سقط جنین عمدی، آشنایی با خطرات

سقط جنین فرآیندی طبیعی است که در بارداری‌های ناموفق پیش می‌آید اما کم نیستند خانم‌هایی که به دلایل مختلف مثلا نداشتن آمادگی لازم برای بچه‌دار شدن، اختلافات خانوادگی، مشکلات اقتصادی و ... اقدام به سقط می‌کنند. آیا با عوارض این کار غیراخلاقی که گناه بزرگی هم شمرده می‌شود‌، آشنا هستید؟ با ما همراه باشید تا با هم مهمترین موارد را بررسی کنیم.

وقتی بدنتان آسیب می‌بیند
اگر سقط جنین به طور غیر ارادی و خودبخودی اتفاق بیفتد (به ویژه در ماه‌های اول بارداری) معمولا عارضه جسمی شدیدی به همراه ندارد اما خطر سقط عمدی جنین خطرات بسیار زیادی را ایجاد می‌کند که از جمله مهمترین آنها می‌توان به مرگ مادر اشاره کرد که به دلیل خونریزی، عفونت، آمبولی، بیهوشی و ... رخ می‌دهد. در واقع از آنجایی که این نوع سقط‌ها به وسیله افراد غیرمتخصص صورت می‌گیرد، متاسفانه احتمال مرگ مادر زیاد خواهد بود.

خطر حاملگی خارج از رحم
حاملگی خارج رحمی از مهم‌ترین شرایط اورژانسی در بارداری محسوب می‌شود که با تشخیص هر چه سریع‌تر نجات مادر و حفظ باروری را به همراه دارد. این نوع حاملگی که وضعیتی خطرناک و از مهم‌ترین علل مرگ و میر مادران به شمار می‌آید، از هر ۱۰۰۰ مورد حاملگی در ۱۶ مورد پیش می‌آید و زمانی رخ می‌دهد که تخمک بارور شده خارج از آندومتر رحمی باشد. معمولا در ۹۸ درصد این موارد تخمک بارور شده در لوله رحمی است و چنانچه این وضعیت سریع تشخیص داده نشود و درمان صورت نگیرد، منجر به پارگی لوله و به دنبال آن باعث خونریزی داخلی در ناحیه شکم می‌شود. البته لانه‌گزینی تخمک بارور شده در جاهای دیگری هم ممکن است رخ دهد. تخمدان، گردن رحم، شکم و همزمانی حاملگی خارج رحمی و داخل رحم از جاهایی هستند که امکان دارد تخمک بارور شده در آنها جا خوش کند. علائم بارداری خارج رحمی گاهی می‌تواند بیمار را دچار اشتباه و خیال کند که دچار عفونت ادراری یا مشکلات گوارشی و مسمومیت شده است و گاهی، خونریزی مشابه قاعدگی داشته باشد و حتی متوجه بارداری نشود اما خطر آن را نباید نادیده گرفت. بد نیست بدانید خطر سقط جنین احتمال بروز حاملگی خارج رحمی را تا ۶۰درصد افزایش میدهد. این موضوع برای خانم‌هایی اهمیت دارد که بعد از سقط و وقتی شرایط فراهم شد دوباره بچه‌دار شوند.

سقط؛ سرطان پستان و سرطان دهانه رحم
بر اساس پژوهش‌ها با سقط جنین خطر سرطان پستان تقریبا دو برابر می‌شود. در واقع سرطان سینه یکی از شایع‌ترین سرطان ها در ایران و جهان و دومین علت مرگ و میر زنان است. به همین دلیل افراد در صورت لمس هر گونه توده، مشاهده هر گونه تغییر در اندازه و شکل ظاهری سینه، ایجاد برآمدگی و کشیدگی پوست در سینه و وجود ترشح از نوک سینه باید به پزشک متخصص مراجعه کنند. البته افراد بالای ۴۰ سال و کسانی که دارای ریسک بالا برای ابتلا به این بیماری هستند، باید سالانه یکبار ماموگرافی انجام دهند. به عبارتی در برخی موارد که توده قابل لمس نیست، انجام ماموگرافی می‌تواند برای تشخیص به موقع بیماری مفید باشد. پس اگر به فکر سقط هستید، سرطان پستان در کمین شماست. از طرفی خانم‌هایی که یک بار سقط انجام داده‌اند در مقایسه با زنانی که سقط انجام نداده‌اند، بیشتر دچار سرطان دهانه رحم می‌شوند. افزایش خطر ابتلا به سرطان تخمدان و کبد نیز با سقط‌های منفرد یا متعدد گزارش شده است.

وقتی رحم سوراخ می‌شود
بر اساس پژوهش‌های متخصصان حدود ۲ تا ۳ درصد خانم‌هایی که سقط جنین می‌کنند، در معرض خطر سوراخ شدن رحم قرار دارند. این در حالی است که بسیاری از این جراحات تشخیص داده نشده و درمان نمی‌شوند مگر اینکه لاپاراسکوپی انجام شود. در این میان آسیب رحم ممکن است باعث بروز عوارضی در بارداری‌های بعدی شود و حتی نیاز به هیسترکتومی (درآوردن رحم از بدن) باشد که خود عوارض دیگری مانند ناباروری، پوکی استخوان زودرس و ... را در پی دارد. این تنها خطر سقط جنین برای رحم نیت چرا که پارگی‌های دهانه رحم که نیازمند بخیه زدن هستند، در حداقل یک درصد سقط‌های سه ماهه اول بارداری رخ می‌دهد. پارگی‌های کوچک تر نیز که درمان نمی‌شوند، در طولانی مدت به تخریب سیستم باروری منجر خواهد شد.

وقتی جفت سر راهی است
سقط جنین، خطر جفت سرراهی (پایین آمدن جفت در رحم مادر) در بارداری‌های بعدی را ۷ تا ۱۵ برابر بیشتر می‌کند که خود تهدیدکننده زندگی مادر است. آیا با روش‌های تشخیصی این عارضه آشنا هستید؟ خونریزی رحم به رنگ قرمز روشن و بدون درد طی نیمه دوم بارداری، علامت اصلی جفت سرراهی است. در عین حال معمولا خونریزی بدون نیاز به درمان قطع می‌شود، اما تقریبا همیشه چند روز یا چند هفته بعد مجددا شروع خواهد شد. حتی بعضی زنان باردار انقباض و جمع شدن رحم و دردی مشابه درد زایمان را تجربه می‌کنند. بنابراین اگر طی سه ماهه دوم یا سوم بارداری دچار خونریزی رحمی شدید، سریع به پزشکتان مراجعه کنید و باید بدانید سونوگرافی بهترین روش تشخیص عارضه جفت سرراهی است. هنگامی که زن باردار خونریزی زیادی ندارد، پزشک استراحت در رختخواب را توصیه می‌کند تا زمان زایمان سزارین فرا برسد. داشتن رابطه زناشویی هم ممنوع است. اگر خونریزی رحمی شدید باشد، خانم باردار در بیمارستان بستری می‌شود و برای جبران کمبود خون بدن نیاز به تزریق خون دارد. با وجود همه تدابیر اگر قرار باشد قبل از هفته ۳۶ بارداری سزارین انجام شود، پزشک برای رشد سریع‌تر ریه‌های نوزاد مصرف داروهای کورتون را تجویز خواهد کرد.

خطر سقط برای بارداری‌های بعدی
نوزادان معلول در بارداری‌های بعدی رابطه مستقیمی با سقط جنین عمدی دارد چرا که اینگونه سقط‌ها با تخریب رحم و دهانه رحم همراه است و میتواند خطر زایمان زودرس، عوارض زایمان و تشکیل غیر طبیعی جفت در بارداری های بعدی را افزایش دهد. به عبارتی این عوارض از جمله علل معلولیت نوزادان است.

آسیب از نوع لگنی
متخصصان می‌گویند بیماری‌های التهابی لگن ممکن است به افزایش خطر حاملگی خارج رحمی و کاهش باروری منجر شود. این در حالی است که بر اساس آمار حدود ۲۵درصد خانم‌هایی که سقط جنین عمدی دارند، در معرض بیماری‌های التهابی لگن قرار می‌گیرند.

اندومتریوز در کمین است
اندومتریوز از جمله خطرات مهم سقط‌های عمدی است. آندومتریوز در واقع نوعی کیست تخمدانی است و به پدید آمدن غده‌های آندومتریال در بیرون از آندومتر و عضله رحم گفته می‌شود. در آندومتریوز بافت مخاط رحم یا همان آندومتر در بیرون از محل اصلی خود شکل می‎گیرد. این مکان هر جایی بجز طحال می‎تواند باشد؛ هرچند بیشترین جایی که این اتفاق ممکن است در آن رخ دهد لگن است. در لگن نیز بافت تخمدان‎ها بیشتر از دیگر بافت‌ها درگیر آندومتریوز می‌شود. بافت درگیر شده همزمان با دوران قاعدگی شروع به خونریزی کرده و مشکلاتی مانند دردهای مزمن لگنی و نازایی ایجاد می‌کند. بد نیست بدانید خانم‌های کم سن ۵/۲ برابر خانم‌های ۲۰ تا ۲۹ ساله مستعد ابتلا به اندومتریوز بعد از سقط عمدی هستند.

امان از غیرمتخصص‌ها
التهاب و عفونت بافت رحم عارضه بسیار با اهمیتی است که در سقط‌های عمدی به وفور دیده می‌شود و دارای علائمی مثل درد شکم، تب و افزایش خونریزی است و علاوه بر خطر عفونت شدید و ناباروری می‌تواند باعث مرگ مادر شود.