زخم دهان نوزادان، چیست و چه علائمی دارد؟

زخم دهان در نوزادان شایع است. والدین باید در شرایطی که نوزاد بی‌قرار است و از خوردن شیر امتناع می‌کند، دهان او را بررسی کنند و از وجود این بیماری آگاه شوند تا در شرایط لزوم او را نزد پزشک ببرند. با رعایت نکات بهداشتی، شستن مداوم شیشه شیر نوزاد، آلوده نبودن سینه مادر و ... می‌توان از زخم دهان در نوزادان پیشگیری کرد.
زخم دهان در نوزادان یک بیماری‌ شایع است ولی به دلیل ظاهر نا‌مطبوع، مادران را نگران می‌کند. برفک دهان نوزادان یا آفت دهان و یا زخم‌هایی که در دهان، لب‌ها و زبان ایجاد می‌شود، باعث بی‌قراری نوزاد شده و می‌تواند حتی در شیرخوردن او اختلال ایجاد کند.

زخم دهان چیست؟
زخم دهان معمولاً زخم‌های گرد و سفید مایل به زرد رنگ می‌باشد که با یک هاله قرمز رنگ احاطه شده است. زخم‌های دهان معمولاً در داخل لب‌ها دیده شده و خیلی از مواقع نیز روی زبان ظاهر می‌شوند.
با اینکه معمولاً زخم‌های دهانی جدی گرفته نمی‌شوند ولی می‌توانند دردناک باشند. اغلب در حین مصرف غذا یا نوشیدن آب در افراد بزرگسال و در نوزادان در زمان شیر خوردن، فرد یا کودک دچار احساس سوزش و یا درد می‌شود. با این حال، هرچند این زخم‌ها ممکن است برای کودکان دردناک باشند اما خطرناک نیستند و معمولاً خودبه‌خود خوب می‌شوند.

علائم زخم دهان در نوزادان چیست؟
بسیاری از نوزادان ممکن است از همان روز‌های آغاز تولد به زخم دهان مبتلا شوند و به خاطر این بیماری نتوانند شیر بخورند. به همین دلیل والدین باید در ماه‌های اول تولد، حواسشان به تغذیه نوزاد باشد تا اگر او مشکلی داشته باشد و شیر را پس بزند اقدامات لازم را انجام دهند.
-در زخم دهان نوزادان، تغییر ظاهر زبان و لب‌ها مهمترین نشانه بیماری است.
-اگر بی‌قراری و گریه نوزاد بیشتر از حد معمول باشد و نتواند شیر بخورد و آن را پس بزند، شما باید نگاهی به زبان و لب‌های او بیندازید و آن را بررسی کنید.

چگونه از زخم دهان نوزادان پیشگیری کنیم؟
پیشگیری از برفک یا زخم دهان بسیار ساده است و تنها با رعایت بهداشت عمومی و معمولی می‌توان از مبتلا شدن نوزاد به آن جلوگیری کرد. از جمله موارد زیر را برای پیشگیری از زخم دهان نوزادان باید رعایت نمود:
-پستانک، سر شیشه و یا قاشق غذا خوری نوزاد نباید آلوده باشد.
-اگر برفک دهان در نوزاد شدید شود، باعث اختلال در وزن‌گیری او می‌شود که متخصصان معمولاً در این مواقع دارو‌های ضد قارچ مانند نیستاتین تجویز می‌کنند.
-اگر مادر خودش به نوزاد شیر می‌دهد مطمئن شود که نوک سینه آلوده نباشد.
-در صورتی که نوک سینه‌ مادر دردناک و قرمز باشد، احتمال آلودگی به قارچ برفک دهان وجود دارد و امکان دارد این قارچ به نوزاد منتقل شود.
-اگر با شیشه به نوزادتان شیر می‌دهید، دقت کنید که بعد از هر بار شیر خوردن، باید سر شیشه یا سر پستانک را خوب بشویید.
-با نگهداری شیر در یخچال، از رشد قارچ جلوگیری کنید.
-در صورت مشاهده هر گونه علامت التهاب و قرمزی در سینه مادر و دهان نوزاد، به پزشک مراجعه شود تا در صورت معاینه و تشخیص بیماری، برای مادر و نوزاد داروی ضد‌ قارچ تجویز شود.
-از انتقال بیماری به سایر اعضای خانواده از طریق رعایت موارد بهداشتی مانند شستن دست‌ها قبل و بعد از تعویض پوشک نوزاد و ... جلوگیری کنید.

علل ایجاد زخم دهان در نوزادان چیست؟
زخم دهان در نوزادان و کودکان به دلایل مختلف ممکن است ایجاد شود، گاهی حساسیت‌های پوستی به یک ماده خاص و یا خوردن ماده غذایی خاص توسط کودک و یا حتی عدم رعایت موارد بهداشتی منجر به ایجاد زخم در دهان و زبان می‌شود ولی گاهی عامل زخم یک ویروس، قارچ و یا باکتری است که در مقاله معرفی همه مشکلات پوستی نوزادان به طور کامل به این موضوع پرداخته شده است.
یکی از شایع‌ترین علل زخم‌های دهانی در کودکان زیر سه سال بیماری دست، پا و دهان است که معمولاً با عفونت کوکساکی، ویروس ایجاد می‌شود. برآمدگی‌های تاول مانند دردناک (وزیکل‌ها) و زخم‌ها بر روی زبان و پشت دهان ایجاد می‌شود. جوش پوستی حساس ممکن است به صورت خاص روی دست‌ها، پاها، کفل و کشاله ران دیده شود. گاهی گلو درد و تب با درجه پائین دیده می‌شود. عفونت با تماس با ترشحات فرد مبتلا مثل بزاق و مدفوع منتقل می‌شود.

زخم دهان در چه سنی بیشتر شیوع دارد؟
همه افراد ممکن است در هر رده سنی دچار زخم‌های دهانی شوند ولی در کودکان زیر ده سال وجود زخم‌های دهانی بسیار کم است و ممکن است پدر و مادر با دیدن آن کمی نگران شوند. در نوزادان هم این زخم‌های دهانی دیده می‌شود که بیشتر ناشی از بیماری دست، پا و دهان است.

درمان زخم دهان در نوزادان و کودکان
-خیلی وقت‌ها، زخم‌های دهانی خود به خود درمان می‌شوند و نیازی به مداخله یا درمان ندارند.
-اگر زخم دهان کودک شما بیشتر از دو الی سه روز طول کشیده است و یا دوباره ظاهر شده است، می‌توانید برای اطمینان خاطر با پزشک مشورت کنید.
-معمولاً پزشک برای زخم‌های دهان کودک، دهانشویه‌های ضد باکتریایی خاصی را پیشنهاد می‌دهد که رشد باکتریایی را در این قسمت کاهش می‌دهد و باعث درمان زخم دهان می‌شود. ممکن است پزشک داروهای خاصی را نیز تجویز کند که به طور مستقیم با یک پارچه پنبه‌ای روی زخم مالیده می‌شوند.
-در مورد نوزادان بهتر است به اندازه کافی شیر به نوزاد داده شود و یا اگر نوزاد توانایی خوردن مایعات و یا غذاهای دیگر را هم دارد، به او مایعات دهید تا بدنش دچار کم آبی نشود.
-در صورتی که زخم دهان ناشی از یک بیماری ویروسی باشد، هیچ درمان ضد ویروسی برای این بیماری توصیه نمی‌شود.
-در مورد کودکان بزرگتر، کودک خود را ترغیب کنید که به میزان زیادی مایعات بنوشد.
-بهتر است تا زمانی که تب برطرف شود و و زخم‌های دهانی ترمیم شود کودک به مدرسه یا مهد کودک نرود.

آیا زخم دهان در نوزادان واگیردار است؟
ویروس طی هفته اول بیماری بیش از همیشه واگیردار است اما چندین هفته بعد از اینکه علائم بیماری ظاهر شد هم می‌تواند گسترش یابد و به دیگران منتقل شود. شستن دست برای پیشگیری از انتقال به دیگران در خانواده به خصوص بعد از هربار تعویض پوشک ضروری است.
در صورتی که نوزاد از خوردن شیر امتناع می‌کند و سینه مادر را پس می‌زند، ممکن است به زخم دهان مبتلا شده باشد و با خوردن شیر دچار سوزش و یا درد می‌شود. در این شرایط دهان و زبان نوزاد را بررسی کنید و در صورتی که شرایط حاد است او را نزد پزشک متخصص ببرید تا در صورت لزوم دارویی مناسب تجویز نماید و کودک دچار کم آبی و مشکل وزن نگرفتن نشود.