تغذیه با شیر مادر، اتفاقاتی که پیش می آید

بعضی مادران حتی روی تخت بیمارستان هم ترجیح می دهند به حالت نشسته به نوزاد شیر بدهند و برخی دیگر مایلند دراز بکشند . در این وضعیت باید روی پهلو خوابید و آنقدر به نوزاد نزدیک شد که نوک پستان به دهان او برسد و با اولین تماس به نوزاد دهانش را برای گرفتن سینه مادر باز می کند، ممکن است لازم شود کمی پستان را جا به جا کنیڈ ا تنی نوزاد با بینی هنگام شیر خوردن به سهولت انجام گیرد . بهرحال ، بهرطریقو شکلی که ما در احساس راحتی می کند باید به فرزند شیر بدهد. گاه ممکن است ما در هنگام شیر دادن به خواب برود: در این حال باید مواظب بود راه شناسی نوزاد بنا نشود.

مادر به تدریج در می یابد که حالت روانی اش ، فرمقدار شهر تولید شده تاثیر بسیار دارد . اضطراب و نگرانی ، مقدار شیر را کاهش می دهد و به همین علت باید سعی کنید قبل از شیر دادن ، مشکلات را از یاد ببرید . اگر می توانید ، ۱۵ دقیقه استراحت کنید ، دراز بکشید و چشمهایتان را ببندید و مفالا بخوانید یا به رادیو گوش بدهید .

بعد از چند هفده شیر دادن . هنگام تعذیه نوزاد و وحشی چند لحظه قبل از آن به خوبی جاری شدن شیر را احساس می کنید و ممکن است باگریه کردن نوزاد چکیدن شیر از پستانها آغاز شود و این امر نشان می دهد که احساسها و حالت روانی مادر با چه اندازه در تشکیل و جاری شدن شیر موثر است.

نحوه قرار دادن پستان در دهان کودک

تنها با قراردادن نوک با در دهان نوزاد ، او نمی تواند شیر را بمکد . شیر توسط غده های ترشحی تمام پستان تولید می شود و سپس از راه مجراهای کوچک لنفی به طرف مرکز پستان که محل سینوسها با حفره های ذخیره شیر است حرکت می کند . این حفره ها ، دایردوار ، در زیر هاله پستان که قسمت سیاهرنگ اطراف نوک پستان است ، قرار گرفته اند . شیر از مجرای کوتاه بین هریک از حفره ها و نوک پستان ، خارج می شود، سوراخهای زباد نوک پستان ، منفذهای خارجی این مجراهای کوتاه هستند ، عمل اصلی مکیدن پستان ، فشردن این حفره ها با لنه های نوزاد است ، بنابراین برای شیردادن صحیح ، باید بیشترین قسمت از هاله نوک پستان را در دهان کودک قرارداد با شیر داخل حفره ها ومجرا های کوتاه با فشار از نوک پستان خارج شده و به دهان او سرازیر شود .

زبان نقش زیادی در مکیدن شیر ندارد بلکه کار مهم آن کشاندن و نگاهداشتن هاله پستان در داخل دهان وراندن شیر به سوی حلق است و لذا اگر کودکی نقط نوک پستان را به دهاںگیرد ، تقریبا شیری دریافت نمی کند و ممکن است آن را خراش داده وزخم کند . در حالی که اگر تمام هاله را به دهان گیرد ، لثه ها تنها این قسمت را می فشارند و درد و زخمی هم درنوک پستان به وجود نمی آید . برای فرار دادن هاله در دهان کودک باید آنرا کمی فشرد تا باریک و پهن شود . اگر کودک فقط نوک پستان را بگیرد ، باید به جای کشیدن از دهان کودک و انگشت سبابه را در دهانش قرارداد تا دست از مکیدن بردارد و بعد بار دیگر هاله را در دهان طفل گذاشت. اگر کودک جویدن نوک پستان را مرتبا تکرار می کند این شیوه تغذیه را باید کنار گذاشت.

رفتار کودکان در گرفتن پستان

یک پزشک که رفتار صدها کودک را در گرفتن پستان برای اولین بار مورد بررسی قرارداده است ، انواع گوناگونی از این برخوردها را با لحنی آمیخته به شوخی توصیف می کند . او می گوید : نوزاد بسیار مشتاق هاله را با ولع بسیار به دهان می گذارد و به شدت آنرا می مکد تا سیر شود . تنها مساله این است که اگر اجازه بدهید نوک پستان را محکم و زیاد میجود ، نوزاد هیجانی در تماس با پستان آنقدر هیجان زده است که پستان بیایی از دهانش خارج می شود و از شدت عجله ، به جای گرفتن دوباره آن ، جیغ میزند ، چنین کودکی را باید گاه در آغوش گرفت و بعد از آرامش ، هاله را در دهانش قرارداد و این حالت ، معمولا بعد از چند روز برطرف می شود.

نوزاد خونسرد و در چند روز اول عملهای برای گرفتن پستان و شیرندارد ، او صبر می کند تا جریان شیر پسطور کامل برقرار شود و اصرار به خوردن او را عصبانی می کند و در وقت مناسب او کارش را به خوبی انجام می دهد و نوزادی که تست میکند (می چشد) قبل از گرفتن پستان ، ابتدا چند بار نوک آنرا می گیرد و شیر را می چشد . اگر او را تشویق به خوردن کنید ، عصبانی می شود ، نوزاد استراحت کننده که می خواهد چند دقیقه شیر بخورد و چند دقیقه استراحت کند . این نوزادان نمی توانند سریع شیر بخورند با این حال غذای مورد نیاز خود را به خوبی به دست می آورند ، اما تغذیه شان طولانی است.

عصبانیت نوزاد

تلاش برای نگاهداشتن سر نوزاد در مقابل پستانها و فشار گونه های او به منظور بازکردن دهان ، او را عصبانی می کند و نوزاد صورت خود را برطرفی برمی گرداند که لمس شده است، بنابراین تماس و فشار هردوطرف گونه او را گیج و عصبانی می کند و اگر نوزادی از گرفتن پستان خودداری کنند ، باید صبور بود و او را به حال خود گذاشت تا گرسنه شود.

برنامه اولیه

معمولا حدود ۱۸ ساعت بعد از تولد ، برای اولین بار پستان به دهان کودک گذاشته می شود . تا ۲ یا ۳ روز بعد از تولد و شیر واقعی تولید نمی شود ، بلکه ، مایع کمی بنام آغوز جاری می شود . در این فاصله و بیشتر نوزادانه و خواب آلود و آرام هستند و اظهار گرسنگی و بی صبری نمی کنند ، در این دوره، زمان هربار تغذیه بسیار کوتاه (حدود ۵ دقیقه است و نوک پستان مادر به تدریج سفت می شود . همچنین ، در این دوره وعده ۲ بامداد اغلب حذف می شود تا مادر استراحت کند.

تنظیم یک برنامه تعذیه بستگی به نگاهداری نوزاد در شیرخوارگاه با هم اتاق بودن او با مادر دارد و اگر نوزاد در شیرخوارگاه نگاهداری شود ، مراعت معینی باید به او فنا داد و در صورتی که با مادر هم اتاتر باشد، باید هرگاه برای خوردن شیر بیدار می شود ، او را تغذیه کرد و استفاده از طرح انعطاف پذیر هم آنان بودن مادر و نوزاد بهتر است . زیرا هرگاه نوراد گرسنه باشد برای تغذیه نزد مادر مرده می شود و اگر ذخیره شیر مادر به ویژه در روزهای نخست کافی نباشد ، زود به زوده بیدار می شود و پستان به دهان می گیرد . این مکیدن پیاپی ، خود بهترین عامل تحریک عده های ترشحی پستان و افزایش شیر مادر است.

زمان برقراری جریان شیر

زمان برقرای جریان شیر در پستان و چگونگی آن، در افراد مختلف ، بسیار متفاوت است . شیر مادر ، معمولا روز سوم با چهارم بعد از تولد نوزاد جاری می شود . نوزاد اول دیرتر و فرزندان بعدی زودتر غذا منان را دریافت می کنند . کاه جاری شدن شیر آنقدر ناگهانی است که مادر می تواند ساعت آنرا مشخص کند . در بسیاری موارد جاری شدن شیر به کندی و به تدریج مورت می گیرد و این نفربما مصادف با روزی است که نوزاد هم هشیارتر و گرسنهنر می شود.

نوزادان در روز های سوم تا ششم تولد ، بین ۱۰ تا ۱۲ بار تمایل به خوردن شیر دارند و تعداد عمل دفع نیز بیشتر می شود و خوردن و رشد کردن در این مرحله برای نوزاد اهمیت بسیار دارد و او نیز با تحریک زیاد سینه مادر ، شیر مورد نیازش را تامین میکند . همچنین در این روزهای نخست تولد است که سینه ها توسط هورمونهای بعضی غدد داخلی بدن ، برای تولید شیر ، به شدت تحریک می شوند . به همین جهت پستانها در روزهای اول که بسیار پر وگاو آنقدر خالی است که گرسنگی نوزاد را هم برطرف نمی کند . در پایان هفته اول هورمونها کاهش پیدا می کند . سپس ، این کودک است که پستانها را با تحریک پیابی به تولید شیر مورد نیاز خرد وا می دارد

افزایش تدریجی زمان شیردهی

برای حفظ سلامت نوک پستانها ، باید زمان شیردهی در هر وعده را افزایش داد و در سه روز اول ، هر وعده نماید بیش از ۵ دقیقه طول بکشد ، روز چهارم ۱۰ دقیقه روز پنجم ۱۵ دقیقه و درچند روز بعد تا ۲۰ دقیقه باید افزایش یابد و اگر در مدت ۱۰ روز نوک پستانها درد نداشت ، مدت هر وعده په میل کودک وراحتی مادر بستگی پیدا می کند که ممکن است ۳۰ تا ۴۰ دقیقه طول بکشد .

برنامه تغذیه در بیمارستان

درطرح هم اتاق بودن مادر و فرزند ، هرگاه نوزاد گرسنه و بیدار شود شیر می خورد و نوزاد کامل هرچهار ساعت یکبار (۶ وعده در ۲۴ ساعت ) ، از شیر مادر تغذیه می کند . تغذیه نیمه شب در این مرحله اهمیت بسیار دارد . خود نوزاد نیز برای این وعده بیدار می شود . نوزادان کوچکتر را میتوان به روز هر۳ ساعت و در شب، هر۴ ساعت بی ۷وعده در ۲۴ ساعت شیرداد و اگر بستری شدن مادر در بیمارستان طولانی باشد و نوزاد هر ۴ ساعت یکبار از شیرخوارگاه برای خوردن شیر نزد مادر آورده شود، جریان شیر مادر به خاطر مکیده نشدن پیاپی و کافی توسط کودک به کندی صورت می گیرد و ممکن است شیرکانی تولید نشود و دراین حالت دوشیدن پستانها در فاصله هر وعده می تواند به نسریع جاری شدن شیر کمک کند.

استفاده از یک یا دو پستان

در نقاطی که زندگی مردم شکل ابندایی دارد و شهرنشینی کنرش نیافته است . جایی که نوزادان تنها با شیر مادر تغذیه می شوند و مادران ، آنها را به پشت خود می بندند و کار می کنند ، کودکان هروقت بیدار شوند پستان به دهانشان گذاشته می شود و این کودکان معمولا اندکی از یک پستان سعدیه می کند و دوباره به خواب می روند و اما در دنیای متمدن ما که همه چیز با توجه به زمان انجام می گیرد ، نوزادان را در اتاتی بی سروصدا قرار می دهند و از تعداد وعده های غذایش کا سنه و برمقدار آن در هر بار می افزایند . اگر مقدار شیر مادر زیاد باشد، ممکن است نوزاد با هر وعده تغذیه ، کاملا سیر شود.

به این ترتیب ، هر پستان هر ۸ ساعت یکبار خالی می شود ، شیر مادر همیشه آنقدر نیست که با یک پستان نوزاد را سیر کند ، در این حالت باید برای هر وعده از دو پستان کمک گرفت و در یک وعده آبندا سینه چب وسپس پستان راست ودرنوبت بید و اول سینه راست و سپس پستان چپ را به دهان کودک بگذارند و برای تخلیه کامل یک پستان در هر مرحله ، نیاز نوزاد را در ۱۲ تا ۱۵ دقیقه ، با یکی از پستانها و باقی مانده نیاز او را با سینه دوم برآورده سازید.

نوزاد معمولا بیشتر اندوخته شیر پستان مادر را در ۵ یا ۶ دقیقه اول و تمام آن را در مدت ۱۰ تا ۱۵ دنبنه بعد خواهد نگید ( پستانها همواره شیر تازه تولید میکند و بنابراین ، کودک همینه چند قطره شیر می تواند بچشد. به این ترتیب لازم نیست مدت هر وعده تغذیه ، با توجه به اشتیاق نوزاد و میزان شیر مکیده شده، بیش از ۲۰ تا ۲۰ دقیقه باشد . بعد از ۳۰ دقیقه ، اگر کودک رضایت می دهد ، جریان شیر را قطع کنید . خارج کردن هوا از معده گودک ، قبلا در شماره ۱۰۲) مورد بحث قرار گرفته است

نشانه های سیر شدن کودک

با وجودی که بیشتر اندوخنه شیر پستان در ۵ دقیقه اول تعذبه ، حالی می شود ، نوزاد تا مدتی طولانی آنرا می مکد . به همین دلیل ، از روی این مدت زمان ، نمی توان قضاوت کرد که نوزاد سیر شده است . مکیدن طولانی سینه مادر ممکن است به دلیل چند قطره شیر موجود در پستانها و لذت بردن از مکیدن و یا بازی با سینه مادر باشد . با وزن کردن نوزاد قبل و بعد از تغذیه هم نمی توان به سیری او پی برد . زیرا یک نوزاد گاهی با ۵۰گرم و گاهی با ۲۰۰ گرم شبر بطور کامل سیر می شود .

شکل پستان و رنگ شیر

شکل ظاهری پستانها نمی تواند مفدار شیر موجود در آن را نشان بدهد . زیرا در هفته اول و دوم ، به خاطر تعبیر پستانها و بزرگ شدن غده های ترشحی ، پستان کاملا پر و سفت است اما بعد از مدتی اگر تولید ود خیره شیر نیز افزایش یابد و پستانها نرمتر و اسناد دترند و مثلا نوزاد می تواند از پستانی که به نظر مادر بر نیست تا حدود ۱۸۰ گرم شیر بخورد . از روی رنگ و شکل ظاهری شیر هم نمی توان در مورد بری نوزاد اطهار نظر کرد زیرا شیر مادر نسبت به شیر کا ر همواره کمی رقیق تر و آبی به نظر می رسد و ترکیب آن تقریبا ثابت است و در طول زمان و با از فردی به فرد دیگر ، تغییرات مهمی نمی کند.

گریه کودک

گریه کودک هم بعد از هر وعده تغذیه نمی تواند نشانه گرسنگی او باشد و درهنه های اول ممکن است نورا د به خاطر دل درد با عصبانیت حتی اگر شیر فراوانی هم خورده باشد ، گریه کند.

افزایش وزن و رضایت کودک

بهترین نشانه و راهنمای سیری کودک . افزایش وزن و رضایت خاطر او در مدت چند روز است و هیچ یک از این دو عامل ، به تنهایی برای قضاوت کافی نیست ، نوزادی که سرحال است و وزن بدنش مرتب زیاد می شود ، قطعا به اندازه کافی غذا میخورد . کودکی که بعد از ظهرها با عمرها زباد گریه می کند ، ولی به طور سطم بروزن اضافه می شود ، به احتمال زیاد غذای کافی می خورد ولی دل درد دارد . طفلی که وزنش به آرامی زیاد می شود ، اما راضی و خود است و در بیشتر موارد نوزادی با رشد کند به حساب می آید . هرچند گاهی کودکانی هستند که اگر غذای کمی هم بخورند ، اعتراضی ندارند و نوزادی که وزنش بسیار کند زیاد می شود و بیشتر وقسها اظهار گرسنگی می کنند و به احتمال غذای کافی نمی خورد.

بهترین راه این است که تصور کنید نوزاد در بلندمدت غذای مورد نیازش را به دست می آورد ، مگر آنکه کودک و پزشک خلاف آن را نشان دهند و مسلم آن است که در هر وعده و اگر نوزاد راضی و سیر به نظر برسد و شما نیز احساس خشنودی و رضایت می کنید.

اعتماد به نفس

بیشتر مادران نگرانند که نتوانند برای نورسیده های کوچکان شیر کا فی تولید کنند و این امری طبیعی است . معاینه این دسته از مادران توسط پزشک نشان می دهد که مقدار شیر آنان کافی است اما اعتماد به نفس آنان کامل نیست ، نگرانی به تنهایی می تواند تولید شیر را کاهش دهد.

لازم است به خاطر داشته باشید در بیشتر نقاط جهان ، که پزشک و ترازو در کار نیست. مادر به آسانی می پذیرد که وقتی کودک خوشحال ورحال به نظر می رسد ، غذای کافی می خورد و این مطلب دست کم در نود درصد موارد درست است .

مراقبت نوک پستانها

بعضی پزشکان توصیه می کنند که در ماه آخر حاملگی و نوک پستانها با ماساژ روزانه ، سفت شود . بعد از تولد نوزاد و تغذبه او از شیر مادر ، برخی پزشکان دستور مرا نمت ویزای برای نوک پستانها نمی دهند . اما عده ای از آنان توصیه می کنند که بعد از هربار شیر دادن ، نوک پستانها با بماد مخصوص چرب یا با آب نمک نه شود . شستشو با آب و صابون نیز می تواند از عفونت سینه ها و تولید برفک ، که عفونتی فارجی در دهان نوزاد است ، جلوگیری کند ، که مادران بعد از شیردادی ، چند دنبنه سیمان را باز می دارند تا جریان هوا نوک پستانها را خنک کند و برخی دیگر به تجربه دریافته اند که اگر آستر مهندهند پلاستیک با رطوبت اپذیر نباشد ، نوک پستانهایان خنگتر و سالم تر می ماند.

تلاش بیشتر

به برخی مادران در شیردادن به فرزند ناموفق اند ، مشکلات تمدن امروز ، ناراحتیها و فشارهای روانی همه مردم از جمله مادران شیرده را افزایش داده است و بدون تردید عصبانیت ونگرانی ، شیردهی مادر را کاهش می دهد ، با این حال تلاش بیشتر می تواند از شکست حتمی دراین زمینه پیشگیری کند.

توجه به سه عامل می تواند احتمال موفقیت در تغذیه با شیر مادر را افزایش دهد : ۱- اجتناب از شیر خشک ۲- جلوگیری از ناامیدی زودرس ۳- تحریک به موقع و کافی پستانها ، بعد از برقراری جریان شیر.

اگر در ۳ یا ۴ روز اول تولد نوزاد را با شیر خشک تغذیه کنید ، احتمال موفقیت در تغذیه با شیر مادر بسیار کاهش می یابد . نوزادی که بقدر کافی از شیشه می نوشد برای مکیدن شیر مادر تلاش زیادی نمی کند . (آب قندی که گاه برای جلوگیری از بی آبی به نوزاد داده می شود و مانعی در این راه نیست . بعد از جاری شدن شهر کافی در پستانها اگر نوزاد راضی و خشنود به نظر می رسد و کاهش وتت ندارد ، از دادن شیر دیگر به او خودداری کنید.

گاه درست در زمانی که شیر آماده جریان است ، مادر از تولید کافی آن ناامید می شود و بدون آنکه آزمایش وتلاشی برای موفقیت خود به عمل آورده باشد . حتی اگر مقدار شیر روزانه مادر در حدود روز پنجم تولد ۳۰ سی سی باشد ، باید او را دلگرم و به پیگیری برای تولید بیشتر شیر تشویق کرد .

شیردادن اولیه در ساعتهای ۱۰ شب و ۲ بامداد و برای تخلیه و تحریک ' پستانها ، به اندازه تغذیه روزانه مهم است و اگر تولید شیر برای سیر کردن ۳ با ۴ ساعت نوزاد کامی نیست ، فاصله ها را به دو ساعت کاهش دهید و از هردو پستان کمک بگیرید . این روش در نقاط دورافتاده ای که از شیر گاو خبری نیست ، به خوبی به کار می رود و میان کودک شیرخوار و پستانهای مادر تعادل برقرار میکند ، هرقدر پستانها بیشتر و زودتر خالی شوند ، تولید شیر بیشتر خواهد شد و کودک شیرخوار سیرتر می شود و فاصله های بلندتری را تحمل می کند . البته اگر کودک شیرخوار به شکل ترحم انگیزی گرسنه بماند و مرتبا لاغر شود ، و یا براثر بی آبی دچار تب گردد، نباید از دادن شیر خشک با شیرگاو به او خودداری کرد و همچنین نباید تغذیه با شیر مادر و نوک پستان او را زخم کند یا به خاطر نداشتن فرصت استراحت و براثر حسنگی ، مادر را به کلی از پای درآورد.

تماس دایم با پزشک و رهنمود های لازم برای رفع این مسایل را فراهم می آورد . کفایت شیر مادر و نیاز به شیرخشک یا شیر گاو، و استفاده از شیشه ، مراقبت پستانها و تحمل نوزاد شیرخوار از جمله پرسشهایی هستند که با مشورت پزشک پاسخهای مناسبی خواهند یافت و اما نکته مهم آن است که پزشک هم در بسیاری از این گفتگوها . تحت تاثیر نگرش مادر نسبت به شیردادن قرار می گیرد . اگر مادر برای پزشک روشن بسازد که می خواهد در این راه موفق شود ، امکان کمک و راهنمایی بیشتری دراین زمینه فراهم می آید.