کارهای اشتباه کودکان، نحوه برخورد

فریبا رضایی معاون گروه سلامت روان معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی شیراز با اشاره به اصول فرزندپروری، گفت: تقویت رفتارهای مثبت در کودکان، روی توجه و پاداش متمرکز می شود.

وی با بیان اینکه پدر و مادر به عنوان والد باید پیش نیازهای فرزندپروری و الگوهای رفتاری صحیح را بدانند، افزود: والدین باید در رفتار خود ثبات داشته باشند یعنی اگر هر قانون، فکر و رفتاری دارند، همیشه همان رفتار را داشته باشند؛ چرا که در غیر این صورت فرزند نمی تواند رفتار والدین را پیش بینی کرده و دچار سردرگمی می شود و تحقیقات هم نشان داده والدینی که ثبات در رفتار ندارند، فرزندانشان رفتار پر استرس تری دارند.

او ادامه داد: پدر و مادر باید در شیوه های فرزندپروری با هم توافق داشته باشند و بی توجهی به این موضوع موجب آسیب در فرزندپروری می شود، فرزندان، در هر زمانی باید احساس کنند هر تصمیمی که در قبال رفتارشان گرفته می شود تصمیم مشترک پدر و مادر با هم است؛ اگر چنین نباشد، احتمال انجام رفتار و اصرار بر آن از سوی فرزند وجود دارد.

رضایی اضافه کرد: در مواردی که یکی از والدین تصمیم در خصوص نحوه برخورد با فرزند را به فرد دیگری به عنوان مثال به پدر یا مادر بزرگ واگذار می کند، این پیام را به فرزند می دهد که به عنوان والد، توانایی انجام تصمیم را ندارد؛ همچنین توافق والدین در روش تنبیه و تربیت بسیار حائز اهمیت است.

این کارشناس بهداشت روان با بیان اینکه بسیاری از والدین از جزئیات موضوع مورد علاقه و یا مورد تنفر فرزند خود اطلاع ندارند، ادامه داد: بازی در کودکان حذف نمی شود، بلکه شکل آن تغییر می کند و والدین به کمک بازی با کودک خود بستری را فراهم می کنند تا فرزندان با آنها بیشتر صحبت کرده و به اصطلاح گپ خودمانی بزند، در هنگام بازی کردن زمان مناسبی برای تربیت فرزند نیست، چون والدین فرصت های بسیاری برای تربیت فرزند را دارا هستند، بلکه بهترین زمان ممکن برای این است که به فرزند خود نزدیک شویم و علایق کودک خود را بشناسیم.

رضایی خطاب به پدر و مادرهایی که از فاصله گرفتن فرزند از خود گله دارند و اینکه فرزند با آن ها احساس دوستی و نزدیکی ندارد، گفت: این مشکل به خصوص برای پدرها وجود دارد و باید به این دسته از والدین توصیه کرد تا برای نزدیک شدن و هم صحبت شدن با فرزند، علایق او را بشناسند و در این موارد با او همراه شوند، همچنین باید به خاطر داشته باشیم که با نظارت و سختگیری بیش از حد، باعث می شویم که فرزند از ما فاصله بگیرد.

او مسئله دیگری را که باعث چالش میان والدین و فرزندان می شود را اصرار والدین در تغییر رفتار فرزندان دانست و ادامه داد: دو عامل موثر در شکل گیری شخصیت کودکان، یکی سرشت و تربیت است؛ سرشت یعنی آنچه کودک به عنوان میراث ژنتیکی با خود آورده، بعضی رفتارها در کودکان سرشتی است یعنی به صورت ژنتیکی کودک آرام و یا پرجنب و جوش و یا کم رو و کم حرف است و یا مواردی از این قبیل؛ بنابراین والدین باید سبک سرشتی کودکان خود را شناخته و برای سرشت آن ها روش تربیتی مناسب را به کار بندند.

معاون گروه سلامت روان معاونت بهداشتی دانشگاه در خصوص تنبیه یا تشویق فرزندان افزود: والدین در الگوی غلط رفتاری خود به فرزندان می آموزند که وقتی کار اشتباه و خلافی از او سر بزند، مورد توجه بیشتری قرار می گیرد و رفتارهایی که مورد توجه قرار بگیرد، تکرار می شود؛ والدین باید زمانی به کودک توجه بیشتری کرده و او را تشویق کنند که فرزند رفتار مطلوبی داشته، والدین در حین رفتار نامطلوب فرزند، ارتباط با او مانند تماس چشمی، کلامی و فیزیکی را قطع کنند و به محض پایان یافتن آن رفتار نامطلوب، با کودک ارتباط برقرار کنند.

این کارشناس سلامت روان، گفت: در واقع با این شکل رفتار به کودک می آموزیم که تا زمانی که رفتارت مطلوب است، توجه پدر و مادر را خواهی داشت؛ والدین باید به این نکته توجه داشته باشند که مرتبه های تشویق کودک باید بیشتر از تعداد تنبیه او باشد.
رضایی با اشاره به علم روانشناسی که در قبال انجام یک تنبیه برای یک رفتار نامطلوب، کودک باید چهار بار در آن روز خاص مورد تشویق و هشت بار مورد توجه قرار گیرد، یادآور شد: برای کودکان با مشکلات خاص مانند بیش فعالی، این نسبت دو برابر می شود یعنی در صورت انجام یک بار تنبیه ، 9 بار باید کودک را تشویق کرد.
او تاکید کرد: نفوذ والدین به قدرت آن ها نیست؛ بلکه به رابطه والدین با فرزندان ارتباط دارد.