده است.

بنابراین ممکن است با احتمال خطا همراه باشند. در ضمن فولیکول هایی که از تخمدان آزاد می شوند یک نوع کروموزوم دارند، بنابراین فرقی نمی کند که از کدام تخمدان آزاد شده باشد.

مهم‌ترین مطالب در این‌باره:
مهمترین سوالی که برای زوج‌های نابارور قبل از انجام آی وی اف و آی یو آی پیش می‌آید تعیین جنسیت جنین است. اینکه در جریان لقاح آزمایشگاهی آیا می‌توانند صاحب فرزندی با جنسیت دلخواه باشند یا نه؟ به همین دلیل با دکتر پوپک افتخاری جنین شناس و عضو هیئت علمی پژوهشگاه رویان گفت‌و‌گویی کرده‌ایم که در زیر می‌خوانید.

تعیین جنسیت با تغذیه چقدر ممکن است؟
تعیین جنسیت با تغذیه هم در طب سنتی و هم در طب جدید امکان‌پذیر است. دکتر افتخاری در این باره می‌گوید: با تغذیه می‌توان تا حدودی جنسیت جنین را مشخص کرد، اما این روش اصلا قطعی نیست.
با تغذیه می‌توان فضای واژن را به سمتی پیش برد که اسپرم‌هایی که حاوی کروموزوم X یا Y هست به تخمک برسند تا آن جنسیتی که مد نظرشان است، شکل بگیرد. همچنین با تغذیه مناسب و تعیین زمان تخمک گذاری می‌توان به جنسیت مورد نظر نزدیک شد.

مثلا اگر زمان تخمک‌گذاری را دقیقا بدانند برای پسردار شدن باید در زمان تخمک‌گذاری نزدیکی داشته باشند.
برای دختردار شدن هم باید بعد از زمان تخمک‌گذاری نزدیکی داشته باشد. اما با توجه به این نکات نتایجی که به دست می‌آید معمولا حدود ۵۳ تا ۶۰ درصد است. یعنی برای کسی که می‌خواهد جنسیت فرزندش مورد دلخواهش باشد تعیین جنسیت با تغذیه توصیه نمی‌شود.»

تعیین جنسیت در آزمایشگاه
آی یو آی و آی وی اف دو روش درمان ناباروری در ایران است که زوجین نابارور بسته به نوع مشکلی که دارند و البته تشخیص پزشک یکی از این دو روش را انتخاب می‌کنند. در هر دو روش می‌توان جنسیت جنین را به دلخواه انتخاب کرد اما درصد موفقیت در هر دو یکی نیست.
دکتر افتخاری درباره تعیین جنسیت با روش آی یو آی می‌گوید: در روش آی یو ای می‌توان در آزمایشگاه درصد اسپرم‌هایی را که حاوی کروموزوم ایکس یا ایگرگ هستند، بیشتر کنند و بعد آنها را به رحم زن منتقل کنند. البته احتمال موفقیت در این روش حدود 70 درصد است.
در آی وی اف که لقاح آزمایشگاهی است جنین در آزمایشگاه تشکیل می‌شود و بعد جنسیت مورد بررسی قرار می‌گیرد و بعد از آن جنسیت دلخواه زوج را منتقل می‌کنند که به ۱۰۰ درصد نزدیک است. یعنی اگر خطای آزمایشگاهی رخ ندهد که معمولا خیلی کم است در این روش به ۱۰۰ درصد نزدیک می‌شویم.
در روش آی وی اف اگر چند تا جنین تشکیل شود می‌توان جنسیت‌ها را مشخص کرد؟ مثلا یک جنین دختر داشته باشیم و یک جنین پسر؟
دکتر افتخاری در جواب این سوال می‌گوید: در آی وی اف جنین‌ها با جنسیت‌های مختلف تشکیل می‌شوند هم جنسیت پسر هست هم دختر. مگر اینکه در خانواده فرد مورد نظر دخترزایی زیاد باشد.
یعنی اسپرم‌هایی که پیدا می‌شوند و کیفیت مناسبی دارند اغلب اسپرم‌هایی هستند که کروموزوم ایکس هستند یا برعکس. بعضی وقتها همه چیز به سابقه خانوادگی افراد بستگی دارد.

پی جی دی و تشخیص جنسیت جنین قبل از لانه گزینی
دکتر افتخاری درباره نقش پی جی دی در تشخیص جنسیت می‌گوید: تشخیص جنسیت جنین قبل از لانه گزینه پی جی دی است. یعنی بعد از لقاح آزمایشگاهی و تشکیل جنین یک سلول از هر جنین گرفته می‌شود و با بررسی آن سلول تشخیص داده می‌شود که این جنین دختر است یا پسر.
یعنی اگر آن سلول نشان بدهد که کروموزم XY است بنابراین جنینی که سلول را از آن بیرون آوردیم پسر است و اگر XX باشد یعنی جنین دختر است.

درصد موفقیت چقدر است؟
تعیین جنسیت با آی وی اف و آی یو آی چقدر به زایمان موفق و ۱۰۰ درصد نزدیک است.
دکتر افتخاری در جواب این سوال می‌گوید: یک آمار جهانی داریم و یک آمار مخصوص ایران. آمار جهانی همه زوج‌های نابارور را یکسان می‌کند یعنی همه افراد در هر سن و سال با هر مشکلی. آمار جهانی می‌گوید بارداری و زایمان موفق در آی یو آی بین 8 تا 18 درصد جواب می‌دهد. ولی در مراکز ایرانی بستگی به تعداد مریض دارد ما خودمان 25 درصد تا 30 درصد هم آمار داشته‌ایم.
در مورد آی وی اف آمار جهانی از ۲۵ درصد تا ۸۰ درصد گزارش می‌شود. این هم باز موارد مختلف دارد ولی آمار کلی در ایران ۳۰ درصد است که آمار خوبی است.

هزینه ها چقدر است؟
خیلی از زوج‌های نابارور از هزینه‌های درمان با روش‌های آی یو آی و ای وی اف بی‌خبر هستند. هزینه‌هایی که بسته به نوع خدماتی که انجام می‌دهند و البته بسته به نوع مرکز خدمات دهنده که می‌تواند دولتی، نیمه دولتی و خصوصی باشد، متغیر است.
دکتر افتخاری در این باره می‌گوید: نسبت به بقیه مراکز دنیا هزینه‌ها در ایران خیلی پایین است. یکی دو سال پیش، بیمه همه مخارج را به عهده گرفت اما بعد از یکی دوسال نتوانستند، ادامه بدهند. با این اوصاف هم هزینه‌ها خیلی پایین‌تر از خدمات مشابه جهانی است.
مثلا در کشورهای اروپایی هزینه‌ها بین ۱۰ تا ۱۵ هزار دلار است اما در اینجا همه هزینه‌ها بر اساس تعرفه‌های وزارت بهداشت حساب می‌شود. یک تعرفه مشخص وجود دارد که نسبت به مرکز دولتی و خصوصی و نیمه دولتی متغیر است.
اما هزینه یک فرد که دارو و آزمایش‌های زیادی لازم ندارد بین 5 تا 6 میلیون است. یعنی با احتساب دارو، سونوگرافی آزمایش و عمل و انتقال جنین عددی بین 5 تا 6 میلیون تومان باید هزینه کنند.
البته هزینه تعیین جنسیت جداگانه حساب می‌شود. دکتر افتخاری در این باره می‌گوید: تعیین جنسیت هزینه جداگانه دارد علاوه بر هزینه‌های معمول باید حدود ۳ میلیون تومان هم اضافه پرداخت کنند. البته اینها مبالغ مصوب وزارتخانه است.

آی وی اف چیست؟
آی وی اف لقاح خارج از بدن و مخفف in vitro fertilization) ) است. در این روش سلول‌های تخمک را در شرایط آزمایشگاهی با اسپرم بارور می‌کنند و یک یا چند سلول تخم به دست آمده را پس از گذشت چند مرحله تقسیم سلولی در رحم قرار می‌دهند تا روند رشد جنین به‌طور طبیعی انجام شود.
در این روش ابتدا تخمک گذاری در زن را القا می‌کنند و پس از اینکه تعداد مناسبی تخمک به دست آمد آن‌ها را در آزمایشگاه کشت می‌دهند. پس از اینکه تخمک‌ها بالغ شدند با اسپرم مناسب، تخمک را بارور می‌کنند.
لقاح مصنوعی برای اولین بار در دنیا در سال ۱۹۷۸ در انگلستان توسط دکتر رابرت ادواردز انجام شد که جایزه نوبل فیزیولوژی و پزشکی را در سال ۲۰۱۰ برای او به همراه داشت. لوئیزی براون، کودک حاصل از این لقاح در ۲۵ ژوئیه ۱۹۷۸ به دنیا آمد.
از آن تاریخ تاکنون حدود ۵ میلیون کودک به این روش در دنیا متولد شده‌اند. در ایران هم تولد اولین کودک حاصل از روش باروری آزمایشگاهی IVF سال 1371 و در پژوهشگاه رویان به ثبت رسید.

چه زمانی می توان از آی وی اف کمک گرفت؟
آی وی اف در حال حاضر اولین خط درمان و بهترین روش درمانی در انسداد دوطرفه لوله‌های تخمدان است. این روش در درمان مشکلاتی مثل اندومتریوز، ناباروری به دلیل مشکلات گردن رحم، نازایی با دلایل مردانه، ‌اختلالات تخمک‌گذاری و ناباروری با دلیل نامشخص.
اگر مشکلات تخمک‌گذاری یا مسدود بودن لوله‌های رحمی وجود دارد، یا اگر شوهر تعداد اسپرم کمی دارد و اگر سایر روش‌های درمان نازایی ناموفق بوده است، می‌توان از ‌آی وی اف کمک گرفت.

طول درمان آی وی اف چقدر است؟
برای اینکه یک دوره آی وی اف کامل شود باید ۴ تا ۶ هفته صبر کنید. باید چند هفته صبر کرد تا تخمک‌ها آماده شوند. نصف روز طول می‌کشد تا تخمک و اسپرم گرفته و در آزمایشگاه تلقیح شود.
۲ تا ۵ روز دیگر هم باید صبر کرد تا جنین را به داخل رحم مادر وارد کنند، البته بعد از انتقال جنین مادر مرخص می شود و می‌تواند به منزل برود.

چگونه می‌توان با اطمینان ۹۵ درصد جنسیت جنین را قبل از تولد تعیین نمود؟
امروزه با استفاده از روش‌های علمی می‌توان حتی به صورت ۹۵ درصد جنسیت کودک را از قبل تعیین نمود. یکی از این روش‌ها برای تعیین جنسیت استفاده از IVF است. در این روش همان کارهایی که برای زوج‌های نابارور انجام داده می‌شود برای خانم‌هایی که ناباروری ندارند نیز انجام می‌شود.
به این ترتیب که تعدادی تخمک از خانم گرفته می‌شود و بعد در آزمایشگاه، اسپرم‌ها داخل تخمک‌ها تزریق می‌شوند و جنین تشکیل می‌شود.

باور های درست در مورد تعیین جنسیت

باورهایی درباره پسردار شدن وجود دارد که عبارتند از:

۱- حفظ خونسردی

تحقیقات ثابت کرده زنانی که می‌خواهند پسردار شوند، بهتر است خونسرد باشند زیرا زنان نگران و مضطرب بیشتر صاحب فرزند دختر می‌شوند.
دانشمندان با اندازه‌گیری میزان هورمون استرس در زنان باردار متوجه شدند احتمال اینکه فرزند زنان پراسترس و نگران دختر باشد حدود ۷۵درصد بیشتر از زنانی است که خونسرد و آرام هستند.

۲- استفاده از جوش شیرین

اگر خانم ۱۵ دقیقه قبل از مقاربت ۲ قاشق غذاخوری جوش‌شیرین را در یک لیوان آب حل کند و با این محلول واژن را بشوید احتمال پسرشدن جنین بیشتر خواهد شد زیرا با ایجاد محیط قلیایی احتمال تولد نوزاد پسر بیشتر است.
به طور کلی اگر مقاربت در حوالی زمان تخمک‌گذاری انجام شود نوزاد پسر خواهد بود زیرا در زمان تخمک‌گذاری ترشحات دهانه رحم از همیشه قلیایی‌تر، رقیق‌تر و ارتجاع‌پذیرتر است و حرکت اسپرم‌های Y را بسیار سهل و آسان می‌کند.

۳- خوردن قهوه

اگر مردی قبل از برقراری رابطه جنسی قهوه بنوشد، قهوه موجب فعال‌تر شدن اسپرم Y شده و احتمال افزایش جنسیت پسر را بیشتر می‌کند.

۴- تاثیر خوراکی ها

در طب سنتی اعتقاد به تاثیر خوراکی‌ها در تعیین جنسیت بسیار پررنگ است. برای مثال خوردن حلیم‌هایی از گندم، برنج، لوبیا، نعناع، پیاز، سیر تازه، پسته، مویز سرخ، گندم و نخود چرب شده و تفت داده، انجیر، انگور شیرین، روغن کنجد، روغن بادام و خوراکی‌های شیرین مانند شیره خرما احتمال تولد نوزاد پسر را افزایش می‌دهد.