علل تولد نوزاد نارس(۲)

نوزاد نارس به نوزادی گفته می‌شود که با وزن کمتر از ۲۵۰۰ گرم به دنیا آمده باشد. در بیشتر موارد وزن کم هنگام تولد، به دلیل نارسی (یعنی سن حاملگی کمتر از ۳۷ هفته بارداری) است. البته این امکان نیز وجود دارد که به دلایل مشکلات بارداری نوزاد ترم (رسیده) نیز با وزن کم به دنیا بیاید که به آن تاخیر رشد داخل رحمی گفته می‌شود. در مطلب پیش درباره علل، عوارض و مشکلات نوزادان نارس مطالبی آورده شد، در ادامه درباره درمان و اقدامات پیشگیرانه صحبت شده است:

دمای پایین بدن: مشکل دیگر نوزادان نارس و کم وزن، تنظیم درجه حرارت مطلوب بدن است. این نوزادان مستعد هیپوترمی یا کاهش دمای بدن هستند.

یک شیوه از مراقبت های ویژه نوزادان نارس مراقبت به شیوه کانگرویی است. این شیوه خاص نوزادان نارس است که به هر دلیلی زودتر از زمان طبیعی به دنیا آمده اند و بهترین جا برای مراقبت از نوزاد نارس آغوش مادر است و این طور به نظر می آید که طبیعت هم به بقای نوزاد کمک می کند.


حفظ دمای بدن نوزاد در این شیوه بخوبی انجام می گیرد و وقتی نوزاد را به صورت عمودی در آغوش مادر قرار می دهند، مشکلات تنفسی نوزاد کمتر می شود و چون در آغوش مادر قرار دارد، هر زمان که نیاز به تغذیه داشته باشد و قادر به مکیدن شیر باشد، می تواند از شیر مادر استفاده کند. محققان با بررسی هایی که در خصوص این شیوه نگهداری نوزادان نارس انجام داده اند، متوجه شدند این روش جان بسیاری از نوزادان را نجات داده است. در کشور ما نیز در بعضی از شهرها این روش نگهداری انجام می شود و با تشخیص پزشک اگر نوزاد مشکل تنفسی نداشته باشد و قادر به تغذیه از شیر مادر باشد، مادر و نوزاد را در وضع کانگرویی قرار می دهند.

گاهی ممکن است مادر و نوزاد زودتر ترخیص شوند. در این شرایط به مادر آموزش می دهند نوزاد را در آغوشی مخصوص روی سینه اش قرار دهد، در این شیوه مادر باید نوزاد را همیشه همراه خود داشته باشد و به حالت نشسته بخوابد.

در مواردی که مادر باید از نوزاد جدا شود، او را به آغوش فرد دیگری می سپارد تا دمای بدن نوزاد کاهش پیدا نکند.

این روش مراقبت از نوزاد نارس، ساده ترین روشی است که برای مکان هایی که وسایل و تجهیزات پیشرفته پزشکی برای نگهداری از نوزاد نارس وجود ندارد، مورد استقبال و استفاده قرار می گیرد.

درمان
نوزادان نارسی که به واحد مراقبت های ویژه نوزادان (NICU) منتقل می شوند، به دقت از لحاظ عفونت و تغییرات تنفس و ضربان قلب تحت مراقبت قرار می گیرد.

تا زمانی که این نوزادان نتوانند درجه حرارت بدنشان را حفظ کنند، در انکوباتور (تخت های مخصوصی برای گرم نگه داشتن، اکسیژن رسانی و...) تحت مراقبت قرار می گیرند و در صورتی که منبع تغذیه از راه دهان را نداشته باشند، می توانند تغذیه با شیر مادر را شروع کنند، اما به دلیل ضعف و ناتوانی نوزاد، مدت زمان شیردهی طولانی تر بوده و نیازمند صبر و حوصله مادر است.

توصیه می شود مادر نوزاد را حتی در زمانی که تغذیه دهانی انجام نمی شود، در آغوش گرفته یا حداقل تماس پوستی با او داشته باشد. هر چه تماس پوستی بین مادر و نوزاد بیشتر باشد، به آرامش در کودک منجر شده و باعث ثبات علائم حیاتی نوزاد می شود.

تحقیقات بسیاری بیانگر این مطلب بوده اند که لمس نوزاد توسط مادر باعث تنظیم ضربان قلب، تنفس و آرامش نوزاد می شود. در شرایطی که نوزاد قادر به تغذیه دهانی نباشد معمولا از راه لوله بینی یا تزریق داخل وریدی تغذیه می شود. تغذیه از راه لوله تا زمانی که نوزاد آنقدر بالغ شود که بتواند نفس بکشد، بمکد و ببلعد و از راه پستان یا بطری تغذیه شود، ادامه پیدا می کند.

نوزادان بسیار نارس و بیمار با توجه به نوع مشکل به درمان اختصاصی نیاز دارند. نوزادانی را که نمی توانند خود به خود نفس بکشند زیر اکسیژن یا ونتیلاتور (دستگاهی که به ورود و خروج هوا به ریه ها کمک می کند) قرار می دهند. البته ممکن است درمان های دارویی و جراحی با توجه به شرایط نوزاد هم لازم باشد.

اقدامات پیشگیری کننده برای تولد نوزاد نارس و کم وزن
زایمان زودرس و نارسی نوزاد براحتی توسط مادر قابل کنترل و پیشگیری است. به طور مثال سبک زندگی مادر که شامل تغذیه، فعالیت های فیزیکی، مصرف سیگار، الکل، مواد مخدر، کنترل استرس و مراقبت از خود حتما باید اصلاح شود.

بارداری ها باید برنامه ریزی شده باشد و مادر سه ماه پیش از بارداری زیرنظر متخصص زنان یا ماما باشد.

مراقبت های بارداری به صورت دوره ای و منظم و اقدامات غربالگری و مشاوره های ژنتیک در صورت لزوم نیز اقدامات آزمایشگاهی و تصویربرداری (سونوگرافی، بیوفیزیکال و...) طبق نظر متخصص زنان انجام شود.

زایمان باید در بیمارستان مجهز صورت گیرد که در صورت وجود مشکل برای مادر و نوزاد، امکانات لازم برای نوزاد نارس فراهم باشد.

ادامه دارد...