علت زردی نوزادان، ارتباطی با دیابت مادر دارد؟

زردی در طی هفته اول عمر کودکان، امری شایع بوده و در ۶۰ درصد نوزادان رسیده و ۸۰ درصد نوزادان نارس اتفاق می‌افتد. درصورتی‌که سطح «بیلی‌روبین» سرم خون نوزاد از پنج میلی‌گرم درصد بیشتر شود، زردی نوزادی قابل‌رؤیت می‌گردد. این مشکل در اغلب موارد فیزیولوژیک بوده و نیاز به اقدام خاصی ندارد، بااین‌حال در برخی موارد می‌تواند نشانه یک بیماری مهم بوده و عوارض خطرناکی مانند آسیب به مغز را ایجاد نماید که خود ممکن است منجر به معلولیت در تمام عمر شود!
یکی از مواردی که ممکن است نوزادان را از طرق مختلف دچار دردسر کند، ابتلای مادران به دیابت است. نوزادان چنین مادرانی اغلب دچار مشکلات متعددی ازجمله نارسی و عوارض آن، هیپوگلیسمی یا افت قند خون، ماکروزومی یا رشد بیش‌ازحد جنین و بالاخره زردی می‌شوند. جنین در مادر مبتلابه دیابت بارداری، در محیطی کاملاً متفاوت از یک جنین با مادر سالم قرار دارد. در این وضعیت، گلوکز، آلانین و اسیدهای چرب آزاد به مقدار زیاد از مادر به سمت جنین انتقال می‌یابند. بنابراین غلطت انسولین در کیسه آب افزایش پیدا می‌کند که نوعی پاسخ جبرانی جنین به افزایش این موارد در کیسه آب است و می‌تواند منجر به مشکلات متعددی گردد.
با توجه به این زمینه و شیوع بالای زردی ناشی از دیابت مادر در کودکان، گروهی از محققین دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد و دانشکده پزشکی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تنکابن تلاش نموده‌اند تا در قالب فعالیتی پژوهشی، فراوانی و مشخصات نوزادان مبتلابه زردی مادران دیابتی را مشخص نموده و با نوزادان مبتلابه زردی با علت نامشخص مقایسه کنند.
بدین منظور، اطلاعات ۲۸۰۰ نوزاد ۲ تا ۱۴ روزه مبتلابه زردی مراجعه‌کننده به بخش اورژانس نوزادان و یا درمانگاه نوزادان بیمارستان قائم (عج) مشهد طی سالهای ۱۳۸۶ تا ۱۳۹۳ بررسی شد و ۵۹ نوزاد مبتلابه زردی با سابقه مادری دیابت در حاملگی به‌طور ویژه مورد ارزیابی قرار گرفتند. سپس مشخصات زردی نوزادان فوق با ۷۸ نوزاد مبتلابه زردی مراجعه‌کننده در همین زمان که علتی برای زردی این‌ها پیدا نشده بود، مقایسه شد.
بر اساس نتایج این مطالعه، متوسط سن نوزادان مبتلابه زردی در گروه با علت نامشخص حدود ۴۴ روز و در نوزادان مبتلابه زردی با سابقه مادری دیابت حدود ۶ روز بود.
همچنین بر اساس این نتایج، میانگین وزن بدو تولد نوزادان در گروه با علت نامشخص ۳.۱۱ کیلوگرم و در نوزادان مادران دیابتی ۳.۳۷ کیلوگرم بود. درواقع وزن هنگام تولد نوزادان در گروه مادران دیابتی بالاتر از گروه زردی با علت نامشخص بود.
در دو گروه، به‌جز میزان بیلی‌روبین خون، وزن نوزاد هنگام مراجعه، پاریتی و سن مادر در گروه نوزادان مبتلابه زردی مادران دیابتی بالاتر بود. همچنین سن بهبودی در گروه نوزادان مادران دیابتی و مدت بستری در گروه نوزادان مبتلابه زردی با علت نامشخص طولانی‌تر بود.
به‌علاوه، آمار زایمان سزارین در گروه نوزادان مبتلابه زردی مادران دیابتی و آمار زایمان طبیعی در گروه نوزادان مبتلابه زردی با علت نامشخص، بالاترین میزان را داشت.
به‌طورکلی، نتایج مطالعه فوق نشان داده که نوزادان مبتلابه زردی مادران دیابتی در مقایسه با نوزادان مبتلابه زردی با علت نامشخص، در معرض خطر وزن بالای هنگام تولد، مدت بستری طولانی‌تر در بیمارستان، بهبودی دیرتر، زایمان زودرس، مشکلات دوران بارداری، زایمان سزارین و معاینات فیزیکی غیرطبیعی قرار دارند.
با توجه به این نتایج، محققان توصیه نموده‌اند که در بارداری‌های پرخطری مثل بروز دیابت در بارداری، توجه ویژه و افزایش مراقبت‌های دوران بارداری، کنترل و پیگیری مناسب مادران در طی این دوره و مدیریت صحیح زایمان و همچنین پایش مناسب نوزادان به‌ویژه ازنظر زردی، می‌تواند به ارتقاء سلامت نوزادان مادران دیابتی کمک کند.