چگونه نوزاد را قنداق کنیم؟

قنداق کردن یک تکنیک سنتی برای پیچیدن نوزادان در یک پتو یا پارچه نازک است. مهمترین هدف قنداق کردن، کمک به آرامش و خواب خوب نوزاد است. این روش با وجود سنتی بودن آن، هنوز هم طرفداران زیادی دارد.

آیا قنداق کردن برای نوزادان خوب است؟
بله، قنداق کردن برای نوزادان خوب است. قنداق کردن نوزاد، زمان بودن در رحم و تماس پوست به پوست را برای او یادآوری می کند. قنداق کردن یک نوزاد یک روش مؤثر برای آرام کردن او و بهبود خواب است.

چرا قنداق کردن برای نوزادان مفید است؟
رفلکس مورو (رفلکس استارتل)
نوزادان دارای رفلکس مورو هستند (به این وضعیت، رفلکس وحشت زدگی هم گفته می شود. وقتی نوزاد صدای بلندی می شنود یا حرکت ناگهانی احساس می کند، بصورت خودکار کمر خود را قوس می دهد و دست و پاهایش را باز میکند) که می تواند آنها را از یک خواب راحت بیدار کند. نگه داشتن بازوهای کودک در قنداق، می تواند مانع از بیدار شدن آنها از خواب شود. این رفلکس پس از ۳ یا ۴ ماهگی از بین می رود.
راحتی
قنداق کردن همچنین نوزاد را گرم نگه می دارد و راحتی رحم را به او یادآوری می کند. قنداق کردن می تواند به نوزاد در انتقال از رحم به محیط بیرون کمک کند.
ایمنی
پوشاندن دستکش به نوزاد برای جلوگیری از آسیب به صورت او، کار ساده ای نیست. قنداق کردن می تواند نوزادان را از خراش دادن چهره ظریف و زیبای خود باز دارد.
علاوه بر این:
قنداق کردن می تواند از لگد زدن و باز کردن دستهای کودک جلوگیری کند. این خود می تواند مانع از رفلکس مورو شود. این روش مانع از ایجاد این رفلکس و اختلال در خواب نوزاد می گردد.

قنداق کردن نوزاد را تمرین کنید
بسیاری از والدین روش صحیح قنداق کردن کودک را بلد نیستند. این مسئله کمی نگران کننده است زیاد قنداق کردن نادرست ممکن است بی قراری و گریه نوزاد را بدتر کند یا خطری برای سلامتی او ایجاد نماید. خوشبختانه قنداق کردن کودک کار سختی نیست و فقط به آموزش و تمرین نیاز دارد. این ممکن است در ابتدا مشکل باشد به خصوص اگر کودک بیقراری می کند و از قرار دادن دست و پای خود در قنداق جلوگیری می کند. اما بعد از ۵ یا ۱۰ بار تلاش، به آسانی تعویض پوشک انجام می شود.

سه راه برای قنداق کردن نوزاد
قنداق کردن کودک به شکل الماس، بهترین روشی است که برای اینکار توصیه می شود.
همانطور که تکنیک های مختلف برای انجام هرکاری به مرور زمان تغییر می کند، ممکن است روش های دیگری برای قنداق کردن کودک در آینده پیشنهاد شود. اما اکنون ۳ روش گفته شده در زیر، متداول تر و بهتر از روشهای دیگر قنداق کردن است.
قنداق کردن نوزاد بشکل الماسی
الف) یک پتو را روی یک مکان امن و مناسب به شکل الماس قرار دهید بصورتیکه گوشه بالای آن ۱۰ تا ۱۲ سانتیمتر بالاتر از سر کودک قرار گیرد.
ب) کودک را در وسط پتو روی کمر بخوابانید. گوشه پتو بالای سر کودک را تا بزنید و زیرگردنش قرار دهید.
ج) سمت چپ پتو را مطابق شکل بالا بکشید و روی کودک قرار دهید. از صاف کردن پاهای کودک خودداری کنید و به مفاصل او فشار نیاورید. چون این می تواند منجر به دیسپلازی هیپ (در رفتگی یا نیمه در رفتگی لگن) شود.
د) گوشه پایین پتو را به سمت بالا بکشید و روی شانه ی راست کودک قرار دهید. در نهایت بقیه ی قنداق را دور کودک بپیچانید. از تنگ کردن زیاد آن اجتناب کنید چون ممکن است موجب تنگی نفس کودک شود.
اگر قنداق کودک برای بار اول یا بار دوم یا حتی سوم، درست به نظر نرسد اشکالی ندارد. چند بار امتحان کنید تا در نهایت اینکار را بدرستی انجام دهید. ممکن است کودک شما گریه کند و از قرار دادن دستهای خود در قنداق ممانعت کند. به یاد داشته باشید که بسیاری از نوزادان به محض احساس امنیت در قنداق، آرام می شوند.
قنداق کردن سریع یا مربعی
اگر قنداق الماسی برای شما مناسب نیست نگران نباشید چون روش های دیگری هم وجود دارد.
الف) یک پتو را در یک مکان امن و مسطح برای کودک در شکل مربع قرار دهید بصورتیکه گوشه بالای آن ۱۰ تا ۱۲ سانتیمتر بالاتر از سر کودک قرار گیرد.
ب) کودک را در وسط پتو روی کمر بخوابانید. گوشه پتو بالای سر کودک را تا بزنید و زیرگردنش قرار دهید.
ج) مطابق شکل بالا، گوشه ی راست پتو را بالا بکشید و زیر پهلوی چپ قرار دهید. (اطمینان حاصل کنید که پاها و لگن کودک آزاد است).
د) سمت چپ پتو را به سمت بالا بکشید و زیر پهلوی راست قرار دهید.
ه) قسمت پایین پتو را به سمت بالا بکشید و در آنجا قرار دهید.
قنداق فرنگی (کیسه خواب نوزاد)
به دنبال گزینه ای سریعتر هستید؟ استفاده از کیسه خواب نوزاد که قنداق فرنگی هم گفته می شود، یک روش سریع و آسان برای قنداق کردن کودک است.
الف) کودک را روی قنداق فرنگی قرار دهید.
ب) قنداق را دور کودک بپیچید و دکمه یا زیپ آن را ببندید.
این مراحل بسته به نوع کالایی که خریداری می کنید و ترجیح می دهید متفاوت خواهد بود. قنداق کردن نوزاد علاوه بر آرامش و احساس امنیت، باعث می شود بغل کردن فرزندتان هم راحتتر شود.

آیا قنداق کردن نوزاد بی خطر است؟
درست است که قنداق کردن نوزاد کاملا بیخطر نیست اما آکادمی اطفال آمریکا (AAP) می گوید که قنداق کردن می تواند نوزاد شما را ترغیب کند تا بهتر بخوابد و آرامش بیشتری داشته باشد. قنداق کردن در صورتی بیخطر است که طبق دستورالعمل زیر (توصیه شده از سوی آکادمی اطفال آمریکا) انجام شود:
پتوهایی که خیلی شل هستند و یا در طول خواب باز می شوند، می توانند صورت کودک را بپوشانند و پتانسیل خفگی ایجاد کنند. اگر قنداق کردن کودک به درستی انجام شود (طبق اصول گفته شده در بالا) و پتو روی صورت او قرار نگیرد، احتمال بیدار شدن و تغییر وضعیت کودک کم است.
قنداق های تنگی که پاهای کودک را به حالت غیر طبیعی و صاف قرار می دهد، می تواند به باسن، مفاصل و غضروف او آسیب برساند. برای کمک به رشد سالم لگن، قسمت پایین قنداق باید به اندازه کافی شل باشد تا پاهای کودک خم و راحت بماند. پاهای کودک باید طوری در قنداق باشد که در وضعیت عادی و معمولی (بدون قنداق) قرار می گیرد.

چگونه نوزاد را با خیال راحت قنداق کنیم؟
برای قنداق کردن بیخطر کودک، ۷ نکته ی زیر را به یاد داشته باشید:
کودک خود را با استفاده از مواد نازک و قابل تنفس قنداق کنید. پارچه های مناسب شامل پتوهای نازک، پارچه های چنبه ای و یا پارچه ی مخصوص قنداق کودک است. فقط از ۱ لایه پارچه برای قنداق کردن استفاده کنید (پارچه را دولا نکنید).
قنداق کودک نباید بالاتر از شانه های او قرار گیرد. سر و گردن باید آزاد باشد تا خطر خفگی وجود نداشته باشد.
قنداق کودک خود را بدرستی (طبق اصول گفته شده) اما به آرامی ببندید (نه خیلی محکم). قنداق کردن تنگ توصیه نمی شود چون مانع حرکت آزادانه باسن و زانوهای کودک می شود. قنداق خیلی تنگ و محکم ممکن است باعث دیسپلازی باسن شود، وضعیتی که در آن، باسن به درستی شکل نمی گیرد.
برای کاهش خطر دیسپلازی هیپ، از تکنیک های استاندارد قنداق کردن استفاده کنید. اطمینان حاصل کنید که کودک شما قادر است باسن و زانوها را آزادانه حرکت دهد و لگد بزند. پاهای کودک شما باید بتواند در وضعیت طبیعی قرار بگیرد (مانند پاهای قورباغه).
همیشه کودک را برای خوابیدن روی کمر قرار دهید. هرگز کودک قنداق شده را برای خوابیدن به سمت پهلو یا بغل نخوابانید.
دمای بدن کودک خود را مرتباً بررسی کنید تا مطمئن شوید خیلی داغ یا بیش از حد گرم نباشد. از لباس های مناسب فصل برای پوشاندن کودک استفاده کنید.
اگر شخص دیگری از کودک شما مراقبت می کند، اطمینان حاصل کنید که او هم در مورد روش قنداق کردن صحیح و نکات ایمنی آگاهی دارد. برای آموزش پرستار (یا مراقب کودک خود) وقت بگذارید و تکنیک های صحیح را به او یاد دهید. مطمئن شوید که او می داند همیشه کودک شما را روی کمر بخواباند.

قنداق کردن نوزاد را چه زمانی کنار بگذاریم؟
قنداق کردن می تواند کاری مفید و آرامش بخش برای نوزادان باشد. اما برای کودکان بزرگتر که می توانند از پتو خود جدا شوند و بغلتند، خطرناک است. پیچیده شدن در قنداق، می تواند در رشد سالم کودکان بزرگتر اختلال ایجاد کند، زیرا این امر مانع از تمرین مهارت های حرکتی متناسب با سن می شود.
پس قنداق کردن کودک را چه زمانی کنار بگذاریم؟ هنگامی که کودک شما فعال تر شد یا سعی کرد بچرخد، از قنداق کردن او اجتناب کنید. این معمولاً در حدود ۳ یا ۴ ماهگی اتفاق می افتد. برای حفظ نکات امنیتی می توانید حتی زودتر قنداق را کنار بگذارید. برخی از متخصصان توصیه می کنند قبل از شروع مهارت های چرخشی کودک یعنی از حدود ۲ ماهگی، از قنداق کردن او اجتناب کنید.